Vốn FDI vào kinh doanh bất động sản giảm hơn 47% sau 8 tháng
Theo số liệu mới nhất của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tính đến cuối tháng 8, xét về nguồn vốn trực tiếp nước ngoài (FDI) rót vào thị trường bất động sản Việt Nam, ngành kinh doanh bất động sản đang đứng vị trí thứ 2 với hơn 1,76 tỷ USD, chiếm hơn 9,7% tổng vốn đầu tư đăng ký.
So với cùng kỳ năm trước, con số này đang giảm hơn 47%. Trước đó, nếu tính 7 tháng đầu năm, nhà đầu tư nước ngoài đã rót vào thị trường bất động sản Việt Nam khoảng 1,61 tỷ USD và lĩnh vực kinh doanh này, đứng ở vị trí thứ 3 trong thu hút vốn FDI. Như vậy, dù thứ bậc tăng lên sau 8 tháng nhưng thu hút vốn FDI vào bất động sản vẫn giảm.
Từ trước đến nay, Việt Nam luôn được xem là bến đỗ của nhiều “đại bàng” trong khu vực và trên thế giới. Bởi Việt Nam có lợi thế về nguồn nhân lực và thị trường nội địa với gần 100 triệu dân, tầng lớp trung lưu tăng nhanh, tạo nên một thị trường có sức mua khá lớn. Cùng với đó, các công trình kết cấu hạ tầng ngày càng được đầu tư đồng bộ và hoàn thiện, giảm chi phí vận tải, logistics, chi phí đầu vào của doanh nghiệp, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Tuy nhiên, nhìn nhận một cách thẳng thắn, không chỉ Việt Nam mà nhiều nước trong khu vực như Indonesia, Thái Lan… hay xa hơn là Ấn Độ cũng là những quốc gia có nhiều điểm mạnh trong việc đón đầu các dòng vốn dịch chuyển.
Vì vậy, để tăng khả năng cạnh tranh trong việc thu hút dòng vốn nước ngoài, Việt Nam vẫn cần tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, đặc biệt là trong bối cảnh Thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng. Nếu không, không chỉ 8 tháng đầu năm 2023 mà trong tương lai gần, khả năng thu hút vốn FDI của Việt Nam sẽ ngày càng sụt giảm.
Cải cách môi trường kinh doanh để thu hút FDI
Trong một báo cáo gần đây, Savills Vietnam cho biết dòng vốn đầu tư nước ngoài vào thị trường bất động sản vẫn gặp phải rất nhiều khó khăn và thách thức. Loại hình bất động sản du lịch mới như căn hộ du lịch (condotel), biệt thự du lịch (resort villa), nhà phố du lịch (shophouse), nông trại (farmstay) hay văn phòng kết hợp lưu trú (officetel) đã và đang được rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài quan tâm, nhưng các quy định pháp lý cho những loại hình này lại chưa được ban hành đầy đủ và kịp thời.
Đánh giá của nhiều chuyên gia cũng cho rằng, vướng mắc cơ bản cản trở việc thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam nói chung và vào thị trường bất động sản Việt Nam nói riêng hiện nay là bất cập của quy định pháp luật, thủ tục hành chính còn phức tạp.
Theo TS. Đoàn Văn Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn CEO, Việt Nam cần hành động để cải thiện môi trường đầu tư. “Khi người nước ngoài biết đến Việt Nam nhiều hơn, họ sẽ đến để tìm hiểu cơ hội và khi đã hiểu về “sân chơi” rộng mở, bình đẳng, “luật chơi” cân bằng giữa quản lý và thúc đẩy phát triển, minh bạch, công bằng, dễ đoán định, “người chơi” sẽ đến và như vậy ngành bất động sản mới hấp dẫn dòng vốn đầu tư nước ngoài và đóng góp vào sự thành công của Chiến lược Hợp tác đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021 - 2030”, TS. Đoàn Văn Bình nói.
Theo đó, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam đã đề xuất một số giải pháp trọng tâm nhằm hấp dẫn dòng vốn đầu tư nước ngoài vào thị trường bất động sản Việt Nam.
Thứ nhất, cần tạo ra một “sân chơi” rộng mở, bình đẳng cho “người chơi” là các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Việt Nam cần tận dụng tối đa lợi thế của nền kinh tế mở và thúc đẩy doanh nghiệp trong nước lớn mạnh thông qua việc vừa hợp tác vừa cạnh tranh lành mạnh với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Thứ hai, cải cách mạnh mẽ “luật chơi” là chính sách, pháp luật liên quan tới đầu tư trực tiếp nước ngoài vào thị trường bất động sản Việt Nam. Theo TS. Đoàn Văn Bình, Việt Nam cần tập trung hoàn thiện một số nhóm quy định pháp luật như: Sửa đổi quy định pháp luật về sở hữu bất động sản của người nước ngoài, cụ thể là xây dựng chính sách ngôi nhà thứ hai, cấp visa định cư có thời hạn cho người nước ngoài mua bất động sản tại Việt Nam; quy định thông thoáng hơn về điều kiện sở hữu bất động sản của người nước ngoài.
Cùng với đó, sửa đổi đồng bộ quy định của Luật Đất đai với quy định về sở hữu bất động sản của người nước ngoài theo hướng ghi nhận người nước ngoài là một trong những chủ thể sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai. Quy định về thế chấp bất động sản của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực bất động sản cũng cần được rà soát và hoàn thiện.
Tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định về pháp lý về thị trường bất động sản, đặc biệt là loại hình bất động sản mới (bất động sản xanh, thông minh, bất động sản kết hợp với chăm sóc sức khỏe, bất động sản du lịch…); pháp lý về giao dịch bất động sản, trong đó tạo điều kiện cho hoạt động mua bán, sáp nhập (M&A) và ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn phù hợp với thông lệ quốc tế.
Thứ ba, đẩy mạnh cải cách hành chính. Hiện nay, các thủ tục hành chính nhìn chung còn phức tạp, chồng chéo. Theo thống kê các quy định hiện hành, trình tự thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất hiện được quy định trong khoảng 19 luật, bộ luật, 72 nghị định, 119 thông tư, 102 quy chuẩn và 936 tiêu chuẩn.
“Tùy từng loại dự án mà phải thực hiện thủ tục gồm 25 bước chính, trong đó có nhiều bước nhỏ với 38-159 con dấu và thời gian hoàn tất thủ tục khoảng 1-1,5 năm. Thực tế thời gian làm thủ tục mất từ 2-5 năm hoặc lâu hơn. Đây thực sự là sự lãng phí lớn về thời gian, công sức và dễ dàng làm nản lòng các nhà đầu tư nước ngoài. Do đó, cải cách hành chính cần được coi là giải pháp trọng tâm nhằm thu hút đầu tư nước ngoài, tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế”.
TS. Đoàn Văn Bình
“Tùy từng loại dự án mà phải thực hiện thủ tục gồm 25 bước chính, trong đó có nhiều bước nhỏ với 38-159 con dấu và thời gian hoàn tất thủ tục khoảng 1 - 1,5 năm. Thực tế thời gian làm thủ tục mất từ 2-5 năm hoặc lâu hơn. Đây thực sự là sự lãng phí lớn về thời gian, công sức và dễ dàng làm nản lòng các nhà đầu tư nước ngoài. Do đó, cải cách hành chính cần được coi là giải pháp trọng tâm nhằm thu hút đầu tư nước ngoài, tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế”, TS. Đoàn Văn Bình cho biết.
Thứ tư, tiếp tục đầu tư mạnh mẽ cho hạ tầng, trong đó có hạ tầng kỹ thuật như năng lượng; công nghệ thông tin; hạ tầng xã hội như các khu phi thuế quan (duty free zone), trường học, bệnh viện quốc tế và các khu vui chơi giải trí để tạo sự hấp dẫn. Đặc biệt chú trọng đầu tư hạ tầng kỹ thuật như làm mới, mở rộng sân bay, cảng tàu du lịch quốc tế, đường cao tốc và mạnh dạn đẩy nhanh dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam nhằm kết nối các cực tăng trưởng, thuận lợi di chuyển và giảm giá thành.
Thứ năm, xây dựng trung tâm dữ liệu quốc gia về đất đai nói riêng và bất động sản nói chung để quản lý và hỗ trợ thông tin cho các nhà đầu tư.
Thứ sáu, đẩy nhanh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao theo tiêu chuẩn quốc tế về marketing, bán hàng, thẩm định giá, đặc biệt là quản lý, vận hành khu đô thị, khu du lịch, khách sạn đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đầu tư vào bất động sản.
Thứ bảy, nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến đầu tư và hoạt động truyền thông, quảng bá về Việt Nam ra thế giới. Tận dụng tối đa chuyển đối số, các kênh thông tin để để quảng bá đất nước, con người, văn hoá, lịch sử, thiên nhiên Việt Nam; quảng bá về một Việt Nam xinh đẹp, an toàn và đầy ắp các cơ hội đầu tư hấp dẫn, trong đó có lĩnh vực bất động sản đầy tiềm năng./.
