Ông Trần Bá Dương vừa có tâm thư gửi cổ đông, đối tác và nhân viên CTCP Tập đoàn Trường Hải (THACO) về việc tham gia Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Nội dung bức thư hé lộ phương án huy động vốn cho dự án với một số điểm đáng chú ý.
Cụ thể, tổng mức đầu tư cho dự án do THACO đề xuất là 1.562.000 tỷ đồng (tương đương 61,35 tỷ USD). THACO dự kiến thành lập một Doanh nghiệp dự án mà tập đoàn sẽ nắm quyền chi phối 51%, số cổ phần còn lại sẽ mời gọi các doanh nghiệp tư nhân và Nhà nước cùng góp vốn.
Phương án này giúp THACO "nhẹ gánh" hơn so với cam kết trước đó - tự huy động toàn bộ 20% vốn cho dự án, tương ứng 312.000 tỷ đồng. Phần còn lại, tương đương 1.250.000 tỷ đồng, THACO dự kiến vay từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước, đồng thời kiến nghị Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ lãi suất trong suốt vòng đời dự án kéo dài 30 năm.
Chia sẻ 1/2 gánh nặng, THACO vẫn khó đáp ứng yêu cầu vốn
Việc thành lập Doanh nghiệp dự án giúp THACO chỉ còn phải tự thu xếp 159.120 tỷ đồng. Tính đến cuối quý I/2025, vốn chủ sở hữu của THACO là 57.861 tỷ đồng, đồng nghĩa với việc tập đoàn cần xoay thêm khoảng 101.259 tỷ đồng.
Dù vậy, đây vẫn là số vốn không dễ để THACO có thể xoay xở. Bởi lẽ, ông Trần Bá Dương cần đảm bảo quyền kiểm soát 51% tại Doanh nghiệp dự án. Hiện tại, ông Dương đang nắm giữ 72% cổ phần tại THACO; tiếp đến là Jardine Cycle & Carriage sở hữu 26,6%; còn lại 1,4% thuộc về cán bộ, công nhân viên.
Do đó, ông Dương cần bổ sung thêm gần 39.500 tỷ đồng để đảm bảo tỷ lệ chi phối. Phương án được tính đến là ông và gia đình sẽ bán bớt cổ phần tại một số công ty thành viên. Tuy nhiên, theo số liệu gần nhất từ Forbes, tài sản của ông Dương hiện chỉ vào khoảng dưới 1 tỷ USD (tương đương dưới 26.000 tỷ đồng).
Đối với phần vốn còn lại, THACO kỳ vọng sẽ mời Jardine Cycle & Carriage cùng tham gia. Tập đoàn cho biết, hai bên đã từng ký thỏa thuận cho phép Jardine mua cổ phần với mức định giá tương đương 20 lần lợi nhuận hợp nhất của THACO trong năm 2027.
Ngoài ra, THACO cho biết có thể sử dụng lợi nhuận trong tương lai để thực hiện dự án, ước tính 15.000 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế mỗi năm.
Nguồn: HNX
Tuy nhiên, theo báo cáo tài chính mà THACO gửi tới Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, tình hình lợi nhuận thực tế của doanh nghiệp hiện chưa cho thấy khả năng tạo ra dòng tiền lớn như kỳ vọng. Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm 2024, THACO chỉ ghi nhận lợi nhuận sau thuế đạt 1.011 tỷ đồng. Trước đó, doanh nghiệp báo lãi 2.734 tỷ đồng trong cả năm 2023 và 7.420 tỷ đồng trong năm 2022.
Không chỉ vậy, báo cáo cũng cho thấy tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu của THACO luôn duy trì trên mức 2 lần - một chỉ số phản ánh rõ ràng rằng doanh nghiệp hiện vẫn đang vận hành chủ yếu dựa vào nợ.
Trong khi đó, theo tính toán của chính THACO, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ cần giải ngân trung bình khoảng 22.730 tỷ đồng mỗi năm, trong 7 năm thực hiện. Với bức tranh tài chính hiện tại, câu hỏi đặt ra là nếu được chọn thực hiện dự án, liệu có khiến cán cân tài chính của doanh nghiệp rơi vào trạng thái mất cân đối?
Hệ số nợ/vốn chủ sở hữu của THACO có xu hướng gia tăng (Nguồn: HNX; lưu ý nợ phải trả đang được tính bằng cách nhân hệ số nợ/vốn chủ sở hữu với vốn chủ sở hữu)
Dự án chưa về tay, THACO đối diện việc mất thêm cổ phần vào tay cổ đông ngoại
Jardine Cycle & Carriage Limited (JC&C) bắt đầu đầu tư vào THACO từ năm 2008 với tỷ lệ sở hữu ban đầu là 20,5%. Đến năm 2019, công ty tiếp tục mua thêm cổ phần trong đợt phát hành riêng lẻ dành cho cổ đông chiến lược của THACO, với mức giá 128.500 đồng/cổ phiếu, qua đó nâng tỷ lệ sở hữu lên 26,6%. Tỷ lệ này hiện vẫn được duy trì đến nay.
Cuối năm 2023, JC&C tiếp tục khẳng định vai trò cổ đông lớn khi tham gia mua toàn bộ lô trái phiếu chuyển đổi trị giá 8.680 tỷ đồng (tương đương 350 triệu USD) do THACO phát hành. Lô trái phiếu này dự kiến đáo hạn vào năm 2028. Trong trường hợp chuyển đổi được thực hiện, tỷ lệ sở hữu của JC&C tại THACO nhiều khả năng sẽ tiếp tục tăng, đồng nghĩa với việc tỷ lệ sở hữu của ông Trần Bá Dương sụt giảm.
Tại Việt Nam, ngoài THACO, JC&C cũng đang sở hữu lượng lớn cổ phần tại Vinamilk và CTCP Cơ điện lạnh (REE).
JC&C tiền thân là Cycle & Carriage, được thành lập từ năm 1899 với lĩnh vực hoạt động ban đầu là phân phối ô tô. Đến năm 2002, công ty chính thức trở thành công ty con của Jardine Matheson và đổi tên thành Jardine Cycle & Carriage. Sau khi về tay chủ mới, ô tô vẫn là lĩnh vực đầu tư chủ lực của JC&C.
Tập đoàn mẹ Jardine Matheson là một cái tên lâu đời có nguồn gốc từ Trung Quốc, thành lập từ năm 1832. Ban đầu hoạt động thương mại tại Quảng Châu, sau đó chuyển trụ sở chính sang Hồng Kông khi khu vực này trở thành thuộc địa của Anh. Ngoài JC&C, Jardine Matheson còn hiện diện trong lĩnh vực bất động sản Việt Nam thông qua HongKong Land.
