Năm 2023, nhiều công trình chậm tiến độ đề ra dẫn đến việc giải ngân vốn đầu tư công gặp khó khăn. Có nhiều nguyên nhân, trong đó có việc khan hiếm nguồn vật liệu phục vụ công trình, nhất là đất san lấp. Trước tình hình đó, tỉnh đã đưa ra nhiều giải pháp thiết thực, hiệu quả để giải quyết.
Các nhà thầu cho biết, khó khăn về nguồn đất san lấp chủ yếu do mỏ đất và công trình thi công có khoảng cách địa lý xa, làm tăng chi phí vận chuyển. Điển hình như một số công trình thi công ở các huyện Dương Minh Châu, Gò Dầu và thị xã Trảng Bàng nhưng mỏ khai thác đất lại tập trung ở hai huyện Tân Biên và Châu Thành. Vì lý do này, nhà thầu phải tìm mua nguồn đất san lấp từ các tỉnh lân cận để giảm chi phí.
Các dự án giao thông cần khối lượng đất san lấp khá lớn (ảnh minh hoạ)
Bên cạnh đó, theo kết quả khảo sát của các cơ quan chức năng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc khan hiếm nguồn đất san lấp, trong đó có hiện tượng găm hàng, đầu cơ của các chủ hầm đất… Tuy nhiên, theo lời một số chủ hầm mỏ tại Tân Biên và Châu Thành, họ không bao giờ găm hàng, chờ đầu cơ mà bán đúng với giá đã thông báo cho Sở Xây dựng. Vấn đề nằm ở chỗ, khách hàng phải thanh toán bằng tiền mặt chứ không thể bán thiếu, cho nợ.
Hoạt động khai thác mỏ đất tốn rất nhiều chi phí như: vận hành máy móc, trả lương cho nhân viên, đóng thuế… nên chủ hầm mỏ cũng gặp khó khăn về nguồn vốn, trong khi khách hàng là các nhà thầu thi công các công trình giao thông lại đề nghị “múc cháo trước, tiền trao sau” nên hai bên không tìm được tiếng nói chung.
Một chủ hầm mỏ tại xã Phước Vinh, huyện Tân Biên khẳng định, doanh nghiệp luôn mong chờ khách hàng đến mua đất vì năm nay việc kinh doanh có chậm. Tuy nhiên, doanh nghiệp không thể “bán thiếu” vì rất ngán ngẩm việc đi thu tiền công nợ.
Theo các chủ mỏ, phần lớn nhà thầu thi công các công trình giao thông có năng lực hiện nay đều có hầm mỏ khai thác đất riêng để phục vụ các công trình mà họ thi công.
Với những lý do trên nên xảy ra tình trạng nhà thầu thi công nói khan hiếm, chủ mỏ lại thở ngắn, than dài vì ế ẩm.
Năm 2024, tỉnh và các địa phương tập trung đầu tư nhiều dự án quan trọng về hạ tầng. Chỉ riêng tỉnh có 8 dự án trọng điểm với số vốn dự kiến phân bổ khoảng 540,5 tỷ đồng.
Theo đó, những dự án trọng điểm của tỉnh như xây dựng Cửa khẩu quốc tế Tân Nam; đường Trường Chinh (đoạn từ ĐT.781 đến đường 30.4); đường ĐT.784C (Bàu Năng - Bàu Cóp), dự kiến khởi công cuối quý III/2024; Nâng cấp đường kết nối với Cửa khẩu quốc tế Tân Nam (đoạn từ Đồn Biên phòng Tân Nam đến ngã ba giao ĐT.788 và ĐT.783), dự kiến khởi công cuối quý III/2024;
Chỉnh trang đường Cách Mạng Tháng Tám (đoạn từ cầu Quan đến đường Điện Biên Phủ), dự kiến khởi công cuối quý IV/2024; Khu tái định cư trên địa bàn thị xã Trảng Bàng; Tu bổ, tôn tạo một số hạng mục, công trình thuộc Di tích quốc gia đặc biệt Căn cứ Trung ương Cục miền Nam; Hệ thống thu gom và xử lý nước thải Trảng Bàng công suất 10.000m3/ngày - giai đoạn 2, dự kiến khởi công trong tháng 5.2024.
Với nhiều công trình đầu tư công hạ tầng cơ sở, trong đó có hạ tầng giao thông sẽ được triển khai trong năm 2024, nguồn đất san lấp cần để phục vụ các công trình không hề nhỏ. Để chủ động, ngay từ năm 2023, tỉnh đã điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường và than bùn tỉnh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 và xây dựng Đề án cung cấp các loại vật liệu xây dựng phục vụ cho các công trình, dự án trọng điểm trên địa bàn tỉnh.
Theo ông Nguyễn Nam Hưng- Giám đốc Sở Xây dựng, Sở đã phối hợp với các sở, ban, ngành và địa phương liên quan có giải pháp tính toán lượng đất san lấp phục vụ riêng cho các công trình trọng điểm của tỉnh và đã trình UBND tỉnh.
Do đó, trong thời gian tới, vấn đề khan hiếm đất san lấp cơ bản được giải quyết. Đồng thời, UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành liên quan xử lý nghiêm các chủ hầm mỏ đất san lấp có dấu hiệu đầu cơ, găm hàng, chờ tăng giá.
