Dù nguồn thu ngân sách Nhà nước năm nay sẽ bị hụt do ảnh hưởng của dịch COVID-19, tuy nhiên, Đảng, Quốc hội đã kịp thời ban hành nhiều chính sách quan trọng, trong đó có các chính sách tài chính nhằm bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vượt qua đại dịch.
Chi 30.850 tỷ đồng phòng, chống dịch COVID-19
Trình bày báo cáo thẩm tra về tình hình thực hiện ngân sách Nhà nước năm 2021, dự toán ngân sách Nhà nước, phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2022 và Kế hoạch tài chính 3 năm 2022 - 2024 tại Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XV vào chiều 20/10, theo ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, tổng số thu cân đối ngân sách Nhà nước ước vượt dự toán. Tuy nhiên, nhiều khoản thu quan trọng không đạt hoặc vượt thấp so với dự toán; nếu loại trừ các khoản tăng thu từ đất, tài nguyên thì số thu nội địa không đạt dự toán; cơ cấu thu chưa vững chắc.
“Thu ngân sách Trung ương hụt khá lớn, khoảng 28.000 - 29.000 tỷ đồng. Điều này đã ảnh hưởng rất lớn đến việc triển khai nhiệm vụ của ngân sách Trung ương. Đặc biệt, thu từ bán vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Trung ương đạt 2,5% dự toán. Vì thế, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị Chính phủ báo cáo rõ nguyên nhân chủ quan để có giải pháp khắc phục trong các năm tiếp theo,” ông Cường nhấn mạnh.
Về chi cho công tác phòng, chống dịch COVID-19, tính từ thời điểm dịch bùng phát đến nay, tổng số kinh phí đã cấp là 30.850 tỷ đồng. Tuy nhiên, Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng việc sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước chi cho phòng chống dịch có một số điểm cần lưu ý đánh giá toàn diện hiệu quả chính sách đã thực hiện, những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân.
Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị Chính phủ báo cáo cụ thể số vaccine được hỗ trợ, viện trợ; dự kiến nhu cầu trong trường hợp dịch kéo dài; công khai việc sử dụng Quỹ vaccine; đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu, sản xuất vaccine trong nước, đi đôi với bảo đảm chất lượng, an toàn, đáp ứng kịp thời với các biến chủng COVID mới xuất hiện.
Mặt khác, Chính phủ cần làm rõ tổng nguồn lực đã bố trí chi mua sắm; kết quả việc sử dụng ngân sách Nhà nước trong việc mua sắm vật tư, trang thiết bị, phương tiện phục vụ phòng, chống dịch; khả năng đáp ứng tình hình hiện nay.
Về chi thực hiện cải cách tiền lương, Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhận thấy, mặc dù đề xuất của Chính phủ là cần thiết song đề nghị Chính phủ tính toán phương án cân đối; sớm báo cáo Quốc hội tổng thể về nguồn lực thực hiện cải cách tiền lương; lộ trình triển khai thực hiện.
Đối với thực hiện kế hoạch đầu tư công năm 2021, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đánh giá việc giải ngân từ đầu năm đến nay đạt thấp so với kế hoạch giao và thấp hơn so với cùng kỳ năm 2020, bố trí vốn đầu tư công trong một số trường hợp chưa đúng quy định.
Nhiều chính sách “trợ thở” cho doanh nghiệp và người dân
Đánh giá năm 2021 nền kinh tế nước ta tiếp tục chịu nhiều tác động tiêu cực do đại dịch COVID-19, phía Ủy ban Tài chính, Ngân sách khẳng định Đảng, Quốc hội đã kịp thời ban hành nhiều chính sách quan trọng, trong đó có các chính sách tài chính nhằm bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vượt qua đại dịch.
Đặc biệt, việc ban hành Nghị quyết số 30/2021/QH15 của Quốc hội có ý nghĩa rất quan trọng, đã tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi trong việc khẩn trương xây dựng, ban hành các chính sách nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp.
Đến thời điểm hiện nay, trong lĩnh vực tài chính, ngân sách, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã kịp thời ban hành một số chính sách để tạo nguồn lực ứng phó kịp thời với đại dịch bao gồm Nghị quyết số 393/NQ-UBTVQH15 về bổ sung dự phòng ngân sách Trung ương số tiền 14.620 tỷ đồng thực hiện công tác phòng, chống dịch. Nghị quyết 03/2021/UBTVQH15 về hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.
Ngoài ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang đôn đốc sớm trình một số giải pháp miễn, giảm thuế nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân chịu tác động của dịch COVID-19 (dự kiến hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước khoảng 21.300 tỷ đồng); đã xem xét, cho ý kiến vào Tờ trình của Chính phủ trước khi trình Quốc hội quyết định tại kỳ họp thứ 2 về dự toán ngân sách Nhà nước và phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2022, trong đó có khoảng 10.000 tỷ đồng chi thường xuyên cho lĩnh vực y tế để phòng, chống dịch và dự kiến cho phép sử dụng nguồn cải cách tiền lương còn dư để phòng, chống dịch.
Trên cơ sở các Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã thực hiện chuyển nguồn 1.237 tỷ đồng kinh phí chi sự nghiệp y tế còn lại của năm 2020 cho công tác mua vaccine năm 2021.
Cần có các gói kích thích kinh tế đủ lớn
Để bảo đảm cân đối ngân sách vững chắc, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị dự toán thu ngân sách Nhà nước năm 2022 xây dựng theo dự kiến mức tăng trưởng kinh tế 6 - 6,5%, lạm phát khoảng 4% song dự kiến tốc độ tăng thu chỉ tăng 3,4% là chưa thực sự phù hợp; việc dự kiến tỷ lệ huy động vào ngân sách Nhà nước khoảng 15,1% GDP thấp hơn so với mức bình quân theo Nghị quyết số 23/2021/QH15 của Quốc hội (không thấp hơn 16% GDP).
Ngoài ra, trong dự toán thu ngân sách Nhà nước năm 2022 cần tính đến số giảm thu do có thể tiếp tục thực hiện chính sách miễn, giảm, giãn thuế, phí, lệ phí trong trường hợp dịch bệnh còn ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất, kinh doanh.
Cơ bản thống nhất với phương án về dự toán chi ngân sách Nhà nước Chính phủ trình, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị thực hiện đúng Hiến pháp, Luật Ngân sách Nhà nước, các định mức chi đầu tư, chi thường xuyên; ưu tiên nguồn lực cho phòng, chống dịch; bố trí hợp lý, hiệu quả dự phòng ngân sách, dự trữ quốc gia; bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, công khai, đúng mục đích, tránh thất thoát, lãng phí; thực hiện chế độ báo cáo theo luật định; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát.
Đồng thời Ủy ban Tài chính, Ngân sách cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo tập trung giải ngân vốn đầu tư công; bố trí đủ chi trả nợ lãi theo đúng cam kết; cắt, giảm những nhiệm vụ chi không cần thiết…
Nhìn nhận việc quyết tâm, chủ động, khẩn trương triển khai gói kích thích, phục hồi nền kinh tế, tạo đòn bẩy cho tăng trưởng là rất cần thiết, Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng cần nghiên cứu toàn diện, có phương án cân đối xây dựng gói kích thích kinh tế với quy mô đủ lớn để tạo hiệu ứng sâu rộng, tính lan tỏa cao, bảo đảm mục tiêu phục hồi nền kinh tế, an sinh xã hội; đề nghị nghiên cứu, sử dụng đồng bộ chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ; có chính sách thu phù hợp, tính đến việc miễn, giảm, giãn thuế, phí và lệ phí…/.
