Chia sẻ tại Diễn đàn Mùa Thu lần thứ nhất với chủ đề “Dự báo thời điểm phục hồi thị trường bất động sản và khuyến nghị đầu tư”, LS. TS. Đoàn Văn Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch HĐQT CEO Group đã đưa ra một số kiến nghị và những tham khảo quốc tế để phát triển ngành bất động sản và du lịch Việt Nam.
Theo LS. TS. Đoàn Văn Bình, thứ nhất, về thể chế, chúng ta cần khai thác tối ưu các sân chơi quốc tế. Với xu hướng ký kết nhiều hơn các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thì điều này là rất cần thiết. Để thu hút tốt hơn khách du lịch đến với Việt Nam nói riêng và các nước ASEAN nói chung thì có thể cho phép khách du lịch đi một nước được dễ dàng di chuyển các nước khác cùng khu vực.
Thứ hai, nên cho phép người nước ngoài là đối tượng sử dụng đất, tạo điều kiện cho người nước ngoài mua và sở hữu nhà ở, bất động sản du lịch theo quy định của pháp luật Việt Nam, đồng bộ giữa Luật Đất đai với Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản. Từ đó, ta có thể thu hút được dòng tài chính từ các nhà đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực bất động sản Việt Nam.
Thứ ba, về đặc khu kinh tế, hiện nay chúng ta đang có rất nhiều khu kinh tế ven biển và khu kinh tế cửa khẩu. Theo quan sát của chúng tôi, hầu hết các nước trên thế giới, nước nào cũng có các Đặc khu kinh tế (SEZ) hoặc Khu Mậu dịch tự do (FTZ) lớn. Đặc biệt là các nước trong khu vực như Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, Lào, Campuchia và trên thế giới như UAE (Dubai), Ma-rốc, Saudi Arabia, Oman, Panama… Thậm chí có những đặc khu kinh tế rất hấp dẫn mà các doanh nghiệp nước ngoài đến đầu tư và phát triển. Như vậy, các quốc gia đều có cơ chế thu hút đầu tư nước ngoài thông qua Đặc khu kinh tế (SEZ) hoặc Khu Mậu dịch tự do (FTZ).
Do đó, theo LS. TS. Đoàn Văn Bình, Việt Nam cũng nên xem xét lựa chọn thí điểm một vài khu kinh tế ven biển để phát triển thành Đặc khu kinh tế (SEZ) hoặc Khu Mậu dịch tự do (FTZ), tạo tiền đề để thử nghiệm phát triển kinh tế và đào tạo nhân lực quản lý trước khi xem xét đề xuất tiếp tục nghiên cứu và thực hiện mô hình Đơn vị Hành chính - Kinh tế đặc biệt theo Hiến pháp năm 2013.
Thứ tư, theo quan sát về hạ tầng trên thế giới, các sân bay không chỉ là nơi đi lại mà ở đó còn là nơi đáp ứng dịch vụ cho du khách, là cỗ máy kiếm tiền và mang du khách đến đất nước thông qua: Nghỉ dưỡng, mua sắm, vui chơi, giải trí... Và quan trọng nhất là trở thành điểm đến của khu vực. Do đó, nếu sân bay Long Thành sắp tới làm được điều này sẽ tạo điều kiện để thu hút thêm khách du lịch, nâng cao phát triển kinh tế Việt Nam.
Ngoài ra, theo LS. TS. Đoàn Văn Bình, việc phát triển tàu tốc độ cao 200km/h sẽ lạc hậu. Nên cân nhắc đầu tư tàu cao tốc trong bối cảnh hiện nay, Trung Quốc đã vận hành thêm mấy trăm km đường sắt cao tốc 350 km/h ven biển trong đó có 20km trên biển - tuyến cao tốc trên biển đầu tiên; đang thử nghiệm tàu 1.000km/h.
Các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, Saudi Arabia, Ma-rốc... đều vận hành tàu cao tốc trên 300km/h.
Đưa ra kiến nghị tiếp theo, LS. TS. Đoàn Văn Bình đã đề cập đến vấn đề dân số và nguồn nhân lực. Cụ thể, nhiều nước trên thế giới có nhiều việc nhưng lại thiếu lao động làm việc. Vì vậy, chúng ta cần duy trì tỷ lệ sinh trên 2 con để đảm bảo dân số, nguồn lực và tạo cầu dịch vụ.
Thứ năm, Chủ tịch CEO Group kiến nghị Nhà nước xem xét tham gia trực diện hơn vào việc cung cấp nhà ở xã hội (Nhà nước tạo lập và sở hữu nhà ở xã hội cho thuê song song với các doanh nghiệp), tạo lập thị trường cạnh tranh, theo cơ chế thị trường, đa dạng phân khúc, mở rộng đối tượng, linh hoạt về địa điểm. Gắn thêm các dịch vụ hỗ trợ cùng với noxh là dịch vụ cung cấp việc làm. Thực tế, người dân có việc làm mới có thu nhập để trả tiền thuê, thuê mua nhà ở xã hội.
Ông Đoàn Văn Bình cho biết, có thể học tập kinh nghiệm của Brunei, Singapore, New Zealand, trong đó mô hình nhà ở HDB của Singapore chúng ta đã nghe nhiều.
Bên cạnh đó, mô hình của New Zealand cũng rất hay, nhà ở xã hội ở New Zealand có hai bên cung cấp. Bên thứ nhất là nhà nước xây nhà ở xã hội để cho thuê và cũng tạo điều kiện cho tổ chức tư nhân tham gia. Trên thị trường, nhà nước cung cấp khoảng 65% nhà ở xã hội, 35% còn lại là của 61 nhà phát triển tư nhân. Nhà ở xã hội của nhà phát triển tư nhân có giá cho thuê bằng 80% giá thị trường, nhà nước bù 20% tiền thuê cho doanh nghiệp tư nhân. Như vậy thì nhà nước vẫn điều hành, tạo ra một thị trường cạnh tranh, vận hành theo cơ chế thị trường, quan trọng là tạo ra một sân chơi bình quyền cho nhà ở xã hội, vị trí nhà có thể là ở bất kỳ đâu, các phân khúc nhà ở xã hội cũng rất đa dạng từ trung cấp đến cao cấp.
Khoản miễn tiền sử dụng đất, thuế, phí, lãi suất và các ưu đãi khác hoàn toàn có thể dùng để hỗ trợ tiền thuê theo mô hình nhà ở xã hội của New Zealand.
Từ đó, theo ông Đoàn Văn Bình, thông qua các mô hình nhà ở xã hội cho thấy điểm chung là Chính phủ tham gia trực diện hơn, vận hành bằng cơ chế thị trường, không phân biệt nhà ở xã hội hay nhà ở giá rẻ, đa dạng địa điểm.
Thứ sáu là chuyển đổi số, Việt Nam có thể học tập mô hình của Singapore là mô hình thành phố nhà nước rất thông minh, số hóa vận hành giao thông và thủ tục hành chính.
Thứ bảy, dữ liệu bất động sản cũng rất quan trọng, như mô hình ở Mỹ, các dữ liệu nhà ở hàng trăm năm qua vẫn đang sử dụng rất tốt.
Thứ tám, về xu hướng ngôi nhà thứ hai, hiện nay, Malaysia, Indonesia, Campuchia cũng đang làm rất tốt. Chủ tịch CEO Group đề xuất, rất mong cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét để thu hút thêm nguồn lực đầu tư từ mô hình này.
Thứ chín là về vấn đề sàn giao dịch quyền sử dụng đất. Thực tế, trong hơn 10 hiệp hội bất động sản quốc tế mà Hiệp hội Bất động sản Việt Nam có trao đổi, chỉ một vài nước có ngân hàng đất để điều tiết đất cho nông dân sản xuất nông lâm nghiệp chứ không phải điều tiết thị trường bất động sản. Do đó, ông Bình đề xuất, có thể gộp sàn kinh doanh bất động sản và sàn giao dịch quyền sử dụng đất. Nếu được sẽ bớt thủ tục hành chính, bớt chi phí mà vẫn kiểm soát được thị trường.
Thứ mười là cần xây dựng trung tâm tài chính của khu vực và thế giới.
Mười một là về quỹ đầu tư tín thác (REITS), trong thời gian tới VNREA sẽ có kiến nghị liên quan đến các quỹ này để cung cấp nguồn vốn bền vững cho thị trường.
Mười hai là về du lịch, từ ngày 15/8, Việt Nam đã cấp visa online cho công dân tất cả nước trên thế giới. Tuy nhiên, nhiều người nước ngoài cũng phản ánh tên website của Việt Nam chưa thân thiện và khó tìm kiếm cho người nước ngoài, chúng tôi cũng đã có kiến nghị thay đổi.
Mười ba, ngành du lịch cần quy hoạch cơ sở lưu trú. Không có quy hoạch, chúng ta sẽ rơi vào tình trạng chỗ thừa như Phú Quốc, chỗ thiếu như Mũi Cà Mau chưa có khách sạn cao cấp nào hay một số tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu Long chưa có khách sạn quốc tế.
Cuối cùng, LS. TS. Đoàn Văn Bình đưa ra kiến nghị về vấn đề người nước ngoài mua bất động sản tại Việt Nam./.
