Có hơn 30 triệu ha tre trên khắp thế giới, và nhiều hơn nữa đang được trồng mỗi năm. Đây là một cách để khôi phục đất bị thoái hóa và là nguồn thu nhập quan trọng cho hàng triệu người trên thế giới.
Tổ chức Mây tre Quốc tế (INbar) gồm 44 quốc gia thành viên đã xây dựng kế hoạch để khôi phục diện tích hơn 5,5 triệu héc-ta đất chất lượng kém vào năm 2020 bằng cách trồng tre. Con số này có thể cao hơn nhiều khi có sự chung tay của nhiều quốc gia khác.
Mỗi năm, có nhiều nghiên cứu để hỗ trợ tiềm năng to lớn của tre. Giống như tất cả các nhà máy, tre lưu trữ carbon. Tuy nhiên, vì nó phát triển đặc biệt nhanh, một số loài phát triển cao tới 90cm mỗi ngày và trưởng thành trong một vài năm và có thể được thu hoạch thường xuyên.
Điều này có nghĩa là tre có thể tạo ra một số lượng lớn các sản phẩm bền, lưu trữ carbon trong nhiều năm, ngoài ra còn có carbon được lưu trữ trong nhà máy. Nghiên cứu gần đây cho thấy trong khoảng thời gian 30 năm, một héc-ta cây tre và sản phẩm có thể cô đặc được tới 600 tấn carbon nhiều hơn một số loại cây nhất định.
Bên cạnh đó, bí quyết thành công của tre là độ bền chắc. Chúng có thể dùng để làm hạ tầng nhà như sàn, đồ nội thất. Tại Trung Quốc, tre đang được sử dụng để xây dựng các ống thoát nước mưa, cột điện, đèn đường, cánh quạt gió và các bộ phận chống sốc cho các toa tàu. Với độ bền tốt hơn một số loạt thép nhẹ và khả năng chịu lực nén gấp hai lần so với bê tông, các sản phẩm tre có thể thay thế cho các vật liệu như PVC, bê tông, nhựa và thép. Thay thế các vật liệu truyền thống bằng tre có thể coi là cách quan trọng của "sáng kiến cơ sở hạ tầng phát thải" xanh.
Một công nhân xây dựng trên giàn giáo tre ở Quảng Tây, Trung Quốc. Hình: Chris Goldberg
Tại Ecuador, nhà ở bằng tre đã được chính phủ xác nhận là vật liệu xây dựng phù hợp và được phê duyệt để sử dụng trong chương trình “Nhà ở cho mọi người” của quốc gia, nhằm mục đích xây dựng 325.000 ngôi nhà vào năm 2021.
Nếu tre là một "siêu sao" như vậy, tại sao nó không được sử dụng rộng rãi hơn? Đó là do một số trở ngại như thiếu thông tin về tre và việc truyền bá về tài nguyên tre tại các địa phương cũng chưa mạnh.
Giải pháp cho sự thiếu nhận thức không chỉ nằm ở việc vận động chính sách bằng cách đại diện cho tre trong các diễn đàn quốc tế, chẳng hạn như các sự kiện của Liên Hợp Quốc mà còn trong việc cung cấp thông tin và đào tạo cho mọi người trong các lĩnh vực khác nhau.
Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế đang ủy thác nghiên cứu nhiều hơn về các tiêu chuẩn cho các sản phẩm và nhà ở tre, để cho phép thử nghiệm và hướng dẫn các nhà thiết kế và kiến trúc sư nhiều hơn. Ở cấp độ quốc gia, nhiều quốc gia có thể theo gương của Ecuador – đất nước này gần đây đã xuất bản một sách hướng dẫn kỹ thuật cho nông dân về việc quản lý bền vững các đồn điền tre.
Bên cạnh đó, chi phí là một vấn đề quan trọng. Giống như nhiều ngành công nghiệp non trẻ khác, một số sản phẩm trong ngành tre vẫn chưa đủ rẻ để cạnh tranh với các vật liệu được thiết lập tốt. “Chi phí chuyển đổi” của việc hoán đổi tài nguyên và tìm nguồn cung ứng mới là một rào cản.
Do đó, cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ của Chính phủ để khuyến khích tre. Sắc lệnh của tổng thống Philippines, được ký năm 2010, đã có một khởi đầu tốt, bằng cách trực tiếp sử dụng tre cho ít nhất 25% bàn học công cộng và các yêu cầu nội thất khác.
Tương tư, những lợi ích của sự hỗ trợ có thể thấy ở Trung Quốc, nơi có các khoản trợ cấp chiến lược kể từ những năm 1980 và một số doanh nghiệp mong muốn ngừng phụ thuộc vào nhập khẩu gỗ đã tạo ra một ngành công nghiệp trị giá 30 tỷ USD.
Trong một chuyến tham quan nhà máy năm ngoái, Vikida Yu, Phó chủ tịch của HeQiChang Bamboo Products có trụ sở tại Phúc Kiến, đã nói về sự thay đổi nhận thức đã xảy ra trong cuộc đời cô.
Vikida Yu cho hay: “Chúng tôi thường xuyên chỉ thấy gỗ nhưng không biết nhiều về tre”.
Công ty của cô đã sử dụng gỗ để làm container vận chuyển sàn cho tất cả các sản phẩm của mình, nhưng các yêu cầu và việc tăng chi phí nhập khẩu từ nước ngoài đã thúc đẩy Yu và nhóm của cô khám phá các lựa chọn khác. Hiện tại, công ty của cô đang sản xuất sàn vận chuyển bằng tre. Tất cả nguyên liệu đều có nguồn gốc tại địa phương.
Cuối cùng, khoảng 70% lượng khí thải nhà kính toàn cầu đến từ các cơ sở và hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng như nhà máy điện, tòa nhà cao tầng và giao thông. Trong tương lai thế giới bước vào một con đường rủi ro khi lượng carbon tăng cao. Do đó, khi tre phát triển khắp vùng nhiệt đới ở Châu Phi, Châu Á và Châu Mỹ, có thể cung cấp nguyên liệu tự nhiên, tái tạo cho cơ sở hạ tầng ở các nước đang phát triển để giảm thiểu lượng carbon.
