Cần tìm mọi giải pháp để có vaccine sớm nhất. Mọi vướng mắc phải được tháo gỡ ngay. Mọi điều chưa rõ phải được hướng dẫn ngay.
Đây là yêu cầu của Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Trưởng ban Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, vào ngày 31/5, tại Trụ sở Chính phủ, sau khi nghe Bộ Y tế báo cáo về tiến độ nhập khẩu vaccine phòng COVID-19.
Đến cuối năm 2021 có miễn dịch cộng đồng
Theo báo cáo của Bộ Y tế, thực hiện kết luận của Bộ Chính trị, Nghị quyết của Chính phủ và các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, trong nhiều tháng qua Bộ Y tế đã liên tục tiếp xúc, đàm phán với các nhà sản xuất vaccine, cơ quan y tế, đại diện ngoại giao các nước có sản xuất vaccine phòng COVID-19 nhằm tranh thủ mọi khả năng, nguồn lực để trong thời gian sớm nhất có vaccine; phấn đấu đến cuối năm 2021 có miễn dịch cộng đồng.
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long khẳng định, hiện nay thế giới vẫn đang trong tình trạng khan hiếm vaccine; tuy nhiên, với các thỏa thuận đã đạt được thì “mục tiêu nhập khẩu 150 triệu liều vaccine phòng COVID-19 trong năm 2021 rất khả thi.”
Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, bộ được giao là đầu mối nhập khẩu vaccine nhưng không có nghĩa la bộ “độc quyền” nhập khẩu. Bộ Y tế khuyến khích tất cả các địa phương, doanh nghiệp có điều kiện và khả năng tiếp cận các nguồn vaccine đều có thể nhập khẩu.
“Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng cảnh báo tình trạng “lừa đảo vaccine” do có nhiều tổ chức, cá nhân tự giới thiệu là "đại diện được ủy quyền của các nhà sản xuất vaccine" để chào bán. Trong khi đó, theo Bộ Y tế, các nhà sản xuất đều khẳng định, thông tin do các cá nhân, tổ chức đó đưa ra là không đúng sự thật,” Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long khẳng định.
Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, theo quy định hiện hành, chỉ các công ty có chức năng nhập khẩu, kinh doanh vaccine mới được phép nhập khẩu. Hiện tại, Việt Nam có 27 đơn vị có chức năng này. Do đó, các đơn vị có điều kiện tiếp cận nguồn cung vaccine có thể trực tiếp làm việc với Bộ Y tế.
Theo đó, các vaccine phải được Bộ Y tế cấp phép, cấp số đăng ký; các lô vaccine phải có hồ sơ chứng thực xuất xứ, chất lượng. Hiện tại, Bộ Y tế đã cấp phép cho 2 loại vaccine của Astra Zeneca và Sputnik V; đang xem xét hồ sơ đối với 2 loại vaccine khác. Việc cấp phép phụ thuộc vào nhu cầu, hồ sơ đề nghị của nhà sản xuất, nhà cung cấp vaccine.
Về thử nghiệm lâm sàng, Bộ Y tế khẳng định, theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong tình trạng đại dịch hiện nay Việt Nam chỉ kiểm tra hồ sơ và có thể hoàn thành trong 48 giờ nếu hồ sơ đáp ứng đầy đủ các yêu cầu.
Tháo gỡ mọi vướng mắc
Ghi nhận nỗ lực của Bộ Y tế, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan trong việc tiếp cận các nguồn vaccine trong thời gian qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam yêu cầu cần công khai chủ trương là tất cả các vaccine đã được WHO cấp phép, dù nhà sản xuất chưa làm thủ tục xin cấp phép, cấp số đăng ký tại Việt Nam, thì vẫn được nhập khẩu. Đối với những vaccine mà WHO chưa cấp phép nhưng đã được các nước cấp phép sử dụng thì khi có đơn vị tiếp cận được, Bộ Y tế cũng sẽ cấp phép ngay.
Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long khẳng định: “Bộ Y tế sẽ xử lý ngay khi có hồ sơ. Nếu hồ sơ hợp lệ, có thể cấp phép trong vòng 5 ngày”. Đồng thời, ông cho biết, tất cả các lô vaccine có hồ sơ chứng nhận xuất xứ, chất lượng đều được Bộ Y tế chỉ đạo hệ thống y tế tổ chức tiêm.
Đối với hồ sơ chứng nhận xuất xứ, chất lượng, Phó Thủ tướng lưu ý, Bộ Y tế chú ý đến tình huống là khi thông qua mối quan hệ đối tác, các doanh nghiệp, hiệp hội có thể nhập được một lượng vaccine không lớn nên khó có đủ bộ hồ sơ từ nhà sản xuất. Về vấn đề này, Bộ Y tế cam kết sẽ hướng dẫn, xử lý từng trường hợp nếu nhận được thông tin nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất có thể.
Thảo luận về việc nhiều doanh nghiệp, hiệp hội tham gia tài trợ Quỹ Vaccine phòng COVID-19 và mong muốn, tiêm ưu tiên cho nhân viên của doanh nghiệp, hiệp hội, các ý kiến được đưa ra tại cuộc họp ngày 31/5 đều thống nhất rằng về lâu dài sẽ có vaccine miễn phí theo chương trình tiêm chủng mở rộng của Bộ Y tế và vaccine dịch vụ theo nhu cầu, theo khả năng chi trả của một bộ phận nhân dân.
Tuy nhiên, với vaccine phòng COVID-19 trong điều kiện khan hiếm hiện nay thì các tổ chức quốc tế yêu cầu các nước phải tuân thủ nguyên tắc tiếp cận công bằng nên sẽ rất khó đối với đề nghị “hợp tình, hợp lý” từ phía các doanh nghiệp.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định, Việt Nam luôn tuân thủ nguyên tắc công bằng tiếp cận vaccine phòng COVID-19 của Liên hợp quốc và hoàn toàn có thể giải quyết được đề nghị, mong muốn chính đáng của các doanh nghiệp, hiệp hội.
“Những người mà các doanh nghiệp, hiệp hội muốn được ưu tiên là người lao động trong các nhà máy, xí nghiệp, công trường, ngân hàng, khách sạn, các địa điểm tiếp xúc với nhiều người, hay phải làm việc trong môi trường kín… Đây cũng là những đối tượng rủi ro cao. Vừa qua, Ban Chỉ đạo đã thống nhất đưa người lao động trong các khu công nghiệp, nhà máy, xí nghiệp vào diện khai báo y tế bắt buộc. Thời gian tới, Ban Chỉ đạo sẽ tiếp tục yêu cầu bổ sung các đối tượng khác. Tất cả các đối tượng đã được yêu cầu khai báo y tế đương nhiên thuộc diện ưu tiên tiêm vaccine trước,” Phó Thủ tướng cho biết.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế khẩn trương ban hành Thông tư hướng dẫn đăng ký lưu hành trong trường hợp cấp bách đối với vaccine phòng COVID-19 theo thủ tục rút gọn, đảm bảo tất cả những doanh nghiệp có khả năng tiếp cận nguồn vaccine nhập khẩu đều được hướng dẫn, được tạo điều kiện tối đa để có vaccine trong thời gian sớm nhất.
Mặt khác, Bộ Y tế cần tập trung cao độ để khi có vaccine thì tổ chức tiêm chủng kịp thời, an toàn, đặc biệt là khi có lượng vaccine lớn dự kiến sẽ được nhập khẩu vào quý IV năm nay.
“Không để bất kỳ doanh nghiệp, tổ chức có nguồn mua vaccine ngay mà không mua về được,” Phó Thủ tướng nêu rõ./.
