Trong những năm qua việc phát triển du lịch nhanh và nóng của khu du lịch xã Tà Xùa và một số xã lân cận của huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La dẫn đến những sai phạm, tồn tại trong quản lý đất đai, quy hoạch. Các cơ sở lưu trú, phục vụ du lịch chưa đầy đủ các thủ tục và vi phạm xây dựng trên đất nông nghiệp, lâm nghiệp. Nhiều nhà nghỉ, Homestay đua nhau xây dựng tạm bợ ghé vào sườn núi với vật liệu tôn, sắt, tre, gỗ và không theo một quy hoạch nào khiến cho khu du lịch, các điểm tham quan và cảnh quan nơi đây trở nên nhếch nhác.
Đồng chí Mùa A Sang - phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã Tà Xùa, cho biết: “Vừa qua, UBND tỉnh Sơn La đã họp công bố Kết luận số 10/KL-UBND ngày 30/1/2023, Kết luận Thanh tra việc quản lý đất đai, trật tự xây dựng đối với huyện Bắc Yên và các đơn vị có liên quan, trong đó riêng xã Tà Xùa có 51 công trình sai phạm. Hiện UBND xã đang tiến hành xử lý tháo dỡ”.
Lượng du khách đổ về Tà Xùa mỗi năm không nhỏ, tuy nhiên, không phải tất cả du khách đến đây đều có trải nghiệm trọn vẹn. Gần đây, dịch vụ du lịch ở Tà Xùa đang nhận về nhiều đánh giá không tốt. Khá nhiều du khách có nhận xét về nơi lưu trú, nhà hàng và phương tiện di chuyển là 3 điều bất cập nhất trong dịch vụ du lịch ở Tà Xùa.
Theo kết luận, từ năm 2015 đến nay, trên địa bàn 4 xã Tà Xùa, Phiêng Ban, Làng Chếu, Háng Đồng (huyện Bắc Yên) đã có 78 chủ công trình đã và đang đầu tư xây dựng 95 công trình cơ sở lưu trú, kinh doanh ăn uống, khu vui chơi giải trí… phục vụ hoạt động du lịch. Tổng diện tích sử dụng đất là 113.115,9 m2. Tuy nhiên, phần lớn các công trình xây dựng là tự phát. Cụ thể xã Tà Xùa có 51 công trình; xã Háng Đồng có 30 công trình; xã Phiêng Ban có 6 công trình; xã Làng Chếu có 8 công trình và tất cả các công trình trên đều vi phạm.
Ngoài ra, còn có tình trạng người dân tự ý san ủi mặt bằng để xây dựng nhà ở, các công trình khác. Căn cứ kết quả thanh tra bước đầu, UBND huyện đã chỉ đạo các xã cưỡng chế tháo dỡ 11 công trình vi phạm và đang tiếp tục triển khai xử lý.
Cũng theo Kết luận Thanh tra số 10/KL-UBND, công tác chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, giám sát của UBND huyện, Chủ tịch UBND huyện đối với phòng TN&MT, phòng Kinh tế - Hạ tầng, UBND cấp xã và các đơn vị có chức năng trên địa bàn huyện trong quản lý nhà nước về đất đai, trật tự xây dựng, các hoạt động du lịch... chưa thường xuyên, liên tục, để các vi phạm diễn ra trong thời gian dài nhưng chưa xử lý đầy đủ, nghiêm túc.
Cụ thể, trong công tác quản lý đất đai, 27/28 trường hợp thực hiện đăng ký đất đai, cấp GCNQSDĐ, chuyển đổi mục đích sử dụng đất chưa đảm bảo quy định, gồm 18 trường hợp cấp GCN không đúng quy định phải thu hồi; 9 trường hợp có sai sót về trình tự, thủ tục. Nhiều công trình xây dựng trên đất có nguồn gốc là đất rừng phòng hộ đã được huyện Bắc Yên cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp cho các hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư. Xây dựng trên đất trồng cây lâu năm, cây hàng năm, đất nương rẫy… nhưng không kê khai đăng ký đất đai. Xây dựng ra ngoài diện tích đất ở đã được cấp GCN, xây dựng công trình trên đất nông nghiệp chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất…
Về trật tự xây dựng, việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Khu du lịch sinh thái Tà Xùa do UBND huyện thực hiện chưa đảm bảo. Đồ án quy hoạch xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2020 của 4 xã chưa được rà soát, điều chỉnh tổng thể. Một số công trình mật độ xây dựng được cấp phép không đảm bảo theo đồ án quy hoạch được xây dựng.
Còn tình trạng công trình xây dựng nằm trong ranh giới quy hoạch, thuộc trường hợp phải cấp Giấy phép xây dựng nhưng chưa có giấy phép... Kết luận thanh tra chỉ rõ các nhóm nguyên nhân khách quan, chủ quan dẫn đến vi phạm tồn tại trong thời gian dài mà chưa được xử lý triệt để.
Trách nhiệm để xảy ra vi phạm, thuộc về tập thể lãnh đạo UBND huyện Bắc Yên, Chủ tịch UBND huyện, Phó chủ tịch UBND huyện được giao phụ trách trong thời kỳ thanh tra, đã thiếu kiểm tra, đôn đốc, giám sát quản lý nhà nước về đất đai, trật tự; chịu trách nhiệm về các tồn tại, khuyết điểm, sai phạm trong công nhận, cấp GCNQSDĐ, chuyển đổi mục đích sử dụng đất với 27 trường hợp vi phạm…
Phòng TN&MT, Trưởng, phó phòng và các cá nhân được giao phụ trách chịu trách nhiệm về các tồn tại, khuyết điểm, vi phạm trong việc tham mưu cho UBND huyện công nhận quyền sử dụng đất, cấp GCNQSDĐ, chuyển đổi mục đích sử dụng đất với 27 trường hợp có tồn tại, khuyết điểm, sai phạm.
