Hàng loạt lãi suất điều hành giảm 0,25%
Từ ngày 16/9/2019, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quyết định điều chỉnh giảm lãi suất. Cụ thể, NHNN đã ban hành Quyết định số 1870/QĐ-NHNN ngày 12/9/2019 về lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với các ngân hàng.
Mức giảm cụ thể như sau: Lãi suất tái cấp vốn giảm từ 6,25%/năm xuống 6,0%/năm; lãi suất tái chiết khấu giảm từ 4,25%/năm xuống 4,0%/năm.
Lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với các ngân hàng từ 7,25%/năm xuống 7,0%/năm.
Lãi suất chào mua giấy tờ có giá qua nghiệp vụ thị trường mở từ 4,75%/năm xuống 4,5%/năm.
Thị trường chứng khoán nhạy bén tức thì
Ngay khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa phát đi thông báo về việc điều chỉnh giảm lãi suất điều hành, thị trường chứng khoán có đợt hồi phục sau 1 tuần ảm đạm.
Theo ghi nhận của phóng viên, kết thúc phiên ngày 13/9, VN-Index tăng 11,15 điểm (1,14%) lên 987,22 điểm. Toàn sàn có 162 mã tăng, 135 mã giảm và 67 mã đứng giá.
HNX-Index tăng 1,09 điểm (1,08%) lên 102,2 điểm. Toàn sàn có 76 mã tăng, 59 mã giảm và 53 mã đứng giá.
Trong đó, đặc biệt, thị trường bất ngờ giao dịch tích cực hơn với sự bứt phá mạnh ở nhóm cổ phiếu ngân hàng. Đây cũng chính là động lực chính giúp thị trường khởi sắc. Chốt phiên, CTG tăng 3,5% lên 20.850 đồng/cp. TCB tăng 3,2% lên 22.650 đồng/cp. BID tăng 3,1% lên 39.850 đồng/cp. VCB tăng 3% lên 81.900 đồng/cp.
Bên cạnh nhóm cổ phiếu ngân hàng, hàng loạt các cổ phiếu vốn hóa lớn khác như MWG, KDC, SSI... cũng đua nhau tăng giá mạnh.
Thanh khoản thị trường chung cải thiện đáng kể so với phiên trước. Tổng khối lượng giao dịch trên hai sàn niêm yết đạt 214 triệu cổ phiếu, trị giá 4.800 tỷ đồng.
Theo Công ty Chứng khoán Vietcombank, VN-Index ghi nhận một phiên hồi phục nhờ lực cầu mạnh ở vùng giá thấp cho thấy nhà đầu tư vẫn duy trì sự lạc quan về thị trường. Dưới góc nhìn kỹ thuật, một số chỉ báo động lượng đã cắt lên từ vùng quá bán có thể kích hoạt nhịp hồi phục ngắn hạn trong những phiên tới.
Tác động không lớn nhưng sẽ có độ trễ
Các chuyên gia cho rằng, động thái cắt giảm lãi suất của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). trên thực tế không quá bất ngờ khi cách đây gần 2 tháng, NHNN đã giảm 0,25% lãi suất tín phiếu.
Trong bối cảnh rủi ro kinh tế toàn cầu suy giảm ngày càng tăng và nhiều ngân hàng trung ương (NHTW) các nước khác trên thế giới đã cắt giảm lãi suất, NHNN cũng không muốn đứng ngoài xu hướng.
Tuy vậy, theo Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), ở góc độ thực tế, tác động của việc giảm các loại lãi suất tại Việt Nam sẽ không quá lớn như ở các nước phát triển như Mỹ hay châu Âu.
Việc điều hành chính sách tiền tệ ở Việt Nam hướng mục tiêu trực tiếp vào khối lượng cung tiền, thông qua các chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, tăng trưởng tổng phương tiện thanh toán M2, không như Fed hay ECB là điều tiết cung tiền thông qua mục tiêu trung gian là lãi suất.
Các loại lãi suất như tái chiết khấu, tái cấp vốn không phải là nghiệp vụ sử dụng thường xuyên, chỉ diễn ra khi một số ngân hàng gặp khó khăn lớn về thanh khoản, không vay được thông qua kênh liên ngân hàng mà phải tìm đến NHNN.
Trước đó, đợt cắt giảm lãi suất tín phiếu hồi tháng 7 cũng gần như có tác động rất ít đến mặt bằng lãi suất cho vay trên thị trường.
Do đó, BVSC nhận định rằng, việc NHNN ra quyết định cắt lãi suất mang tính chất định hướng và tâm lý là chủ yếu, còn việc có thật sự nới lỏng hơn chính sách tiền tệ hay không thì phải chờ các số liệu thực tế về tăng trưởng tín dụng và M2 trong thời gian tới.
Dưới góc nhìn của chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, quyết định hạ lãi suất vừa qua là động thái phù hợp ở thời điểm hiện tại.
Việc giảm lãi suất điều hành sẽ hỗ trợ tăng trưởng kinh tế thời gian tới nhưng sẽ cần có lộ trình và độ trễ nhất định. Sự thẩm thấu này khả năng sẽ phải đến cuối năm hoặc sang năm.
Vì khi các tổ chức tín dụng vay từ NHNN, có thể vay dưới dạng tái cấp vốn, vay liên ngân hàng qua đêm,… chỉ ở những trường hợp nhất định ví dụ như có các gói tín dụng mà NHNN yêu cầu phải ưu tiên, hỗ trợ.
Nếu các NHTM tham gia các gói hỗ trợ đó thì sẽ được vay tái cấp vốn từ NHNN với lãi suất thấp hơn và đương nhiên, mức vay sẽ không nhiều.
Theo vị chuyên gia này, về cơ bản, lãi suất điều hành giảm sẽ có tác động gây áp lực lên tỷ giá và lạm phát, nhưng không đáng kể.
Vì mức độ các TCTD được vay tái cấp vốn từ NHNN là không nhiều, mức giảm lãi suất cũng nhỏ, chỉ 0,25%. Trong bối cảnh VND ổn định trong thời gian qua thì áp lực nếu có thì rất ít.
Tác động đến tỷ giá và hỗ trợ xuất khẩu
Đánh giá về tác động của việc điều chỉnh lãi suất của Ngân hàng Nhà nước ngày 13/9, Công ty chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC) cho rằng, nguyên nhân của việc điều hành tiền tệ như vậy là do bối cảnh kinh tế thế giới diễn biến kém thuận lợi hơn, nhiều ngân hàng trung ương các nước giảm lãi suất điều hành.
Đầu tiên là Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) đã cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc ở mức 50 điểm cơ bản (bps) cho tất cả các ngân hàng, và ở mức 100 bps cho các ngân hàng thành phố đủ điều kiện, hôm thứ sáu tuần trước. PBOC cũng cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc tại các ngân hàng lớn xuống còn 13%.
Việc giảm dự trữ bắt buộc như vậy dự kiến sẽ tăng thêm dòng tiền 900 tỷ NDT (tương đương 126 tỷ USD) vào nền kinh tế đang tỏ ra yếu kém của nước này, thể hiện qua các chỉ báo vĩ mô yếu kém. PBOC đã giảm tỷ lệ này lần thứ ba năm nay, và là lần thứ bảy kể từ đầu năm 2018. Tuy vậy, PBOC cho biết vẫn duy trì điều hành tiền tệ thận trọng, tránh việc tăng tín dụng đột biến.
Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) cũng thông qua gói kích thích tăng trưởng kinh tế bao gồm cắt giảm lãi suất và tái khởi động mua lại trái phiếu, nhằm đối phó với su suy yếu của lạm phát cũng như các rủi ro vĩ mô khác như việc suy thoái tại Đức hay việc suy yếu của triển vọng toàn cầu bởi ảnh hưởng tiêu cực của căng thẳng thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc. Vì lẽ đó, ECB giảm lãi suất tiền gửi xuống mức thấp kỷ lục -0,5% từ mức -0,4%, và sẽ tái khởi động mua vào 20 tỷ Euro/tháng bắt đầu từ tháng 11.
Với diễn biến điều hành chính sách tiền tệ tại các ngân hàng trung ương như vậy, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sẽ gặp thêm áp lực giảm lãi suất tiếp diễn việc cắt giảm tại kỳ họp liền trước, mặc cho các chỉ báo vĩ mô vẫn cho thấy tình hình kinh tế nội địa nước này phát triển ổn định và chưa cho thấy dấu hiệu suy thoái. Việc tiếp tục cắt giảm lãi suất có thể làm thị trường kỳ vọng vào một chu kỳ cắt giẳm lãi suất dài hạn hơn, kích cầu nền kinh tế vốn đã phát triển quá nóng trong thời gian qua.
Theo đó, áp lực cắt giảm lãi suất tại các ngân hàng trung ương khác có thể làm tăng khả năng cắt giảm lãi suất của FED. Việc cắt giảm lãi suất của Mỹ sẽ tác động đến lãi suất Việt Nam thông qua kênh tỷ giá, cụ thể là việc tỷ giá VND tăng cao so với USD.
Việc neo tỷ giá VND với USD sẽ dẫn tới việc NHNN phải bán các tài sản bằng VND và mua vào các tài sản bằng USD để điều phối tỷ giá về mức hợp lý. Việc trao đổi như vậy cuối cùng cũng dẫn tới việc giảm lãi suất bằng VND.
Thêm nữa, NHNN giảm lãi suất cũng làm giảm tỷ giá giữa VND và CNY, tránh việc ảnh hưởng tiêu cực tới xuất khẩu cũng như sức cạnh tranh của Việt Nam với đối tác thương mại quan trọng là Trung Quốc.
Thị trường đón nhận thông tư này khá tích cực khi đây là một trong những dấu hiệu đầu tiên của chính sách nới lỏng kinh tế. Tuy nhiên, tín hiệu cần theo dõi nhất vẫn sẽ là cung cầu của dòng tiền trên hệ thống tài chính thể hiện qua tăng trưởng M2 trong giai đoạn tới.
