Thời gian gần đây, sản phẩm nhà đất xen kẹt được đánh giá là trở nên nhộn nhịp và thu hút được sự quan tâm của nhiều đối tượng khách hàng. Tuy nhiên, các chuyên gia lại cho rằng, nếu thiếu đi những cơ chế quản lý, sử dụng sản phẩm này sẽ tạo điều kiện cho vấn nạn tham ô, tham nhũng phát triển.
Nhu cầu tăng cao
Thời gian gần đây, trên thị trường xuất hiện rất nhiều giao dịch chuyển nhượng theo hình thức giấy tờ viết tay đối với các sản phẩm nhà - đất xen kẹt. Chỉ cần làm một thao tác với từ khóa “bán đất xen kẹt tại Hà Nội” trên google sẽ cho ra 438 nghìn kết quả chỉ trong vòng 0,45 giây. Điều đó cho thấy rằng, việc tìm kiếm những thông tin liên quan đến sản phẩm BĐS nhà - đất xen kẹt là rất lớn trên thị trường hiện nay.
Đất xen kẹt được hiểu là đất vườn, đất sản xuất nông nghiệp trước đây nằm trong khu dân cư nhưng chưa được công nhận là đất ở; bên cạnh đó tại các TP có tốc độ đô thị hóa nhanh như Hà Nội, TP.HCM… đất xen kẹt cũng được sinh ra do dư thừa sau khi quy hoạch dự án.
Lý giải về nguyên nhân dẫn đến việc sản phẩm nhà đất xen kẹt đang trở nên nóng tại các đô thị lớn, ông Trần Quốc Dưỡng, Giám đốc sàn giao dịch Trần Gia Land cho biết, đất xen kẹt có lợi thế là giá rẻ, mua nhanh, bán nhanh vì khi tiến hành giao dịch hai bên bàn giao sản phẩm cho nhau thông qua giấy tờ viết tay. Phần lớn các sản phẩm này đều không có giấy tờ hợp pháp, một số khu vực khi người dân đã ở lâu thì chính quyền địa phương tiến hành thu thuế đất.
“Giá của các sản phẩm nhà đất xen kẹt thường thấp hơn từ 2 - 3 lần các sản phẩm có giấy tờ hợp lệ. Trong khi đó, có đến 60 - 70% dân số sinh sống tại các đô thị lớn thuộc nhóm người có thu nhập thấp và trung bình, nên đa số người dân ưa chuộng sản phẩm này cũng là điều dễ hiểu”, ông Dưỡng nói.
Rõ ràng về cơ chế
Trong thời gian gần đây, vấn đề vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn TP. Hà Nội diễn biến theo chiều hướng phức tạp, trong đó vi phạm về trật tự xây dựng trên đất nông nghiệp, đất không có pháp lý rõ ràng là một trong những vấn đề nổi cộm được dư luận đặc biệt quan tâm.
Tại một số địa bàn, các cá nhân, tập thể là Lãnh đạo liên quan đến việc buông lỏng quản lý, tiếp tay cho những sai phạm đã bị chính quyền đưa ra kỷ luật bằng nhiều hình thức khác nhau, từ cảnh cáo, khiến trách cho đến cho thôi việc… Theo đánh giá, vấn đề đáng quan ngại nhất hiện nay liên quan đến công tác quản lý đất xen kẹt đó là phát sinh tham ô, tham nhũng.
Theo Luật sư Trần Cao Ngãi - Văn phòng Luật sư Trần Cao, đối với việc xây dựng công trình nhà ở trên đất xen kẹt về hình thức thì là làm chui, nhưng thực tế để công trình có thể được tồn tại thì các chủ sở hữu không ngần ngại dùng những mánh khóe chạy tiền để chính quyền “bật đèn xanh” cho xây dựng.
“Không phủ nhận việc quản lý đất xen kẹt trong các khu dân cư là điều rất khó khăn, phức tạp, không bằng hình thức này thì bằng hình thức khác người dân cũng sẽ dựng lên được một cái nhà để ở, cho dù là kiên cố hay chỉ là nhà tạm. Đầu tiên chỉ là một căn nhà cấp 4, nhưng sau đó cứ được cơi nới dần lên, mỗi lần như vậy là người dân lại phải “làm luật”. Còn cơ quan chức năng thì quản lý theo kiểu “khuất mắt trông coi” đã có tiền lệ rồi nên cứ thả nổi cho tồn tại", luật sư Ngãi nói.
Cũng theo Luật sư Ngãi, hiện nay nhu cầu về nhà ở của người dân có thu nhập thấp và trung bình là tương đối lớn, trong khi các sản phẩm nhà ở thượng mại chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân. Dẫn đến tình trạng người dân đua nhau đi mua nhà đất xen kẹt, điều đó lại càng khiến cho công tác quản lý trở nên phức tạp.
“Cần phải có một cơ chế rõ ràng liên quan đến sử dụng đất xen kẹt để các cơ quan chức năng dễ dàng trong quản lý, có như vậy mới có thể phát huy tối đa giá trị của quỹ đất tương đối lớn này và cũng để giảm bớt tình trạng tham ô, tham nhũng”, luật sư Ngãi cho biết thêm.
