Phát biểu tại Hội nghị Thủ tướng đối thoại với doanh nghiệp sáng 17/5, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho rằng những kết quả tích cực từ sự điều hành quyết liệt, đúng định hướng của Chính phủ thời gian qua là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát được lạm phát, ổn định kinh tế vỹ mô. Là yếu tố then chốt trong quá trình xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.
Thực hiện Nghị quyết 35 của Chính phủ, hệ thống ngân hàng và NHNN đã có những chỉ đạo cụ thể, quyết liệt tập trung ở một số vấn đề như điều hành tín dụng và cung ứng vốn trung và dài hạn cũng như vốn ngắn hạn cho nền kinh tế và cho cộng đồng doanh nghiệp.
"Thời qian qua, NHNH đã điều hành đồng bộ các giải pháp nhằm mở rộng tín dụng có hiệu quả, phù hợp với mục tiêu kiểm soát lạm phát và đảm bảo cung ứng khoảng 40% vốn đầu tư cho nền kinh tế. Hiện nay, chủ yếu nguồn vốn cho nền kinh tế vẫn đến từ hệ thống ngân hàng", ông Lê Minh Hưng cho biết.
Cũng theo Thống đốc NHNN, hoạt động tín dụng thời gian gần đây đạt được kết quả tích cực khi năm 2016, tăng trưởng tín dụng là 18,25%. Tính đến cuối tháng 4/2017, tín dụng đã tăng 5,76% - mức tăng khá cao so với những năm trước, trong đó tín dụng VND tăng 5,8%, và tín dụng ngoại tệ tăng 4,6%.
Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng (Ảnh: Zing.vn)
Về cơ cấu tín dụng hiện nay, khoảng 80% tổng vốn tín dụng đầu tư cho nền kinh tế là vào khu vực sản xuất kinh doanh và các lĩnh vực ưu tiên. Trong đó tín dụng vào khu vực nông nghiệp nông thôn chiếm khoảng gần 20% tổng dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng, tín dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm khoảng 22% tổng dư nợ của nền kinh tế.
Về tín dụng trung và dài hạn, ông Hưng cho biết, hiện nay tỷ trọng dư nợ cho vay trung và dài hạn của toàn hệ thống ngân hàng chiếm khoảng 53 - 55%, trong khi vốn huy động trung dài hạn chỉ chiếm 13 - 15%. Thực tế mất cân đối này được đánh giá là tiềm ẩn nhiều rủi ro cho hoạt động ngân hàng.
Ngoài ra, đứng trước nhu cầu vốn rất lớn của nền kinh tế nhưng các nguồn lực chưa được khai thông, Thống đốc NHNN khẳng định: "Để giải phóng các khoản nợ xấu và nhằm tái tạo, đưa nguồn lực này quay trở lại nền kinh tế, có nguồn vốn cho vay mở rộng hoạt động kinh doanh cũng như tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có nợ xấu đã được xử lý có cơ hội tiếp cận các khoản vay mới để phục vụ sản xuất kinh doanh thì tới đây NHNN sẽ báo cáo ủy ban thường vụ Quốc hội về dự thảo nghị quyết về xử lý nợ xấu".
"Về vấn đề điều hành lãi suất, năm 2016, trong bối cảnh lạm phát gia tăng khá cao, nhu cầu vốn tín dụng, nhu cầu vốn phát hành trái phiếu Chính phủ cũng ở mức cao tiếp tục tạo áp lực đến cung cầu vốn tín dụng. Chúng tôi theo chỉ đạo của Chính phủ đã kiên trì điều hành các giải pháp phù hợp để giữ ổn định mặt bằng lãi suất huy động, giảm lãi suất cho vay qua đó hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhưng đồng thời đảm bảo được mục tiêu kiểm sóat lạm phát và ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối", Thống đốc Lê Minh Hưng tiếp lời.
Cũng theo ông Hưng, một trong những tín hiệu khả quan của thị trường năm qua đó là mặt bằng lãi suất huy động và cho vay đã ổn định từ năm 2016 đến nay. Đặc biệt vào cuối năm 2016, các tổ chức tín dụng đã giảm 0,3 - 0,5% lãi suất huy động và giảm 0,5 - 1% lãi suất cho vay đối với hoạt động sản xuất kinh doanh các lĩnh vực ưu tiên. Như vậy mặt bằng lãi suất cho vay hiện nay đã giảm tương đối mạnh, chỉ bằng 40% mặt bằng lãi suất năm 2011, mức này phù hợp với mục tiêu điều hành, diễn biến tiền tệ, cũng như lạm phát. Đồng thời đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người gửi tiền với các tổ chức tín dụng cũng như khách hàng vay là các doanh nghiệp.
So sánh với các nước trong khu vực như Nhật Bản, Trung Quốc, ông Hưng cho rằng các quốc gia này có mặt bằng lãi suất cho vay tương đối thấp bởi có môi trường kinh tế vỹ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát và duy trì trong nhiều năm. Ngoài ra doanh nghiệp của họ cũng có năng lực, khả năng hoạch định sản xuất kinh doanh ở mức cao, hoạt động sản xuất kinh doanh không quá phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng.
Trong khi đó, Việt Nam là nước đang phát triển nên nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh là rất lớn, nền kinh tế ổn định nhưng còn lạm phát, xử lý nợ xấu còn gặp nhiều khó khăn… do đó ảnh hưởng tới mặt bằng lãi suất cho vay.
Tuy nhiên, so sánh với số liệu được ghi nhận tại các nước trong khu vực ASEAN thì tại Việt Nam, lãi suất cho vay VND ở mức 6 - 11% một năm, ngoại tệ ở mức 3 - 4% một năm là mức tương đối hợp lý so với bối cảnh tương quan Việt Nam và khu vực.
Về điều hành tỷ giá, ông Hưng cho rằng, thời gian qua, NHNN tương đối thận trọng trong điều hành. Năm 2016 và những tháng đầu năm nay điều hành tỷ giá cũng gặp nhiều khó khăn sau sự kiện Brexit, chính sách của Tổng thống Mỹ, Cục dự trữ Liên bang Mỹ - Fed tăng lãi suất, xu hướng đồng USD tăng mạnh trên thế giới cùng với các yếu tố bất lợi trong nước… nhưng với cách thức điều hành tỷ giá trung tâm và đồng bộ các công cụ khác đã giúp ổn định thị trường ngoại hối.
Trong năm 2016, tỷ giá tăng bình quân 1,1 - 1,2%. Thị trường ngoại hối khá ổn định, góp phần ổn định vĩ mô, hỗ trợ các doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài. Ngoài ra, NHNN mua được lượng ngoại hối lớn nhất từ trước đến nay, giúp tăng uy tín quốc gia.
Thống đốc NHNN cho biết, thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục chỉ đạo điều hành lãi suất vỹ mô ổn định, chỉ đạo các ngân hàng tiếp tục giảm lãi suất cho vay, chú trọng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp khởi nghiệp...
