Dự án nêu trên có liên quan đến ông Phan Văn Anh Vũ (còn có biệt danh Vũ nhôm, đã bị tuyên án tổng cộng 65 năm tù do liên quan đến 4 vụ án).
Liên tục điều chỉnh dự án
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, UBND TP. Đà Nẵng có chủ trương triển khai dự án lấn biển Khu phức hợp đô thị - sân golf Đa Phước từ trước năm 2005. Ngày 6/6/2005, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng ban hành Quyết định số 4649/QĐ-ƯBND phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500 Khu đô thị - sân golf Đa Phước (Q.Hải Châu, TP.Đà Nang, tổng diện tích dự án khoảng 162,6ha, dự định giao cho hai 2 nhà đầu tư để thực hiện, gồm: Công ty TNHH Bình Minh 45ha, Công ty First key Agents Limited (Singapore) khoảng 117ha nhưng hai công ty không thực hiện.
Ngày 16/11/2006, UBND TP. Đà Nẵng và Công ty Daewon Company, LTD - Hàn Quốc đã ký Thỏa thuận nguyên tắc về các điều kiện nguyên tắc hợp tác phát triển dự án. Theo đó, UBND TP. Đà Nẵng thỏa thuận giao cho Công ty Daewon Company, LTD triển khai thực hiện dự án. Trong quá trình thực hiện, UBND TP. Đà Nẵng 6 lần phê duyệt điều chỉnh về quy hoạch chi tiết dự án.
Qua các lần phê duyệt điều chỉnh, tổng diện tích dự án theo quy hoạch chi tiết 1/500 xây dựng khoảng 240ha, trong đó: diện tích cho Công ty TNHH Daewon Cantavil thuê 181,53ha thực hiện Dự án Khu đô thị quốc tế Đa Phước; chủ đầu tư chịu trách nhiệm san lấp, xây dựng cơ sở hạ tầng, bàn giao cho UBND TP. Đà Nẵng quản lý khoảng 64ha, bao gồm: 29ha được UBND TP. Đà Nẵng giao đất cho Công ty CP Xây dựng 79 để góp vốn liên doanh vói Công ty TNHH Daewon Cantavil xây dựng nhà để bán; khoảng 25ha xây dựng khu trung tâm văn hóa của thành phố và 10ha xây dựng công viên phần mềm.
Cũng theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, tại thời điểm thanh tra, Khu phức hợp đô thị - sân golf Đa Phước triển khai 2 dự án: Dự án Khu đô thị quốc tế Đa Phước diện tích 181ha (gọi tắt là Dự án 181ha): Từ năm 2006 đến trước năm 2015, tổ chức thực hiện dự án là Công ty TNHH Daewon Cantavil, vốn điều lệ là 666,142 tỷ đồng. Năm 2015, Công ty tăng vốn điều lệ lên 672,7 tỷ đồng, số vốn tăng thêm 6,7 tỷ đồng do Công ty CP Xây dựng 79 góp.
Ngày 20/5/2016, Công ty đăng ký lại Giấy chúng nhận đăng ký doanh nghiệp (số 0400533034), đổi thành Công ty THHH hai thành viên (Công ty TNHH Daewon góp 666,142 tỷ đồng chiếm 99%, Công ty CP xây dựng 79 góp 6,7 tỷ đồng chiếm 1%).
Ngày 3/10/2016, Công ty TNHH Daewon chuyển nhượng 99% vốn góp của mình tại Công ty TNHH Daewon Cantavil cho Công ty CP Nova Bắc Nam 79. Sau chuyển nhượng ngày 3/10/2016 Công ty đăng ký lại Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (Công ty cổ phần Nova Bắc Nam 79 góp 666,142 tỷ đồng, tương đương 99% vốn điều lệ, Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 góp 6,7 tỷ đồng, tương đương 1%); Công ty TNHH Daewon Cantavil đổi tên là Công ty THHH The Sunrise Bay.
Dự án thứ 2 là Khu nhà phố và biệt thự bờ biển Thanh Bình được xây dựng trên diện tích 29ha (gọi tắt là Dự án 29ha) do Công ty TNHH Phát triển nhà Đa Phước thực hiện.
UBND TP. Đà Nẵng sai phạm những gì?
Thanh tra Chính phủ cho rằng UBND TP. Đà Nẵng triển khai thực hiện Dự án Khu đô thị Quốc tế Đa Phước, góp phần phát triền kinh tế, xã hội của địa phương. Tuy nhiên, việc triển khai, thực hiện dự án, UBND TP. Đà Nẵng, các Sở ngành chức năng, chủ đầu tư, tổ chức, cá nhân có liên quan có những khuyết điểm, vi phạm.
Cụ thể: UBND TP. Đà Nẵng (Bên A) ký Bản thoả thuận nguyên tắc ngày 16/11/2006 với Công ty TNHH Daewon Cantavil (Bên B), có một số nội dung không đúng quy định của pháp luật: Xác định tiền thuê đất và mặt nước (Dự án 181ha chỉ phải nộp 10 triệu USD trong 50 năm cho 145ha đất) không có cơ sở, không bị điều chỉnh trong suốt thời gian hoạt động của dự án...
Trong trường hợp Bên B bán biệt thự, nhà liên kề hoặc căn hộ chung cư cho các đối tượng được phép mua, Bên B không phải trả thêm các khoản chi phí liên quan đến việc sử dụng đất cho Bên A là vi phạm quy định Luật Đất đai 2003 và Khoản 2 Điều 81 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP; Thỏa thuận về việc giao 29ha đất cho Công ty của Việt Nam với giá 300.000 đồng/m2 để góp vốn liên doanh, không qua đấu giá là vi phạm Điều 56, Khoản 1, Điều 58 Luật Đất đai năm 2003 và Khoản 1 Điều 61 Nghị định 181/2004-NĐ-CP.
Ngoài ra, theo Thanh tra Chính phủ, việc UBND TP. Đà Nẵng giao Viện Quy hoạch xây dựng Đà Nẵng bàn giao mốc giới dự án, bàn giao đất cho Công ty TNHH Daewon Cantavil để triển khai dự án Khu đô thị Quốc tế Đa Phước mà không có sự tham gia của các đơn vị chức năng: tài nguyên môi trường và chính quyền địa phương là không đúng quy định tại Khoản 3 Điều 125 Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ.
Ngay cả việc cấp Giấy chứng nhận đầu tư, theo Thanh tra Chính phủ, UBND TP. Đà Nẵng không giao cho Sở Kế hoạch - Đầu Tư và các sở, ngành có liên quan mà lại giao Trung tâm Xúc tiến đầu tư làm đầu mối tiếp nhận hồ sơ, thẩm tra dự án đầu tư (Dự án 181ha và Dự án 29ha), vi phạm quy định Nghị định số 108/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006 và Nghị định số 171/2004/ND-CP ngày 29/9/2004; cấp Giấy chứng nhận đầu tư lần đầu cũng như các lần điều chỉnh cho Công ty TNHH Daewon Cantavil thực hiện Dự án 181ha và cấp cho Công ty TNHH MTV nhà Đa Phước thực hiện Dự án 29ha nhưng không lấy ý kiến thẩm tra của Bộ, ngành có liên quan là không đúng quy định của Luật Đầu tư; Vi phạm quy định tại Khoản 1 Điều 50, điểm đ Khoản 2 Điều 52 Nghị định số 108/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư.
Ngay cả việc thẩm định, phê duyệt, quy hoạch chi tiết 1/500, Thanh tra Chính phủ cũng khẳng định: UBND TP. Đà Nẵng phê duyệt Quy hoạch chi tiết 1/500 và các lần điều chỉnh của Dự án 181ha không lấy ý kiến của các tổ chức, cá nhân liên quan theo nhiệm vụ được giao là không đúng quy định tại Khoản 1, Điều 32 Luật Xây dựng năm 2003; phê duyệt quy hoạch Dự án 29ha về chiều dài các ô đất xây dựng nhà liền kề không đúng quy định tại Mục 2.8.9 của quy chuẩn Xây dựng Việt Nam 0L2008/BXD.
Đến thời điểm thanh tra, Dự án 29ha, chủ đầu tư không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường; mặt khác dir án thuộc trường hợp phải cấp Giấy phép xây dựng nhưng vẫn chưa được cấp; Dự án 181ha được điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500 nhiều lần, trong đó có những lần điều chỉnh đã làm thay đổi về mục tiêu, cơ cấu sử dụng đất, có tác động đến môi trường nhưng Công ty TNHH Daewon Cantavil không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường bổ sung, UBND TP.Đà Nẵng không yêu cầu chủ đầu tư lập báo cáo đánh giá tác động môi trường bổ sung là không đúng quy định Luật Bảo vệ môi trường năm 2005, Luật Bảo vệ môi trường năm 2014.
Trong khi đó, UBND TP. Đà Nẵng xác định nghĩa vụ tài chính trong việc cho thuê đất, giao đất đối với Dự án 29ha và Dự án 181ha không có cơ sở, không giao cho các cơ quan có chức năng tham mưu, không thực hiện quy trình về xác định giá đất theo quy định, đã căn cứ vào Bản Thỏa thuận nguyên tắc năm 2006, trong đó có nội dung không đúng quy định pháp luật đề xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai, vi phạm Điều 58 Luật Đất đai năm 2003, Điều 61 Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004.
Đến thời điểm thanh tra, UBND TP. Đà Nẵng chưa có quyết định chính thức về việc xác định nghĩa vụ tài chính đất đai đối với dự án 181ha. Tuy nhiên, phương án xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai nêu tại Văn bản số 4565/UBND-STNMT ngày 15/6/2018 của UBND TP. Đà Nẵng là không có cơ sở, căn cứ pháp lý vì UBND TP. Đà Nẵng phê duyệt quy hoạch 1/500 điều chỉnh, cắt bỏ sân golf chuyển thành nhà phố, biệt thự,... không đúng thẩm quyền, chưa được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận.
Tại Dự án 29ha: Khu đất 29ha được Công ty TNHH Daewon Cantavil san lấp, UBND TP. Đà Nẵng ban hành Quyết định số 5870/QĐ-UBND ngày 12/7/2011 thu hồi 29ha đất giao cho Công ty CP Xây dựng 79 để góp vốn liên doanh với Công ty TNHH Daewon Cantavil Hàn Quốc với giá 300.000 đồng/m2 (Công ty đã nộp NSNN 87 tỷ đồng), không xác định thời hạn giao đất là vi phạm Khoản 3 Điều 67 Luật Đất đai năm 2003; không thực hiện đấu giá là vi phạm Khoản 1, Điều 58 Luật Đất đai 2003 và Điều 61 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP; tính theo đơn giá đất năm 2011 khu vực dự án là 4.017.000 đồng/m2 (Quyết định số 44/QĐ-UBND ngày 17/12/2010 của UBND TP. Đà Nẵng về Bảng giá đất 2011) thì Công ty CP Xây dựng 79 đã hưởng lợi thấp nhất 570,826 tỷ đồng (Thanh tra Chính phủ kết luận tại Văn bản số 2852/KL-TTCP ngày 2/11/2012).
Chuyển Bộ Công an xem xét xử lý tại 2 dự án
Thanh tra Chính phủ kết luận tại Dự án 181ha, Phan Văn Anh Vũ và Lê Văn Sáu là một người, do đó Hợp đồng (không số) ngày 29/6/2015 ký giữa Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 (đại diện pháp luật là Phan Văn Anh Vũ) với Lê Văn Sáu không đủ điều kiện để xác lập giao dịch giữa các bên theo quy định tại Khoản 5 Điều 144 Bộ Luật dân sự năm 2005. Mặc dù có sự thay đổi về thông tin liên quan đến nhà đầu tư, tổ chức kinh tế thực hiện dự án nhưng chủ đầu tư chưa thực hiện thủ tục điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký đầu tư theo quy định tại Khoản 1 Điều 33 Nghị định 181/205/ND-CP ngày 12/11/2015 của Chính phủ.
Tại Dự án 29ha, Phan Văn Anh Vũ (Chủ tịch HĐQT, đại diện pháp luật của Công ty CP Xây dựng 79) ký Hợp đồng chuyển nhượng 100% vốn (chuyển nhượng dự án) tại Công ty TNHH phát triển nhà Đa Phước cho ông Võ Ngọc Châu. Tại thời điểm chuyển nhượng, ông Võ Ngọc Châu là thành viên HĐQT, Phó TGĐ Công ty, sau khi chuyển nhượng ông Châu là Chủ tịch của Công ty TNHH MTV phát triển nhà Đa Phước; theo quy định của pháp luật Công ty CP Xây dựng 79 phải nộp thuế TNDN số tiền 573,369 tỷ đồng, thực tế Công ty CP Xây dựng 79 chỉ khai thuế TNDN bằng 0 (không đồng) có dấu hiệu vi phạm pháp luật về thuế.
Đối với những vi phạm tại dự án 29ha và Dự án 181ha, Thanh tra Chính phủ đã chuyển thông tin, tài liệu đến Bộ Công an để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, khi kê khai quyết toán thuế TNDN năm 2016, Công ty TNHH phát triển nhà Đa Phước chưa tạm nộp thuế TNDN đối với khoản doanh thu từ tiền ứng trước của khách hàng theo tiến độ hợp đồng. Liên quan đến việc thành lập, hoạt động góp vốn, chuyển nhượng vốn góp, hoạt động kinh doanh của các tổ chức kinh tế, chủ đầu tư thực hiện dự án 29ha và 181ha, Thanh tra Chính phủ yêu cầu UBND TP.Đà Nẵng trong quá trình thực hiện Kết luận thanh tra, theo thẩm quyền, phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, nếu phát hiện vi phạm pháp luật thì phải chuyển cơ quan chức năng điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ
Từ kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP. Đà Nẵng chấn chỉnh, xử lý theo thẩm quyền đối với những vi phạm, khuyết điểm đã được nêu tại Kết luận thanh tra. Rà soát các quyết định hành chính do UBND TP. Đà Nẵng ban hành chưa đúng cần bổ sung, sửa đổi; các quyết định ban hành trái thẩm quyền phải huỷ bỏ; tổ chức rà soát, yêu cầu các chủ đầu tư khi thực hiện dự án phải đảm bảo thực hiện đúng quy định của pháp luật về đầu tư xây
dựng, đất đai, môi trường, tài chính và các quy định pháp luật có liên quan; rà soát việc thực hiện Bản Thỏa thuận nguyên tác ngày 16.11.2016 ký giữa UBND TP. Đà Nẵng và Công ty Daewon Company, Ltd - Hàn Quốc để xử lý, đảm bảo theo đúng quy định pháp luật Việt Nam và pháp luật quốc tế, tránh xảy ra khiếu kiện sau này.
Theo thẩm quyền, UBND TP. Đà Nẵng kiểm điểm, tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với tồ chức, cá nhân có vi phạm, khuyết điềm nêu tại Kết luận thanh tra; Đồng thời, kiểm tra, rà soát, xác định đầy đủ nghĩa vụ thuế, tài chính phải nộp của các tổ chức, cá nhân có liên quan để thu hồi về NSNN đối với các khoản nghĩa vụ tài chính có liên quan đến Dự án 29ha và Dự án 181ha.
Thực hiện các thủ tục, quy trình thu hồi Dự án 181ha đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật; UBND TP. Đà Nẵng cần lưu ý tạo điều kiện để sớm triển khai việc khai thác, sử dụng quỹ đất này theo đúng quy định, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, tránh xảy ra khiếu kiện sau này.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ: Bộ Tư pháp, Bộ Tài nguyên Môi trường, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch - Đầu tư và các cơ quan chức năng có liên quan phối hợp hướng dẫn UBND TP. Đà Nẵng trong việc thực hiện Kết luận thanh tra đảm bảo đúng quy định của pháp luật.
