Mùa thu, trên khắp các cung đường, sườn núi, cánh đồng ở vùng cao nguyên đá Hà Giang tràn ngập sắc hồng sẫm của hoa tam giác mạch. Là một loại cây lương thực chỉ được trồng sau vụ lúa, hoa nở rộ vào giữa tháng 10 với vòng đời khoảng 2 tháng.
Hoa tam giác mạch có hai màu trắng và hồng sẫm. Sau khi hoa tàn sẽ còn lại những hạt mạch có ba cạnh đều nhau nên gọi là tam giác mạch. Khi gặt về, người dân sẽ xay xát lấy những nhân hạt bên trong rồi giã thành bột để gói bánh, làm bánh rán, nấu rượu và còn làm thức ăn cho gia súc.
Đi qua thị trấn Tam Sơn, đoạn đầu của con đường Hạnh Phúc nối TP. Hà Giang tới Mèo Vạc là ta có thể thấy rõ sắc hoa màu hồng được trồng thành những ruộng to bạt ngàn hút tầm mắt.
Phố Là - Vương quốc của tam giác mạch
Từ thị trấn Phó Bảng rẽ vào xã Phố Là, đây là cung đường rất khó đi và mạo hiểm. Mặt đường hẹp, dốc cua tay áo nguy hiểm với những ổ voi và đá hộc, bên vực sâu, bên vách núi cao. Có những đoạn mây mù che kín đường nên chỉ có 6km mà chúng tôi đi mất hơn 30 phút đồng hồ mới tới trung tâm xã. Bù lại thì nơi đây được coi là vương quốc của loài hoa tam giác mạch.
Ngay từ đầu bản, những ruộng hoa lớn trải dài phủ kín cả sường núi rồi chải dài khắp thung lũng. Trên là trời, dưới mặt đất là hoa. Từ trên vách núi cao nhìn xuống, xã Phố Là chìm trong một biển hoa màu hồng xen lẫn những nóc nhà lợp rạ thấp thoáng ẩn hiện dưới làn sương sớm.
Hoa ở Phố Là rất đẹp, cây không cao nhưng hoa ở đây chủ yếu là giống hoa có màu hồng sẫm. Hoa ở được trồng trên các thửa ruộng nằm xen kẽ với nhà, trồng bên hông và ngay trước cửa tạo nên một khung cảnh tuyệt đẹp. Ngoài những ruộng hoa ở trung tâm Phố Là, bạn có thể đi bộ khoảng 20 phút theo sườn núi để đến những thung lũng hoa nằm sâu trong núi.
Ngoài ngắm hoa tam giác mạch, bạn có thể vào thăm bản của người dân nơi đây, dân ở đây tập trung chủ yếu là đồng bào H’Mông, Pu Péo và người Hán cùng sinh sống hòa thuận. Những ngôi nhà đất trình tường của người H’Mông treo đầy ngô xen kẽ với những ngôi nhà của Người Hán, chỉ khác là nhà của người Hán có dán nhiều câu đối đỏ trước cửa.
