Tăng trưởng kinh tế: Vốn ngân sách là "vốn mồi" còn trọng tâm vẫn là doanh nghiệp

Tăng cường thu hút vốn đầu tư xã hội

Trả lời Đại biển Đoàn Thị Thanh Mai (Hưng Yên) về các giải pháp nền tảng cho tăng trưởng kinh tế bứt phá trong thời kỳ tới, Bộ trưởng Tài chính cho biết, theo dự báo kịch bản tăng trưởng giai đoạn 2026 - 2030, nhu cầu đầu tư phát triển trong thời gian tới là rất lớn, chiếm khoảng 40% GDP và tăng trưởng mỗi năm 17 - 20%, rất cao so với xu hướng hiện nay.

Hiện nay, đầu tư của chúng ta chỉ chiếm 30 - 33% GDP. So với thông lệ quốc tế, một quốc gia đạt tốc độ tăng trưởng từ 10% GDP trở lên thì đầu tư toàn xã hội phải đạt 40% GDP.

Về giải pháp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhìn nhận phải phấn đấu để dành tối đa nguồn ngân sách cho đầu tư phát triển, phấn đấu dành 60% cho đầu tư phát triển. Bên cạnh đó, thu hút tối đa nguồn vốn đầu tư từ doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhà nước, FDI, ODA và từ nhân dân với nguyên tắc vốn ngân sách là vốn mồi, kích hoạt đầu tư của toàn xã hội.

"Theo quan điểm cá nhân tôi, bất cứ một công trình, dự án nào mà doanh nghiệp có thể tham gia vào thì ưu tiên tham gia. Nhà nước chỉ tham gia vai trò hỗ trợ, ngoại trừ công trình liên quan an ninh, quốc phòng", Bộ trưởng nêu quan điểm.

Bộ trưởng cũng ví dụ, năm 2025 nền kinh tế của Việt Nam là 500 tỉ USD thì cần 5,2 triệu tỉ và ngân sách giả định 2 triệu tỉ thì sẽ dùng 1,4 triệu tỉ chi đầu tư phát triển, như vậy còn 3,8 triệu tỉ cần thu hút từ doanh nghiệp, xã hội.

"Vì vậy vốn nhà nước phải là vốn mồi, từ 1,4 triệu tỉ này để hút được 3,8 triệu tỉ nữa để phục vụ cho tăng trưởng kinh tế", Bộ trưởng Thắng cho hay.

Một giải pháp nữa là phát triển các kênh huy động vốn như thị trường cổ phiếu, trái phiếu, các quỹ đầu tư, quỹ tài chính. Nâng cấp được thị trường chứng khoán trong năm 2025. Đồng thời, tích cực tháo gỡ khó khăn cho các dự án tồn đọng trong cả nước vào vận hành. Hiện nay dự án tồn đọng chiếm khoảng 5 triệu tỉ đồng. Song song đó là thu hút nguồn vốn tín dụng từ các ngân hàng thương mại.

Đáng chú ý, về hiệu quả đầu tư, Bộ trưởng Tài chính cho biết phải cải cách thể chế, tăng hiệu quả đầu tư công, tăng hiệu quả quản lý vốn đâu tư công; tái cơ cấu nền kinh tế, nguồn lực, ưu tiên đầu tư ngành có hiệu quả cao, kinh tế xanh, số, tuần hoàn.

Cùng đó phải tăng cường đầu tư cho nguồn nhân lực chất lượng cao; tăng cường cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Thu hút doanh nghiệp tư nhân vào đầu tư hạ tầng và dịch vụ công

Trả lời đại biểu Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ) về giải pháp thu hút doanh nghiệp tư nhân tham gia xây dựng hạ tầng và cung cấp dịch vụ công, Bộ trưởng cho biết, Bộ Tài chính đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi các quy định của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) trong dự án một luật sửa nhiều luật.

Ba điểm mới đáng chú ý trong đề xuất sửa đổi này là: rút ngắn tối đa thời gian lập, thẩm định dự án PPP; trao quyền cho cơ quan có thẩm quyền trong việc thành lập hoặc không thành lập hội đồng thẩm định; và mở rộng các trường hợp chỉ định thầu trong các dự án trọng điểm, cấp bách.

"Trước đây có những dự án đã được Quốc hội phê duyệt, nhưng lại phải làm lại các thủ tục đấu thầu dù đã xác định được nhà đầu tư, dẫn tới mất rất nhiều thời gian, thậm chí hàng năm", Bộ trưởng dẫn chứng.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng kiến nghị đa dạng hóa các hình thức hợp tác công - tư như đầu tư tư sử dụng công, đầu tư công quản trị tư, để doanh nghiệp có thêm lựa chọn. Ngân sách nhà nước sẽ ưu tiên bố trí vốn chuẩn bị đầu tư, giải phóng mặt bằng, chia sẻ rủi ro với doanh nghiệp và cân đối nguồn nguồn lực tham gia vào các dự án PPP trọng điểm.

"Trước đây doanh nghiệp muốn làm dự án PPP thì tự bỏ 100 % tiền ra làm. Còn hiện nay nhiều dự án nhà nước tham gia đến 50 - 60%, do đó khả năng tham gia của doanh nghiệp là rất tốt", Bộ trưởng cho biết.

Bộ Tài chính cũng đang xây dựng nghị định về PPP trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, dự kiến trình Chính phủ ban hành trong tháng 6. Đây là bước tiến mới nhằm thu hút doanh nghiệp vào các dự án đổi mới sáng tạo. Bên cạnh đó, Bộ cũng tích cực tháo gỡ khó khăn cho các dự án PPP bị ảnh hưởng doanh thu do yếu tố khách quan, nhằm tạo niềm tin cho doanh nghiệp.

Nhiều chính sách hỗ trợ nhóm doanh nghiệp yếu thế

Với chất vấn của đại biểu Âu Thị Mai (Tuyên Quang) về hỗ trợ doanh nghiệp ở miền núi, vùng sâu, vùng xa và doanh nghiệp do phụ nữ, người khuyết tật, người dân tộc thiểu số làm chủ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết Đảng và Nhà nước luôn quan tâm thúc đẩy các nhóm doanh nghiệp yếu thế, nhằm thực hiện mục tiêu kép phát triển kinh tế gắn với giải quyết vấn đề xã hội, môi trường.

Bộ Tài chính đã lồng ghép nhiều chính sách ưu đãi trong các luật hiện hành như Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Luật Hợp tác xã và Luật Đấu thầu.

Theo đó, Luật Đầu tư có chính sách ưu đãi cho dự án triển khai ở các địa bàn khó khăn. Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Luật Hợp tác xã, Luật Đấu thầu cũng có các chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp, hợp tác xã miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa do phụ nữ làm chủ, làm chủ, sử dụng người lao động khuyết tật, rồi người đồng bào dân tộc thiểu số.

Mới đây, Bộ Tài chính đã tham mưu để đưa vào Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198/2025/QH15 về cơ chế chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân của Quốc hội chính sách ưu tiên nhóm doanh nghiệp này tiếp cận và sử dụng các sản phẩm tài chính, đặc biệt là dành riêng gói thầu từ 20 tỷ đồng trở xuống cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó ưu tiên doanh nghiệp ở vùng khó khăn và nhóm yếu thế.

Trong thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý thuận lợi hơn, đẩy mạnh chương trình hỗ trợ khởi nghiệp, đào tạo, tư vấn phát triển thị trường cho các doanh nghiệp này. Bộ cũng sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội để đưa chính sách "đến tận cơ sở, đúng đối tượng, đúng nhu cầu và đúng thời điểm".