Theo Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú, riêng trong tháng 9 và những ngày đầu tháng 10, tốc độ tăng trưởng tín dụng tích cực đạt hơn 1%. Tổng dư nợ cả nền kinh tế đạt khoảng 13 triệu tỷ đồng.
Mặc dù mức tăng này chậm hơn đáng kể so với cùng kỳ năm 2022 (11,05%) và các năm trước nhưng những số liệu trên đang phản ánh xu hướng tăng tốc trở lại của tín dụng trong thời gian gần đây.
Phó Thống đốc kỳ vọng trong 3 tháng cuối năm, theo thông lệ tín dụng sẽ tăng nhanh lên. Ngân hàng sẽ thực hiện các biện pháp quyết liệt cùng với sự đồng hành của các địa phương, tạo điều kiện để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp vươn lên trong bối cảnh kinh tế khó khăn.
Trên thực tế, các ngân hàng đã liên tục triển khai gói tín dụng ưu đãi, giảm lãi suất cho vay cả khách hàng mới và khách hàng hiện hữu nhằm kích cầu tín dụng.
Như tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), trong 9 tháng năm 2023 đã có 5 lần điều chỉnh giảm sàn lãi suất cho vay, với mức giảm từ 1,2 - 1,6%/năm và triển khai 28 gói tín dụng ưu đãi lãi suất cho khách hàng, tổng quy mô đạt 610.000 tỷ đồng, mức hỗ trợ lãi suất lên đến 2,5%/năm.
Tương tự, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) hiện có 3 gói vay ưu đãi đang triển khai với tổng quy mô lên đến 13.000 tỷ đồng, lãi suất từ 5%/năm; Ngân hàng TMCP Nam Á (Nam A Bank) giảm lãi suất cho vay cho khách hàng cá nhân hiện hữu lên đến 2,6%/năm; Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) dành đến 5.000 tỷ đồng cho vay ưu đãi với lãi suất từ 6,5%/năm...
Dù vậy, lãi suất cho vay được đánh giá là giảm không đồng tốc với lãi suất huy động. Và việc ngân hàng giảm tiếp lãi suất cho vay vẫn là điều cộng đồng doanh nghiệp mong đợi.
Bà Nguyễn Thị Vinh, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thương mại Thái Hưng cho rằng, từ đầu năm đến nay, lãi suất huy động trên thị trường giảm đến 2% song lãi suất cho vay chỉ giảm 0,5 - 1%, tốc độ giảm chậm so với lãi suất huy động.
Lãi suất vay vốn cao cũng được bà Nguyễn Thị Bích Hồng, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Đầu tư xây dựng và thương mại Phương Thảo Phát (Hyundai Bắc Ninh) nhận định là rào cản trong quá trình tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp, bên cạnh tài sản thế chấp và nhiều nấc thủ tục.
Nhìn lại lãi suất huy động hồi đầu năm nay, đã có lúc lên tới 10 - 11%/năm cho tiền gửi 12 tháng. Hiện, lãi suất cùng kỳ hạn tại các ngân hàng thương mại chỉ còn dao động từ 5,5 - 6,5%/năm. Trong khi số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho biết, lãi suất cho vay VND đã giảm bình quân khoảng 1,5 - 2%/năm so với cuối năm 2022 và dự kiến sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới do tác động của độ trễ chính sách sau những lần điều chỉnh giảm lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước.
PGS.TS. Phạm Thị Hoàng Anh, Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng đánh giá mặt bằng lãi suất hiện đã khá thấp. Do đó, từ nay đến cuối năm, Ngân hàng Nhà nước chưa cần thiết hoặc cũng sẽ không giảm lãi suất điều hành nữa. Lãi suất huy động có thể giữ nguyên mức hiện nay nhưng lãi suất cho vay sẽ giảm thêm. Điều này đòi hỏi các ngân hàng thương mại phải tiết giảm chi phí hoạt động ở mức hợp lý.
Ông Nguyễn Văn Bách, Trưởng Ban Chính sách tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) cho biết ngân hàng sẽ chủ động giảm lãi suất, cơ cấu nợ, đối với các khách hàng đủ điều kiện hỗ trợ về lãi suất theo các quy định hiện hành, đồng thời chủ động tiết giảm chi phí hoạt động để hạ lãi suất trong thời gian tới nhằm hỗ trợ doanh nghiệp.
Dự báo xu hướng lãi suất quý cuối năm, Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu nhận định lãi suất cho vay sẽ khó giảm sâu tương ứng với lãi suất huy động vì còn phải đảm bảo cho sự an toàn của toàn hệ thống. Do đó, mặt bằng lãi suất từ giờ đến cuối năm sẽ giảm thêm khoảng 0,5 điểm %, chứ không thể giảm sâu hơn.
Trao đổi với phóng viên về bài toán thúc đẩy tăng trưởng tín dụng nhưng vẫn phải đảm bảo chất lượng nợ cho vay, bà Hoàng Anh cho rằng vấn đề quan trọng hiện nay là duy trì lãi suất hợp lý để nhóm doanh nghiệp tốt và tương đối tốt có thể tiếp cận lại với tín dụng, hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh. Còn đối với những doanh nghiệp chưa vững vàng, sẽ cần cơ cấu lại nền tảng tài chính và hỗ trợ họ thay đổi cách thức quản lý, phương án kinh doanh chứ không chỉ hỗ trợ về vốn.
"Đối với từng nhóm khách hàng, các ngân hàng thương mại sẽ có giải pháp khác nhau để đảm bảo chất lượng nợ. Như với khách hàng doanh nghiệp, song song với hạ lãi suất, ngân hàng còn đồng hành giúp nâng cao năng lực tài chính, đảm bảo khả năng trả nợ. Còn với khách hàng cá nhân, ngân hàng áp dụng chiến lược tài chính toàn diện, giáo dục tài chính cá nhân giúp họ sử dụng hiệu quả đồng vốn vay, cân bằng giữa tiết kiệm và chi tiêu, từ đó đảm bảo dòng tiền hoàn trả về ngân hàng tốt nhất", bà Hoàng Anh chia sẻ.
Dù mặt bằng lãi suất cho vay vẫn còn giảm chậm so với lãi suất huy động nhưng nhiều chuyên gia dự báo tăng trưởng tín dụng những tháng cuối năm sẽ tăng tốc. Bởi khi các thị trường hồi phục, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đẩy mạnh trở lại, các đứt gãy trong chuỗi cung ứng được khắc phục, thị trường bất động sản dần ấm lại... nhu cầu tín dụng tất yếu sẽ tăng.
Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ bảo đảm ổn định. Trong đó, công cụ tỷ giá, bảo đảm ổn định, lãi suất được điều hành theo hướng ổn định, giảm dần, phù hợp với diễn biến lạm phát và tình hình tăng trưởng kinh tế, không để tình trạng đầu cơ găm giữ nâng tỷ giá, sự dụng các nguồn lực, bảo đảm tiếp tục điều hành tỷ giá; Tiếp tục điều hành lãi suất theo hướng giảm dần, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại tiết kiệm chi phí, bằng mọi nguồn lực chia sẻ khó khăn giảm lãi suất cho doanh nghiệp.
Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước tập trung tháo gỡ các điều kiện thủ tục tiếp cận tín dụng. Tuy nhiên, theo Phó Thống đốc, vấn đề này có hai mặt, nếu không bảo đảm quy định tối thiểu trong điều kiện tín dụng có thể dẫn đến không an toàn lành mạnh các tổ chức tín dụng và an toàn tài chính quốc gia. Vì thế, quan điểm Ngân hàng Nhà nước là bảo đảm hài hòa an toàn vốn song song với tạo điều kiện thuận lợi cho mở rộng tín dụng./.
