Tại buổi giám sát thực hiện chương trình phát triển nhà ở TP.HCM giai đoạn 2016 - 2025 sáng 24/6, Trưởng đoàn giám sát, Chủ tịch Hội đồng nhân dân TP.HCM Nguyễn Thị Lệ đã đề nghị UBND Thành phố cần tập trung đẩy nhanh việc thực hiện kế hoạch phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2021 – 2025 sẽ thêm khoảng 2,5 triệu m2 sàn xây dựng.
Tăng cường nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp
Trưởng đoàn giám sát đề nghị cũng nêu rõ, UBND Thành phố cần ưu tiên bố trí vốn cho các địa phương, đơn vị đã có quỹ đất sạch nhưng thiếu vốn đầu tư xây dựng nhà ở xã hội nhằm tránh lãng phí nguồn lực đất đai; Tiếp tục rà soát các quỹ đất công, các quỹ đất xây dựng nhà lưu trú, nhà cho công nhân thuê trong các khu chế xuất, khu công nghiệp hoặc có vị trí gần các khu chế xuất, khu công nghiệp. Thực hiện đầu tư xây dựng các hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội nhằm đảm bảo việc phát triển nhà ở đồng bộ với phát triển cơ sở hạ tầng.
Bên cạnh đó, UBND TP.HCM cần sớm ban hành quy trình thủ tục rút gọn thời gian thực hiện các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú cho công nhân; đồng thời, đẩy mạnh việc tuyên truyền, công khai các dự án nhà ở xã hội, các nguồn vốn vay của ngân hàng chính sách xã hội, quỹ phát triển nhà ở thành phố để công nhân, viên chức, người lao động dễ dàng tiếp cận, đồng thời quan tâm kiểm tra đảm bảo đúng đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội.
Đối với nhà ở thương mại, bà Lệ đề nghị UBND Thành phố tổ chức kiểm tra, đánh giá toàn diện các dự án nhà ở thương mại; Hỗ trợ, tạo điều kiện đối với chủ đầu tư chấp hành tốt các quy định, đảm bảo tiến độ hoàn thành dự án. Đồng thời, có biện pháp cụ thể đối với các chủ đầu tư thực hiện dự án không đảm bảo chất lượng, không có khả năng thực hiện dự án, không đảm bảo tiến độ, cố tình kéo dài thời gian thực hiện dự án, chậm đầu tư các công trình công cộng, chậm bàn giao hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội.
Song song đó, cần tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với các dự án nhà ở thương mại để đảm bảo chủ đầu tư thực hiện đầy đủ các quy định liên quan đến chất lượng công trình, pháp lý dự án, công tác phòng cháy chữa cháy, nghiệm thu đưa công trình vào sử dụng... nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân khi lựa chọn sinh sống tại các căn hộ chung cư, đặc biệt là công tác cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu căn hộ cho cư dân.
Đồng thời, UBND Thành phố cần quan tâm sớm ban hành chính sách hỗ trợ và quản lý đối với nhà ở cho công nhân, người lao động thuê để ở do tổ chức, hộ gia đình, cá nhân xây dựng trên địa bàn thành phố nhằm đảm bảo chất lượng và tiêu chuẩn về nhà ở cho công nhân, người lao động thuê.
Về chỉnh trang và phát triển đô thị, đại diện Hội đồng nhân dân nhấn mạnh công tác chỉnh trang và phát triển đô thị trong thời gian qua tuy được quan tâm nhưng việc bồi thường và di dời nhà ở trên và ven kênh rạch còn khá chậm.
Theo thông tin từ Sở Xây dựng, hiện mới chỉ bồi thường và di dời được 2.479 căn, đạt tỷ lệ 12,4%; đối với các chung cư cũ, thành phố chủ yếu thực hiện cải tạo, sửa chữa; việc tổ chức thi công xây dựng lại chung cư cũ còn hạn chế, có nhiều vướng mắc về chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc, một phần diện tích nhà đất thuộc sở hữu nhà nước. Do đó, Hội đồng nhân dân cũng đề nghị UBND TP.HCM sớm triển khai, thống nhất việc thực hiện nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương trong xây dựng lại chung cư cũ.
Mặt khác, Thành phố cần quan tâm bố trí vốn, huy động vốn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị, bao gồm việc thực hiện dự án cải tạo, sửa chữa, xây dựng mới thay thế chung cư cũ; di dời nhà ở trên và ven kênh rạch; cải tạo chỉnh trang các khu dân cư hiện hữu trên địa bàn quận, huyện; Xây dựng chương trình phát triển nhà ở có giá phù hợp với khả năng của gia đình có thu nhập trung bình, thu nhập thấp; Phát triển thị trường bất động sản nhà ở bền vững…
TP.HCM kiến nghị cải tạo chung cư cũ
Theo Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi, thời gian qua, Thành phố đã phối hợp Bộ Xây dựng tháo gỡ những vướng mắc lớn để triển khai thực hiện dự án cải tạo chung cư cũ. Trong chương trình nhà ở xã hội, TP.HCM sẽ có chính sách phù hợp cho các đối tượng. Đồng thời, mong muốn Hội đồng nhân dân Thành phố quan tâm, tạo điều kiện để thành phố thực hiện các mục tiêu tốt hơn.
Ngoài ra thông tin từ Sở Xây dựng TP.HCM, giai đoạn 2016 - 2020, diện tích sàn nhà ở toàn thành phố tăng thêm 53,7 triệu m2 sàn, trong đó nhà ở dân tự xây đóng vai trò chủ đạo, tăng 38,5 triệu m2 sàn, nhà ở thương mại chiếm tỷ trọng lớn thứ hai, đạt 13,98 triệu m2 sàn; nhà ở xã hội tăng thêm 1,23 triệu m2 sàn.
Trong khi đó, diện tích sàn nhà ở thương mại toàn thành phố tăng thêm 13,98 triệu m2 sàn, vượt 112,9% so với chỉ tiêu đề ra. TP.HCM cũng đưa vào sử dụng 19 dự án nên diện tích sàn nhà ở xã hội toàn thành phố tăng thêm 1,23 triệu m2 sàn, đạt 69,2% so với chỉ tiêu đề ra…
Về chương trình di dời nhà ở trên và ven kênh rạch, ông Trần Hoàng Quân, Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM chia sẻ, nguồn vốn ngân sách của thành phố dành cho chương trình là rất hạn chế, không đủ so với nhu cầu. Phần lớn các tuyến rạch không thực hiện được mở rộng hơn so với biên chỉnh trang nên không tạo được quỹ đất có giá trị thương mại, không hấp dẫn các nhà đầu tư nên phải thực hiện bằng nguồn vốn ngân sách. Nhóm dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách lại chiếm tỷ trọng lớn, chiếm 62% cơ cấu nguồn vốn gồm 59 dự án, 14.855 căn, gần 27.000 tỷ đồng…
Về cải tạo, sửa chữa, xây dựng mới thay thế chung cư cũ trước năm 1975, ông Quân cho biết, giai đoạn 2016 - 2020, TP.HCM đã thực hiện chủ yếu là cải tạo, sửa chữa và một phần nhỏ xây dựng mới, đạt 213/237 chung cư, đạt 89,8% so với chỉ tiêu đề ra. Đồng thời, thành phố đã sử dụng ngân sách để thực hiện việc sửa chữa, nâng cấp các chung cư cũ bị hư hỏng nhưng chưa thuộc diện phá dỡ, trong giai đoạn 2016 - 2020, thành phố đã sử dụng 275,5 tỷ đồng để sửa chữa 199 chung cư cũ.
Về cải tạo chỉnh trang các khu dân cư hiện hữu, đại diện Sở Xây dựng thông tin, công tác lập quy hoạch xây dựng chi tiết 1/500 và lập quy hoạch lộ giới hẻm để phục vụ quản lý nhà nước chưa theo kịp và nhiều trường hợp chưa phù hợp với tình hình thực tế ở địa bàn dân cư có tốc độ tăng dân số cơ học quá nhanh, do đó việc thực hiện mở rộng hẻm theo đúng quy hoạch còn gặp nhiều khó khăn. Đồng thời, công tác vận động hiến đất mở đường, hẻm gặp rất nhiều khó khăn nhất là đối với các hộ dân đầu hẻm và hộ dân có nhà bị cắt đất dọc chiều dài nhà hoặc diện tích còn lại nhỏ.
Cũng tại buổi giám sát này, đại diện Sở Xây dựng đề xuất UBND TP.HCM kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường bổ sung quy định về trình tự thủ tục thực hiện đối với các trường hợp người sử dụng đất tự nguyện hiến, tặng cho một phần diện tích của thửa đất đã được cấp Giấy chứng nhận để làm đường giao thông, thủy lợi hoặc công trình công cộng khác. Đây sẽ là cơ sở pháp lý và tạo điều kiện thuận lợi trong công tác điều chỉnh Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của người dân. Qua đó, góp phần tạo sự đồng thuận của người dân trong việc hiến đất làm đường, mở rộng hẻm.
Đối với nhà ở xã hội, đề xuất UBND TP.HCM kiến nghị Bộ Xây dựng cần nghiên cứu bổ sung quy định về xử lý vi phạm trường hợp không trình thẩm định giá nhà ở xã hội để làm cơ sở pháp lý. Đồng thời, xác định chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật và việc phân bổ các chi phí này vào quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội; Kiến nghị Chính phủ cho phép chủ đầu tư thực hiện dự án nhà ở xã hội, trong đó có nhà ở cho công nhân tại khu công nghiệp, khu chế xuất được vay vốn tín dụng ưu đãi theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP và Nghị định số 49/2021/NĐ-CP của Chính phủ.
Đối với nhà ở phục vụ tái định cư, đề xuất UBND TP.HCM kiến nghị Chính phủ sớm ban hành quy định về cơ quan, đơn vị lập, thẩm định, phê duyệt phương án nhận chuyển nhượng nền đất để phục vụ tái định cư.
Tại buổi giám sát, các đại biểu cho rằng TP.HCM cần tăng cường quản lý về xây dựng nhà ở không phép, sai phép; cần quan tâm đến các dự án chậm triển khai thực hiện, nhất là dự án thương mại. Bên cạnh đó, cần phân bố đầy đủ các khu vực về xây dựng nhà ở xã hội, nghiên cứu điều chỉnh về hạ tầng giao thông tại nơi chuẩn bị xây dựng nhà ở xã hội.
Cùng ngày, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư (ITPC) phối hợp với Sở Xây dựng TP.HCM tổ chức hội nghị đối thoại giữa doanh nghiệp và chính quyền thành phố nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp về lĩnh vực xây dựng tại TP.HCM.
