Để bắt kịp với sự phát triển nhanh chóng nói trên, trong quy hoạch phát triển giao thông vận tải hàng không giai đoạn đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030, Chính phủ Việt Nam phê duyệt chủ trương đầu tư 26 sân bay với tổng mức đầu tư 10,5 tỷ USD. Và trong khi nguồn vốn ngân sách còn hạn hẹp, một trong những giải pháp đang được xã hội quan tâm là xã hội hóa đầu tư cảng hàng không, huy động vốn từ các nguồn lực xã hội, nhất là nguồn lực từ doanh nghiệp tư nhân.
Tại Tọa đàm "Giải pháp thúc đẩy hàng không Việt tăng trưởng bền vững" diễn ra tại Quần thể du lịch sinh thái FLC Quy Nhơn, Bình Định chiều 11/4, ông Phạm Văn Hảo, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam cho hay: Trong khoảng thời gian 10 năm, từ 2008 - 2018, về số lượng tàu bay, năm 2008 tổng số tàu bay của hàng không Việt Nam chỉ có 60 tàu. Còn hiện tại đã tăng lên gấp 3 lần, lên 192 tàu. Độ tuổi trung bình của đội tàu bay Việt Nam hiện nay chỉ là 5,8 tuổi, so với năm 2008 là 8,8 tuổi.
Liên quan đến đội tàu bay, tôi muốn cung cấp thêm một số liệu nữa. Đó là năm 2008, tàu bay sở hữu của chúng ta chỉ có 29 tàu, còn lại là tàu đi thuê. Con số này hiện nay là 57 tàu bay sở hữu.
Nếu như trước đây, đội bay chủ yếu chỉ có Vietnam Airlines, còn hiện nay có sự tham gia của nhiều doanh nghiệp tư nhân, cụ thể là Vietjet, Bamboo Airways. Sự thay đổi này rõ ràng ở cả chất và lượng. Mạng đường bay của hàng không Việt Nam cũng có nhiều chuyển biến sau 10 năm với gần 60 đường bay nội địa và 130 đường bay quốc tế so với 25 đường bay nội địa và 54 đường bay quốc tế vào năm 2008.
Ông Phạm Văn Hảo, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam tại phiên thảo luận 1 với chủ đề "Cơ hội, cạnh tranh cùng phát triển"
Năm 2008, các chuyến bay quốc tế chủ yếu bay qua Nội Bài, Đà Nẵng, Tân Sơn Nhất, nhưng thời điểm hiện nay đã kết nối với rất nhiều cảng khác như: Cát Bi, Cần Thơ, Cam Ranh, Liên Khương, Phú Quốc… Điều này đã tạo ra bước phát triển tương đối vững chắc, bền vững.
Ông Hảo nhấn mạnh: "Nếu chỉ nhìn vào tỷ lệ tăng trưởng chung của hàng không thế giới, tốc độ tăng trưởng 2 con số liên tục của hàng không Việt Nam trong giai đoạn hơn 10 năm qua, một số người có thể nói là nóng.
Tuy nhiên, chúng ta cần nhìn nhận vào đặc thù của hàng không Việt Nam là thị trường có xuất phát điểm thấp, nên chúng ta có nhiều cơ hội để phát triển đột phá. Rõ nét nhất là bức tranh hàng không của Việt Nam đẹp như hiện nay có phần không nhỏ nhờ sự tham gia của tư nhân, như Bamboo Airways, SunGroup với Vân Đồn, mang lại rất nhiều lợi ích cho cộng đồng, cho khách đi máy bay. Sự cạnh tranh lành mạnh trong hàng không tạo ra lợi ích cho cả cộng đồng và uy tín của quốc gia".
Cùng quan điểm, ông Trần Minh Phương, Vụ phó Vụ kế hoạch đầu tư (Bộ Giao thông vận tải) khẳng định: "Về đầu tư, con số cụ thể tôi không có điều kiện trình bày chi tiết tại đây. Từ trước đến nay, kết cấu hạ tầng của hàng không chủ yếu là Nhà nước và doanh nghiệp Nhà nước đầu tư.
Vừa qua có sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân, xuất hiện một Cảng hàng không mới CHK quốc tế Vân Đồn. Đây là sự đổi mới trong thu hút đầu tư trong lĩnh vực cảng hàng không. Thực chất, chúng ta đang khai thác 22 cảng hàng không, trong đó 21 cảng hàng không có nguồn gốc đầu tư từ Nhà nước.
Từ nhiều năm trước đây, chúng ta sử dụng DNNN để đầu tư các cảng hàng không này. Nhiều công trình thời gian gần đây do Tổng công ty cảng Hàng không Việt Nam (ACV) đầu tư như các nhà ga tại CHK Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng và một số CHK mới đã góp phần thay đổi diện mạo cơ sở hạ tầng ngành hàng không…".
Trong khi đó, TS. Võ Trí Thành phân tích: "Liên quan tới chuyện chúng ta vẫn nghe, cái thứ nhất là tư duy của Nhà nước thay đổi về vai trò kinh tế tư nhân và kinh tế thị trường. Tư nhân được làm tất cả những cái có thể, trừ những điều luật cấm. Ngay lĩnh vực đầu tư kết cấu hạ tầng, sự tham gia của tư nhân đã để lại những công trình phức tạp, đòi hỏi công nghệ, tiêu chuẩn ngặt nghèo như sân bay, đường ngầm…
"Tôi muốn nhấn mạnh vấn đề sân bay quốc tế khi tham gia FTA, Việt Nam đã cam kết mạnh về mua sắm Chính phủ. Tư nhân trong nước hay cả tư nhân nước ngoài đều bình đẳng trong cạnh tranh đấu thầu dự án đầu tư của Nhà nước. Nhưng cũng phải nói rất thật là ta cần giải bài toán khuyến khích sự tham gia của tư nhân một cách mạnh mẽ, hãy để doanh nghiệp Nhà nước là doanh nghiệp trên thị trường, những cách thức như trợ cấp chéo hay trách nhiệm, chương trình nhiệm vụ chính trị - xã hội phải minh bạch rõ ràng", TS Võ Trí Thành nhấn mạnh./.
