Tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Campuchia Samdech Techno Hun Sen đã ký Hiệp ước bổ sung Hiệp ước Hoạch định biên giới quốc gia năm 1985 và Hiệp ước bổ sung năm 2005 giữa Việt Nam và Campuchia.
Hai Thủ tướng cũng chứng kiến lễ ký Nghị định thư Phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền giữa Việt Nam và Campuchia.
Đường biên giới trên đất liền Việt Nam và Campuchia dài khoảng 1.245km, đi qua 10 tỉnh của Việt Nam và 9 tỉnh của Campuchia. Trên cơ sở Hiệp ước đã ký kết, hai nước đã triển khai công tác phân giới, cắm mốc biên giới trên đất liền từ đầu năm 1986.
Tính đến tháng 12/2018, hai bên đã hoàn thành khoảng 84% khối lượng công tác phân giới, cắm mốc. Nhờ đó, hoạt động giao lưu, hợp tác qua biên giới, hệ thống cửa khẩu trên biên giới đất liền hai nước phát triển mạnh mẽ.
Trên toàn tuyến có 41 cặp cửa khẩu (trong đó có 10 cặp cửa khẩu quốc tế) đang hoạt động. Tuy nhiên, theo các đại biểu, tiềm năng hợp tác, giao lưu còn rất lớn, nhất là khi cơ sở hạ tầng và giao thông kết nối với các cửa khẩu được đầu tư nhiều hơn nữa. Vì vậy, hai bên đã thành lập Nhóm công tác hỗn hợp về cửa khẩu biên giới đất liền Việt Nam - Campuchia để trao đổi việc phát triển hệ thống cửa khẩu biên giới giữa hai nước.
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia luôn là những điều thiêng liêng của mỗi dân tộc, ẩn sâu trong tâm trí của mỗi người dân.
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, Việt Nam, Campuchia luôn là hai nước láng giềng anh em gần gũi, có mối quan hệ gắn bó từ lâu. Việc cùng nhau hợp tác hữu nghị phân định biên giới, vạch rõ “bờ cõi núi sông” cho muôn đời sau có ý nghĩa sâu sắc và là trách nhiệm cao cả không chỉ với các thế hệ các nhà lãnh đạo mà cả với mọi người dân hai nước.
Với 84% khối lượng công tác phân giới cắm mốc trên thực địa, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá đây là thành quả vô cùng quan trọng mà hai bên đã đạt được trong quá trình hơn 36 năm hợp tác giải quyết vấn đề về biên giới.
Cùng với các văn kiện pháp lý về biên giới đã ký kết từ trước, theo Thủ tướng, hai văn kiện ký kết hôm nay sẽ tạo khung pháp lý quan trọng để quản lý và phát triển đường biên giới hai nước, vừa bảo đảm giữ vững an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới, vừa thúc đẩy hợp tác phát triển, giữa hai bên, qua đó xây dựng đường biên giới đất liền Việt Nam - Campuchia thành đường biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững.
“Lễ ký trọng thể hôm nay là tuyên bố mạnh mẽ với khu vực và thế giới của hai quốc gia độc lập, có chủ quyền là CHXHCN Việt Nam và Vương quốc Campuchia về ý chí, quyết tâm hợp tác, xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển trên cơ sở tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ, lợi ích của nhau, bình đẳng cùng có lợi, vì hạnh phúc và phồn vinh của nhân dân hai nước”, Thủ tướng nói.
Thủ tướng Campuchia Hun Sen khẳng định lễ ký kết hai văn kiện lịch sử hôm nay đã minh chứng rõ rằng tiến độ giải quyết vấn đề biên giới giữa hai nước đã tiến một bước đáng tự hào. “Đó cũng là sự nỗ lực, cố gắng của Ngài Thủ tướng Việt Nam và tôi, cùng với Ủy ban Hỗn hợp biên giới và chính quyền các cấp của hai nước trong 14 năm qua, kể từ sau khi ký kết Hiệp định bổ sung vào năm 2005 cho tới nay”.
Thành tựu to lớn trong công tác phân giới, cắm mốc mà hai nước đạt được xuất phát từ sự nỗ lực trong việc tìm kiếm giải pháp chung dựa trên tình hữu nghị, tình nghĩa anh em, sự cảm thông lẫn nhau và là người bạn mấy chục năm qua.
Với hai văn kiện pháp lý được ký kết hôm nay, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Hun Sen cho rằng việc tiến tới hoàn thành công tác phân giới, cắm mốc sẽ thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, giao lưu nhân dân giữa hai nước, nhất là khu vực vùng biên, qua đó nâng cao đời sống của người dân.
Thủ tướng Campuchia cho biết Campuchia đang dành sự quan tâm hơn nữa vào sự phát triển khu vực dọc biên giới, trong đó có việc xây dựng cơ sở hạ tầng, đường xá, xây dựng chợ và khu vực sản xuất, giúp người dân hai nước hưởng lợi, qua đó góp phần thúc đẩy hợp tác và phát triển giữa các quốc gia trong khu vực Tiểu vùng sông Mekong cũng như tăng cường sự hợp tác trong ASEAN. Vì thế, Thủ tướng Hun Sen nhấn mạnh: “Với tư cách đại diện Chính phủ Hoàng gia Campuchia, tôi vô cùng tự hào vì chúng ta đã đi qua khó khăn và sắp hoàn thành cắm mốc biên giới trên đất liền giữa hai nước”.
Thủ tướng Hun Sen kêu gọi chính quyền địa phương cũng như công dân hai nước hãy cùng nhau giữ gìn và bảo vệ cột mốc biên giới một cách bền vững, cùng nhau xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển để làm cho cuộc sống của người dân hai nước mãi mãi ấm no, hạnh phúc.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đề nghị Ủy ban Liên hợp phân giới cắm mốc và các cơ quan, địa phương liên quan của hai nước tiếp tục nỗ lực và hợp tác chặt chẽ hơn nữa trong công tác phân giới cắm mốc.
“Đối với khoảng 16% đường biên giới còn lại chưa được phân giới cắm mốc, lãnh đạo hai nước sẽ tiếp tục chỉ đạo, đôn đốc để sớm hoàn thành việc phân giới cắm mốc trên toàn tuyến trên cơ sở sự hiểu biết lẫn nhau, tình cảm trách nhiệm giữa hai đất nước, tôn trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là các điều ước quốc tế có liên quan được ký kết giữa hai nước chúng ta”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói.
"Do công tác phân giới cắm mốc biên giới đất liền chưa hoàn thành toàn bộ nên công tác quản lý, giữ gìn trật tự, trị an khu vực biên giới cần được thực hiện theo hướng tiến hành quản lý theo đường biên, mốc giới đã được ghi nhận và mô tả trong Nghị định thư Phân giới cắm mốc những khu vực đã hoàn thành công tác phân giới cắm mốc (khoảng 84%); tiếp tục quản lý theo quy định tại Khoản 5 Điều 3, Hiệp ước bổ sung 2005 đối với những khu vực chưa hoàn thành phân giới cắm mốc (khoảng 16%)", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đề nghị hai bên cần hợp tác xây dựng ngay Hiệp định về Quy chế quản lý biên giới và quản lý cửa khẩu biên giới mới để thay thế Hiệp định ký năm 1983 cho phù hợp với tình hình mới.
