Lời tòa soạn: Nhiều năm qua, những sai phạm liên quan đến đất đai và trật tự xây dựng đã trở thành vấn đề nhức nhối tại Hà Nội. Trước tình trạng này, mới đây chính quyền thành phố đã có những động thái mạnh mẽ, yêu cầu các cơ quan, đơn vị thực hiện quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp, biện pháp xử lý, khắc phục các vi phạm đất đai.
Với mong muốn đồng hành cùng chính quyền Thủ đô trong công cuộc chống sai phạm liên quan đến đất đai và trật tự xây dựng, chúng tôi sẽ phản ánh đến độc giả những thông tin trung thực, chính xác nhất về công tác xử lý, khắc phục các vi phạm trên tại địa bàn Hà Nội. Tin rằng, với những hành động quyết liệt từ bộ máy chính quyền thành phố, các sai phạm này sẽ được xử lý triệt để trong thời gian tới.
UBND Quận Thanh Xuân vạch rõ hàng loạt sai phạm
Điều này đã được UBND quận Thanh Xuân khẳng định trong văn bản số 1301/UBND -TN&MT về việc tổ chức thanh tra một số đơn vị đang sử dụng đất có dấu hiệu vi phạm pháp luật trên địa bàn quận Thanh Xuân. Văn bản này được UBND quận Thanh Xuân kiến nghị lên Sở TN&MT Hà Nội để thanh, kiểm tra những sai phạm này.
Theo đó, thực hiện Kế hoạch số 122/KH-UBND ngày 01/6/2017 của UBND Thành phố về việc tăng cường kỷ cương trong công tác quản lý, sử dụng đất; nâng cao hiệu quả sử dụng đất, ngăn chặn và xử lý tình trạng vi phạm pháp luật đất đai, lần chiếm đất công, đất nông nghiệp trên địa bàn Thành phố. Ngày 03/8/2017, UBND quận Thanh Xuân đã có quyết định số 3011/QĐ – CTUBND về việc kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai đối với các tổ chức đang thuê đất trên địa bàn quận Thanh Xuân.
Qua rà soát, UBND quận đã lập danh sách 60 đơn vị có dấu hiệu vi phạm pháp luật đất đai và kiểm tra thực tế việc quản lý, sử dụng đất đối với các đơn vị này. Trong danh sách các đơn vị có dấu hiệu vi phạm pháp luật, có Trung tâm Thanh thiếu niên Trung ương.
Theo đó, Trung tâm Thanh thiếu niên Trung ương, đang sử dụng đất tại số 3 phổ Nguyễn Quý Đức, phường Thanh Xuân Bắc, với diện tích đất là 7.125 m². Giấy phép sử dụng đất số 5044 UB/XDCB do UBND Thành phố cấp ngày 14/11/1990 cho Trung tâm 9.100 m² đất để xây dựng Trung tâm văn hóa giáo dục tổng hợp. Ngày 08/10/2014, Ban chấp hành Trung ương có Quyết định số 631-QĐ/TWĐTN-VP về việc sắp xếp lại cơ sở nhà, sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp của Trung tâm.
Thế nhưng, trải qua thời gian, trung tâm đã “xẻ nhỏ” khu đất cho hàng loạt đơn vị, hộ gia đình thuê làm địa điểm kinh doanh.
Văn bản ghi rõ: “Hiện nay, mặt đường khu E Thanh Xuân Bắc cho 14 kiot thuê, 1 ngân hàng Nông nghiệp thuê, tầng 2,3 cho 5 CLB thể dục, thể thao thuê. Mặt đường Nguyễn Quý Đức có 12 kiot, 1 nhà hàng và 1 siêu thị thuê bán hàng…”
Như vậy, tại thời điểm kiểm tra, Trung tâm Thanh thiếu niên Trung ương đã cho một số đơn vị thuê tài sản trên đất không đúng quy định và sử dụng đất không đúng mục đích được thuê, chưa hoàn thiện các thủ tục pháp lý về đất, chưa được ký Hợp đồng thuê đất và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Về những sai phạm khi sử dụng đất, PV đã có buổi làm việc với lãnh đạo Trung tâm Thanh thiếu niên Trung ương. Tại buổi làm việc có ông Trần Sỹ Minh – Phó Giám đốc Trung tâm, ông Lê Quang Hưng – Chánh Văn phòng.
Ông Lê Quang Hưng cho rằng, văn bản kiến nghị của UBND quận Thanh Xuân gửi Sở TN&MT là không đúng.
Không làm sổ đỏ vì "không gánh nổi" tiền thuê đất
Trung tâm Thanh thiếu niên Trung ương được thành lập theo quyết định số 401-QĐ/TWĐTN ngày 15/6/1989 của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Trung tâm có chức năng tham mưu với Ban Bí thư Trung ương Đoàn xây dựng kế hoạch phối hợp với các cơ quan có liên quan để triển khai thực hiện các dự án, chương trình có liên quan đến giáo dục truyền thông trong phòng, chống HIV/AIDS và phòng chống tệ nạn xã hội, các bệnh lây truyền, kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên, tổ chức đào tạo, tập huẩn, bồi dưỡng kỹ năng xã hội, giáo dục thể chất, tinh thần giáo dục pháp luật, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, thông tin triển lãm cho thanh, thiếu niên. Xây dựng mô hình và tổng kết thực tiễn để tham mưu với Ban Bí thư Trung ương Đoàn nhân rộng các mô hình có tính điển hình.
Trung tâm Thanh thiếu niên Trung ương có tổng diện tích được nhà nước cấp là 9.100m2 (Theo giấy phép sử dụng đất ô 5044UB/XDCB ngày 14/11/1990 của UBND thành phố Hà Nội). Theo quyết định 631-QĐ/TWĐTN-VP về việc sắp xếp lại cơ sở nhà đất của Trung tâm Thanh thiếu niên Trung ương tại số 1-5 Nguyễn Quý Đức, trong đó: Xí nghiệp in Báo Nhi đồng là 675 m2, Trung tâm Thanh thiếu niên Trung ương là 7.125m2 để làm trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp của trung tâm.
Được biết, việc Trung tâm Thanh thiếu niên TW cho hàng loạt các hộ thuê đất để kinh doanh đã có từ rất lâu.
Tại buổi làm việc, ông Trần Sỹ Minh cho rằng, Đoàn TNCS HCM đã có quyết định về việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức, bộ máy, biên chế và tài theo cơ chế tự đảm bảo toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên cho Trung tâm Thanh thiếu niên TW giai đoạn 2016 – 2018, 2019 – 2021. Vậy nên, việc cho các hộ dân thuê đất sẽ đóng góp một phần nguồn kinh phí để duy trì hoạt động của trung tâm.
Như vậy, “vin” vào cớ “tự thu, tự chi, tự chủ” kinh tế, trung tâm Thanh thiếu niên TW đã cho các hộ dân thuê đất để kinh doanh trái quy định nhiều năm liền.
Ngày 03/01/2018, Sở Tài nguyên & Môi trường đã có buổi làm việc với Trung tâm thanh thiếu niên TW về những sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai. Biên bản làm việc ghi rõ, khu đất có 12 ki ốt (mỗi ki ốt có diện tích khoảng 15m2) các hộ đang sử dụng kinh doanh dịch vụ. Thanh tra Sở Tài nguyên & Môi trường yêu cầu Trung tâm Thanh thiếu niên TW có báo cáo giải trình chi tiết về nguồn gốc, quá trình quản lý, sử dụng khu đất của trung tâm. Đề xuất phương án quản lý, sử dụng, khắc phục vi phạm gửi Thanh tra Sở.
Đến năm 2019, Đoàn TNCS HCM mới có quyết định cho đấu giá để để hợp thức hoá việc cho thuê đất của Trung tâm thanh thiếu niên TW.
Ngày 10/2/2020, Sở Tư pháp Hà Nội có thông báo đấu giá cho đơn vị có tài sản là Trung tâm Thanh thiếu niên TW. Tài sản đấu giá là quyền thuê ki ốt, phòng thuộc dãy nhà 3 tầng tiếp giáp khu E, phường Thanh Xuân Bắc, Hà Nội. Thời gian cho thuê là 35 tháng, tổng số tiền thuê khởi điểm không có GTGT là 609 triệu đồng.
Cũng theo ông Minh tiết lộ, số tiền đấu giá cho thuê đất năm 2020 còn cao hơn số tiền thuê đất những năm trước…Vậy, việc cho thuê đất từ trước năm 2019, nguồn lợi thu được do ai quản lý, có minh bạch ?
Mặc dù cho các đơn vị khác thuê đất kinh doanh, thế nhưng hiện nay, Trung tâm Thanh thiếu niên TW chưa hoàn thiện các thủ tục pháp lý về đất, chưa ký Hợp đồng thuê đất và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng cho khu đất này.
Lý giải về việc này, ông Trần Sỹ Minh cho rằng, khu đất này tiền thân là đất được cấp cho đơn vị sự nghiệp công lập, nếu làm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định thì trung tâm không thể “gánh” được tiền thuế đất. Số tiền thuê đất phải nộp là rất lớn. Do vậy, cho đến nay, trung tâm vẫn không thể hoàn thiện thủ tục pháp lý về đất.
Nói về lý giải của Trung tâm Thanh thiếu niên TW về việc không hoàn thiện thủ tục pháp lý về đất, Luật sư Vũ Văn Biên (VP luật An Phước, địa chỉ P408, Tòa nhà F4, Trung Kính, Yên Hòa, Cầu Giấy, HN) khẳng định, hành vi của Trung Tâm Thanh thiếu niên TW là trốn thuế.
Bởi theo Điểm e Khoản 1 Điều 56 Luật đất đai năm 2013, tổ chức sự nghiệp công lập tự chủ tài chính (không phân biệt “tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư” hay chỉ cần “tự đảm bảo thường xuyên “) thuộc trường hợp Nhà nước cho thuê đất và theo Khoản 2 Điều 60 luật này, nếu đã được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất thì nay phải chuyển sang thuê đất và nộp tiền thuê đất kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2014 (ngày Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực thi hành). Bên cạnh đó, phải xem xét trách nhiệm của Sở TN&MT Hà Nội trong việc không kí hợp đồng cho thuê đất, không thực hiện việc Cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Trung tâm Thanh thiếu niên TW trong nhiều năm, dẫn đến việc trốn thuế, làm thất thoát tiền ngân sách Nhà nước.
Đối với Trung tâm Thanh thiếu niên TW, luật sư Biên cũng cho biết, cần xem xét rõ trách nhiệm của Trung tâm Thanh thiếu niên TW đến đâu rồi xử lý, xử phạt đến đó: "Ðiều 161 Bộ luật Hình sự: Phạm tội trốn thuế với số tiền từ 300 - 600 triệu đồng hoặc tái phạm về tội này, bị phạt tiền từ 1 - 5 lần số tiền trốn thuế hoặc phạt tù từ 6 tháng - 3 năm; phạm tội trốn thuế với số tiền từ 600 triệu đồng trở lên hoặc trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng khác, bị phạt tù từ 2 - 7 năm."
Phải chăng để “trốn” việc phải nộp tiền thuê đất nhiều năm, Trung tâm Thanh thiếu niên TW vẫn không “chịu” hoàn thiện các thủ tục pháp lý về đất, không làm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định?
