
TS. Nguyễn Công Tiệp: “Doanh nghiệp tư nhân là đầu tàu kéo theo sự chuyển dịch tư duy và phương thức sản xuất nông nghiệp”
Trong hành trình hội nhập ngày càng sâu rộng, khi các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mở ra những "cao tốc" kết nối Việt Nam với thị trường toàn cầu, nông nghiệp - lĩnh vực từng bị xem là lạc hậu và dễ tổn thương đang dần trở thành một trụ cột chiến lược mới. Để nông nghiệp Việt Nam thực sự được "nâng tầm", trở thành một lợi thế cạnh tranh quốc tế, không thể chỉ dựa vào đất đai, khí hậu hay lao động giá rẻ. Điều cốt lõi là phải xây dựng được một hệ sinh thái sản xuất - chế biến - tiêu thụ hiện đại và bền vững, nơi doanh nghiệp tư nhân là lực lượng chủ đạo, người nông dân là trung tâm và tri thức là kim chỉ nam cho mọi chuyển động.
Reatimes đã có cuộc trò chuyện cùng TS. Nguyễn Công Tiệp, Phó Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam để lắng nghe những nhìn nhận sâu sắc và đề xuất cụ thể cho bài toán phát triển nông nghiệp bền vững, từ chính những mô hình doanh nghiệp tư nhân đang làm thay đổi diện mạo ngành nông nghiệp Việt Nam.
TS. Nguyễn Công Tiệp, Phó Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam.
TS. Nguyễn Công Tiệp khẳng định, để mở rộng thị trường, nâng cao chất lượng nông sản và xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp đủ sức cạnh tranh, thì doanh nghiệp - đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân - cần đóng vai trò tiên phong. Họ không chỉ là "người mua" sản phẩm của nông dân, mà còn là "đầu tàu" kéo theo sự chuyển dịch về tư duy, phương thức sản xuất và liên kết thị trường. Nếu doanh nghiệp tư nhân được tiếp thêm niềm tin và cơ chế thuận lợi từ phía Nhà nước, họ hoàn toàn có thể trở thành "hạt nhân" của những cụm ngành nông nghiệp hiện đại, phát triển theo hướng xanh, tuần hoàn và hội nhập sâu với thị trường toàn cầu.
Phó Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhấn mạnh thông điệp xuyên suốt là: “Muốn nâng tầm nông nghiệp, phải bắt đầu từ sự tin tưởng, từ liên kết bền vững và kiến tạo dài hạn. Niềm tin không đến từ những cam kết một chiều, mà được nuôi dưỡng từ sự minh bạch, đồng hành và cùng tiến bộ giữa doanh nghiệp và người sản xuất. Thành công của doanh nghiệp không thể chỉ đo bằng lợi nhuận, mà còn ở việc đồng hành với người nông dân trong quá trình tiến bộ, làm giàu và sống bền vững ngay chính trên mảnh đất của mình”.
- Thưa ông, trong câu chuyện tăng trưởng xuất khẩu, ngành nông nghiệp có khả năng đóng góp như thế nào? Ở khía cạnh này, nông nghiệp có thể được xem là lợi thế cạnh tranh chiến lược của Việt Nam?
TS. Nguyễn Công Tiệp: Nếu xét đầy đủ cả đầu vào và đầu ra trong quá trình sản xuất ra sản phẩm thì nông nghiệp được coi là ngành đặc biệt, có thể tạo ra ngoại tệ cho đất nước. Nhiều ngành khác có giá trị xuất khẩu lớn nhưng đầu vào nhập khẩu cũng lớn. Nông nghiệp là ngành có ưu thế trong việc tạo ra xuất siêu. Và đương nhiên, đây là lợi thế cạnh tranh của Việt Nam ta.
Thực tế cho thấy, nhiều năm qua, nông nghiệp luôn là một trong những trụ cột giữ ổn định cán cân thương mại quốc gia. Ngay cả trong bối cảnh khó khăn do đại dịch Covid-19 hay suy giảm toàn cầu, ngành nông nghiệp vẫn duy trì tăng trưởng dương và đóng góp xuất siêu hàng chục tỷ USD mỗi năm. Riêng năm 2024, xuất khẩu toàn ngành tạo nên "bức tranh với nhiều gam màu tươi sáng", với tổng kim ngạch đạt 62,5 tỷ USD, không chỉ vượt xa mục tiêu mà còn lập nên kỷ lục mới.
Việt Nam hiện là một trong những nước xuất khẩu hàng đầu thế giới về nhiều mặt hàng chủ lực như gạo, cà phê, hồ tiêu, cao su, thủy sản, trái cây nhiệt đới… Điều này cho thấy năng lực sản xuất và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng của ngành nông nghiệp.
- Đó là những thành tựu không thể phủ nhận. Nhưng so với tiềm năng, dường như vị thế của ngành nông nghiệp hiện nay vẫn chưa thực sự tương xứng. Theo chuyên gia, đâu là những điểm nghẽn lớn nhất mà ngành cần vượt qua nếu muốn bứt phá? Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp tư nhân cần có vai trò gì trong việc tháo gỡ?
TS. Nguyễn Công Tiệp: Điểm nghẽn cơ bản là nhìn tổng thể, sản xuất nông nghiệp hiện vẫn còn manh mún, chuỗi giá trị chưa phát triển, sản xuất chưa bám sát với nhu cầu, thị hiếu và tiêu chuẩn của từng thị trường, liên kết dọc và ngang trong chuỗi chưa mạnh. Đầu tư công còn manh mún, chưa thực sự mang tính kiến tạo và rót đều cho khu vực tư nhân phát triển.
Đặc biệt, thể chế và chính sách hỗ trợ cho nông nghiệp, nhất là khu vực nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp sinh thái - vẫn còn chưa thực sự đồng bộ, thiếu sự ổn định và tầm nhìn dài hạn. Việc tiếp cận đất đai, vốn tín dụng, bảo hiểm nông nghiệp và chuyển giao công nghệ hiện vẫn là rào cản lớn đối với nhiều doanh nghiệp.
Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc dẫn dắt ngành hàng, xây dựng các chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ. Họ có khả năng kết nối thị trường, đưa ra tín hiệu về nhu cầu, tiêu chuẩn, thị hiếu… để từ đó định hướng cho người nông dân, hợp tác xã và các bên liên quan tổ chức lại sản xuất. Đặc biệt, doanh nghiệp cần đóng vai trò trung tâm trong việc đầu tư vào công nghệ, logistics, marketing, đồng thời là cầu nối giữa nông nghiệp truyền thống với nền kinh tế số.
Nếu doanh nghiệp tư nhân được tiếp thêm niềm tin và cơ chế thuận lợi từ phía Nhà nước, họ hoàn toàn có thể trở thành "hạt nhân" của những cụm ngành nông nghiệp hiện đại, phát triển theo hướng xanh, tuần hoàn và hội nhập sâu với thị trường toàn cầu.




Tập đoàn TH ứng dụng công nghệ cao trên toàn chuỗi và hướng tới phát triển bền vững. (Ảnh: Tập đoàn TH)
- Ngày càng nhiều doanh nghiệp tư nhân bước vào nông nghiệp không chỉ để thu mua, mà còn đầu tư vào sản xuất, chế biến và xuất khẩu. Ông nhìn nhận như thế nào về vai trò của họ trong quá trình tái cấu trúc chuỗi giá trị nông sản Việt Nam?
TS. Nguyễn Công Tiệp: Đó là xu thế tất yếu và là hướng đi giúp định hình tương lai ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần đầu tư vào sản xuất trong toàn chuỗi giá trị một cách bền vững. Doanh nghiệp cần thực hiện đồng thời vai trò là chủ chuỗi giá trị: Nắm bắt nhu cầu thị trường, liên kết và đặt hàng với người sản xuất, kiểm soát chất lượng, thu mua và chế biến, xuất khẩu.
Không chỉ dừng lại ở khâu tiêu thụ, doanh nghiệp tư nhân hiện nay đang dần đảm nhận vai trò thiết kế và điều phối chuỗi - từ quy hoạch vùng nguyên liệu, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, chế biến sâu, đến xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường quốc tế. Họ chính là "người kết nối" giữa nông dân với thị trường trong nước và toàn cầu.
Nhờ có năng lực tài chính, quản trị hiện đại và khả năng tiếp cận công nghệ, doanh nghiệp tư nhân có thể kéo chuỗi giá trị nông sản Việt Nam thoát khỏi tình trạng "thiếu liên kết - thừa trung gian - yếu thương hiệu". Họ không chỉ tạo ra giá trị gia tăng cao hơn cho sản phẩm nông nghiệp mà còn tạo động lực cho nông dân chuyển đổi tư duy từ sản xuất nhỏ sang sản xuất hàng hóa quy mô lớn.
Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, doanh nghiệp tư nhân có thể giúp hệ sinh thái nông nghiệp Việt Nam đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, an toàn thực phẩm, phát triển bền vững và truy xuất nguồn gốc - những điều kiện tiên quyết để tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc doanh nghiệp chủ động đầu tư bài bản, dài hạn và chia sẻ rủi ro với người sản xuất cũng là nền tảng để kiến tạo một chuỗi giá trị minh bạch, hiệu quả và công bằng hơn.


Cán bộ Công ty Cổ phần Khử trùng Việt Nam (VFC) - thành viên Tập đoàn PAN hướng dẫn nông dân kỹ thuật canh tác trong Chương trình "Cánh đồng hội nhập". (Ảnh: PAN Group)
- Khái niệm "đầu tư theo chiều sâu" trong nông nghiệp đang dần trở thành một định hướng phát triển được đề cập đến nhiều. Theo ông, đâu là bản chất cốt lõi của "chiều sâu" trong nông nghiệp và làm thế nào để doanh nghiệp không chỉ thu lợi, mà thực sự giúp tái cấu trúc chuỗi giá trị nông sản Việt Nam, đồng thời giúp nông sản Việt có thể vươn ra toàn cầu và khẳng định được vị thế?
TS. Nguyễn Công Tiệp: Đầu tư theo chiều sâu trong nông nghiệp nước ta hiện nay nên được hiểu theo 2 khía cạnh:
(i) Trong điều kiện nguồn lực tài chính của cả khu vực công và khu vực tư còn hạn hẹp, Chính phủ và các Bộ/ngành cần sử dụng nguồn lực đầu tư công để đầu tư vào một vài sản phẩm/lĩnh vực được xác định là có lợi thế nổi trội của Việt Nam, nhằm kiến tạo chuỗi giá trị.
(ii) Đầu tư theo chiều sâu có nghĩa là tập trung vào những công nghệ giúp cho việc nâng cao chất lượng sản phẩm từ quy trình sản xuất, chế biến sâu đến bàn ăn của người tiêu dùng, từ đó nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm nông nghiệp trên thị trường nội địa cũng như thị trường thế giới.
- Trong thực tế, nhiều doanh nghiệp đang triển khai mô hình ký hợp đồng với hàng chục ngàn hộ nông dân, ứng vốn, chuyển giao kỹ thuật, thu mua nông sản theo chuẩn đầu ra. Theo ông, đây có phải là một mô hình hiệu quả để "bắc cầu" giữa doanh nghiệp và nông dân?
TS. Nguyễn Công Tiệp: Việc doanh nghiệp tư nhân chủ động tổ chức chuỗi sản xuất từ kỹ thuật đến bao tiêu đầu ra là một định hướng đúng, thể hiện vai trò dẫn dắt mà tôi đã đề cập. Tuy nhiên, trong thực tế triển khai, mô hình ký trực tiếp với hàng chục ngàn hộ nông dân lại đang bộc lộ nhiều hạn chế. Bởi lẽ, mô hình này tạo ra chi phí giao dịch lớn.
Ngoài ra, bản thân mô hình này không tạo ra đủ động lực để khuyến khích nông dân làm theo để có thể giám sát quá trình sản xuất của hàng chục ngàn hộ nông dân, dẫn đến chất lượng sản phẩm không đồng đều.
Trong điều kiện đó, doanh nghiệp nên liên kết với hợp tác xã hay tổ hợp tác với vai trò trung gian giữa doanh nghiệp và hàng chục ngàn hộ nông dân sẽ hiệu quả hơn. Hiện tại đã có mô hình liên kết doanh nghiệp - hợp tác xã - hộ nông dân hoạt động khá hiệu quả ở ngành hàng lúa gạo, cà phê…
- Khi còn là Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đã đề cập đến việc chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang "kinh tế nông nghiệp". Theo chuyên gia, doanh nghiệp có vai trò như thế nào trong việc thúc đẩy cuộc chuyển dịch ấy? Và những thách thức nào doanh nghiệp cần vượt qua để đạt được mục tiêu này?
TS. Nguyễn Công Tiệp: Tư duy sản xuất nông nghiệp có đặc trưng là người sản xuất và cả các nhà lãnh đạo thường quan tâm tới câu chuyện năng suất, kỹ thuật canh tác, sản lượng là chủ yếu, còn đầu ra, chuỗi giá trị ít được để ý hơn.
Doanh nghiệp với vai trò là người dẫn dắt một ngành hàng không chỉ dừng lại ở việc thu mua sản phẩm từ nông dân mà cần chuyển giao cả kiến thức và kỹ năng để người nông dân xác định được "ngưỡng đầu tư" hiệu quả nhất.


Lãnh đạo ThaiBinh Seed cùng với các nông dân tại một số địa phương. (Ảnh: ThaiBinh Seed)
Ngoài ra, theo tư duy kinh tế nông nghiệp thì người sản xuất phải bán cái thị trường cần chứ không phải bán cái họ có. Người nông dân cần bắt nhịp được "tín hiệu thị trường" để làm cơ sở quyết định sản xuất sản phẩm gì, sản lượng bao nhiêu.
Vậy nên, doanh nghiệp cần cung cấp cho người nông dân thông tin thị trường (lượng cầu, giá, yêu cầu cụ thể về chất lượng, mẫu mã sản phẩm…). Bên cạnh hiệu quả kinh tế, doanh nghiệp cũng cần quan tâm đến hiệu quả xã hội và môi trường.
- Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đang dịch chuyển theo hướng phát triển bền vững, nông nghiệp cần một cách tiếp cận mới, không chỉ là sản xuất mà là xây dựng một hệ sinh thái nông dân - doanh nghiệp - thị trường - chính sách cùng gắn kết. Vậy ta còn thiếu những điều kiện gì để tạo nên hệ sinh thái nông nghiệp thực sự bền vững?
TS. Nguyễn Công Tiệp: Để tạo nên hệ sinh thái nông nghiệp thực sự bền vững, Việt Nam cần lưu ý một số những yếu tố sau:
Thứ nhất, chính sách và thể chế chưa đồng bộ, thiếu tính dài hạn. Nhiều chính sách hỗ trợ nông nghiệp còn ngắn hạn, mang tính ứng phó chứ chưa mang tính định hướng lâu dài. Thiếu cơ chế phối hợp liên ngành (nông nghiệp - môi trường - khoa học - thương mại) dẫn đến tình trạng mạnh ai nấy làm, thiếu tính tích hợp trong phát triển. Các chính sách khuyến khích nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp carbon thấp, hay ứng dụng công nghệ cao vẫn còn manh mún, chưa đủ hấp dẫn với doanh nghiệp tư nhân.
Thứ hai, thiếu liên kết chặt chẽ giữa các chủ thể trong chuỗi giá trị. Mối liên kết giữa nông dân - hợp tác xã - doanh nghiệp thương mại còn rời rạc, thiếu thông tin thị trường. Thiếu các mô hình hợp tác công tư (PPP) hiệu quả trong nông nghiệp để tăng sức mạnh đầu tư và chia sẻ rủi ro. Các hợp tác xã nông nghiệp ở nhiều nơi còn yếu, thiếu năng lực quản trị, kiểm soát nội bộ và kết nối thị trường.
Thứ ba, còn nhiều hạn chế về thị trường và tiêu chuẩn chất lượng chưa phát triển đúng tầm. Nhiều sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam chưa đáp ứng được tiêu chuẩn quốc tế (về chất lượng, truy xuất nguồn gốc, chứng chỉ sinh thái). Hệ thống logistics, bảo quản sau thu hoạch còn yếu, gây tổn thất lớn về sản lượng và giá trị. Người tiêu dùng trong nước còn thiếu thông tin và ít quan tâm đến các sản phẩm nông nghiệp bền vững.
Thứ tư, giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu mới. Lực lượng lao động nông nghiệp phần lớn là lao động phổ thông, chưa có kỹ năng về quản lý nông trại, thị trường hay công nghệ số. Thiếu các chương trình đào tạo nghề nông hiện đại, gắn với thực tiễn sản xuất và nhu cầu thị trường.
Thứ năm, thiếu cơ chế tài chính xanh cho nông nghiệp. Khó tiếp cận tín dụng ưu đãi cho các mô hình nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tái tạo. Thiếu các quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp.
- Một số doanh nghiệp tư nhân như TH, THACO, Vinamilk, TTC, Intimex đã bắt đầu xây dựng thành công hệ sinh thái nông nghiệp bền vững. Họ đã gây dựng được niềm tin với người nông dân, làm cơ sở vững chắc thực hiện những chiến lược của mình. Theo ông, điều gì sẽ nuôi dưỡng được niềm tin đó?
TS. Nguyễn Công Tiệp: Việc một số doanh nghiệp tư nhân xây dựng thành công hệ sinh thái nông nghiệp bền vững không chỉ là minh chứng cho tầm nhìn chiến lược dài hạn mà còn là kết quả của việc tạo dựng niềm tin vững chắc với người nông dân.
Điều này phản ánh sự thay đổi mạnh mẽ trong cách thức hợp tác giữa doanh nghiệp và người sản xuất, từ mối quan hệ đơn thuần giữa bên cung ứng và bên tiêu thụ thành đối tác chiến lược trong chuỗi giá trị sản xuất.
Các doanh nghiệp này không chỉ chú trọng đến lợi nhuận mà còn hướng đến phát triển bền vững, chia sẻ rủi ro và tri thức với người nông dân, từ đó khẳng định cam kết lâu dài của mình đối với cộng đồng và xã hội. Nhờ vào việc triển khai các mô hình hợp tác chặt chẽ và có trách nhiệm, họ đã không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển của ngành nông nghiệp Việt Nam trong tương lai.
Muốn nâng tầm nông nghiệp, phải bắt đầu từ sự tin tưởng, từ liên kết bền vững và kiến tạo dài hạn. Niềm tin không đến từ những cam kết một chiều, mà được nuôi dưỡng từ sự minh bạch, đồng hành và cùng tiến bộ giữa doanh nghiệp và người sản xuất. Thành công của doanh nghiệp không thể chỉ đo bằng lợi nhuận, mà còn ở việc đồng hành với người nông dân trong quá trình tiến bộ, làm giàu và sống bền vững ngay chính trên mảnh đất của mình.
Theo tôi, yếu tố niềm tin giữa doanh nghiệp và nông dân cần được nuôi dưỡng dựa trên các điều kiện:
Thứ nhất, cần tính minh bạch và công bằng trong hợp tác. Doanh nghiệp cần minh bạch về giá thu mua, điều kiện kỹ thuật, thời gian thanh toán. Nông dân cần được tôn trọng như đối tác - không chỉ là "bên cung ứng nguyên liệu". Hai bên cần có cơ chế chia sẻ rủi ro, nhất là khi giá thị trường biến động hoặc xảy ra thiên tai, dịch bệnh.
Thứ hai, chuyển giao tri thức, công nghệ và cùng phát triển. Nông dân cần được đào tạo nghề, tiếp cận quy trình canh tác, kỹ thuật canh tác mới. Các tổ chức và cơ sở hỗ trợ nông dân cần đóng vai trò nâng tầm hiểu biết và năng lực sản xuất. Thông qua đó, doanh nghiệp cũng hiểu tường tận hơn với trình độ và tư duy của người sản xuất. Niềm tin được nuôi dưỡng khi người dân - đơn vị tư vấn - doanh nghiệp cùng nuôi dưỡng, chia sẻ kiến thức chứ không chỉ là trao đổi vật chất.
Thứ ba, vai trò trung gian của các hợp tác xã hoặc tổ chức xã hội. Hợp tác xã hoạt động tốt có thể làm cầu nối, tạo không gian đối thoại, giải quyết tranh chấp và duy trì ổn định mối quan hệ các bên. Sự vào cuộc của các bên liên quan như viện nghiên cứu, trường đại học, chính quyền địa phương cũng giúp củng cố lòng tin cho các doanh nghiệp hỗ trợ nông dân.
- Thưa ông, song song với việc hài hòa mối quan hệ giữa nông dân - thương lái - doanh nghiệp, nếu muốn mở rộng thị trường, nâng cao chất lượng và tạo một sân chơi đủ sức cạnh tranh, thì doanh nghiệp phải đầu tư vào nông nghiệp một cách bài bản, quy mô và dài hạn. Trong bối cảnh người nông dân còn thiếu vốn, kỹ thuật, thông tin thị trường…, doanh nghiệp tư nhân có lẽ nên đóng vai trò "đầu tàu" trong việc kiến tạo môi trường, không gian và điều kiện để nông dân yên tâm sản xuất và xuất khẩu?
TS. Nguyễn Công Tiệp: Đúng như vậy. Để mở rộng thị trường, nâng cao chất lượng nông sản và xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp đủ sức cạnh tranh, thì doanh nghiệp - đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân cần đóng vai trò tiên phong. Họ không chỉ là "người mua" sản phẩm của nông dân, mà còn là "đầu tàu" kéo theo sự chuyển dịch về tư duy, phương thức sản xuất và liên kết thị trường.
Trong bối cảnh người nông dân còn hạn chế về vốn, kỹ thuật, hạ tầng và thông tin thị trường, vai trò kiến tạo của doanh nghiệp là vô cùng quan trọng. Doanh nghiệp có thể đầu tư bài bản vào các khâu giống, ứng dụng công nghệ, phân bón, kỹ thuật sản xuất, thu hoạch, bảo quản sau thu hoạch để biến tiềm năng thành "nông sản xuất an toàn" - nơi nông nghiệp có đầu vào đạt chuẩn phục vụ thị trường trong và ngoài nước.




Rau FVF - Thành viên của Tập đoàn TH với quy trình trồng và phân phối rau quả nghiêm ngặt cùng công nghệ Israel. (Ảnh: Rau FVF)
Tuy nhiên, với triết lý khu vực công là bệ đỡ cho tư nhân phát triển, để doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư quy mô và dài hạn vào nông nghiệp, cần có thêm các cơ chế hỗ trợ từ Nhà nước như: Chính sách tín dụng ưu đãi, bảo hiểm nông nghiệp, quyền tiếp cận đất đai ổn định, các chính sách khuyến khích chuyển giao khoa học công nghệ, v.v.. Quan trọng hơn cả là cần một môi trường pháp lý minh bạch và cơ chế hợp tác công - tư hiệu quả để tạo niềm tin cho doanh nghiệp và nông dân cùng phát triển.
- Có thể thấy, nông nghiệp là lĩnh vực rất tiềm năng nhưng cũng rất thách thức, ông đánh giá như thế nào về nỗ lực của doanh nghiệp tư nhân trong việc định hình tầm vóc ngành nông nghiệp Việt Nam?
TS. Nguyễn Công Tiệp: Nông nghiệp là một lĩnh vực mang nhiều tiềm năng, gắn liền với an ninh lương thực, sinh kế của hàng triệu người dân và nền kinh tế quốc gia. Tuy nhiên, đây cũng là lĩnh vực chịu tác động nặng nề từ biến đổi khí hậu, dịch bệnh, thị trường biến động và áp lực chuyển đổi số.
Trong bối cảnh đó, tôi đánh giá rất cao vai trò và nỗ lực của khối doanh nghiệp tư nhân. Họ không chỉ mang đến nguồn lực tài chính mà còn đóng vai trò tiên phong trong ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới mô hình sản xuất, đầu tư vào chuỗi giá trị bền vững và mở rộng thị trường xuất khẩu cho nông sản Việt Nam.
Nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư vào công nghệ cao, chuyển đổi số, hỗ trợ hình thành các mô hình nông nghiệp thông minh, truy xuất nguồn gốc, chứng chỉ sinh thái… Những bước đi này góp phần định hình lại tầm vóc của ngành nông nghiệp Việt Nam theo hướng hiện đại, bền vững và có giá trị gia tăng cao hơn.
- Có doanh nghiệp nông nghiệp đã đạt kim ngạch xuất khẩu lên tới 1,5 tỷ USD/năm, và tiếp tục đặt mục tiêu cao hơn lên tới 2 tỷ USD. Ông nghĩ sao về những con số này? Ông có tin doanh nghiệp tư nhân có thể thực hiện sứ mệnh dân dã, nâng tầm và phát huy cao nhất lợi thế phát triển nông nghiệp của Việt Nam?
TS. Nguyễn Công Tiệp: Những con số như kim ngạch xuất khẩu 1,5 tỷ USD mỗi năm, thậm chí đặt mục tiêu 2 tỷ USD, không chỉ cho thấy tiềm năng to lớn của ngành nông nghiệp Việt Nam, mà còn thể hiện bản lĩnh, tầm nhìn chiến lược và khả năng thực thi rất mạnh mẽ của doanh nghiệp tư nhân.
Họ đang chứng minh rằng nông nghiệp không còn là lĩnh vực "lạc hậu" mà hoàn toàn có thể trở thành ngành kinh tế tri thức - nơi hội tụ của công nghệ, sáng tạo và hiệu quả kinh tế cao.
Với vai trò là đơn vị đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao tri thức nông nghiệp hàng đầu cả nước, Học viện Nông nghiệp Việt Nam luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp thông qua đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyển giao khoa học kỹ thuật và cùng nghiên cứu, phát triển các mô hình nông nghiệp mới phù hợp với xu thế toàn cầu; cùng hướng đến mục tiêu xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, xanh, bền vững và đủ sức cạnh tranh trên trường quốc tế.
- Trân trọng cảm ơn TS. Nguyễn Công Tiệp về cuộc trao đổi sâu sắc và đầy tâm huyết. Những chia sẻ của ông không chỉ là gợi mở chính sách quan trọng, mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ về vai trò của doanh nghiệp tư nhân đang kiến tạo hệ sinh thái nông nghiệp hiện đại, xanh và nhân văn cho đất nước!
Tổng kết 40 năm Đổi mới, Việt Nam đã chuyển mình từ một nước nghèo vươn lên thành quốc gia đang phát triển, thu nhập trung bình, hội nhập sâu rộng và giữ vị thế quan trọng trên trường quốc tế. Những thành tựu vĩ đại đạt được dưới sự lãnh đạo của Đảng đã giúp Việt Nam tích lũy đủ nội lực cho sự phát triển bứt phá tiếp theo. Gắn liền với hành trình ấy là sự phát triển không ngừng, dấu ấn và đóng góp khó đong đếm của khu vực kinh tế tư nhân, nòng cốt là các doanh nghiệp tư nhân.
Năm 2025 được xác định là thời điểm bản lề, chuẩn bị bắt đầu kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình, là thời điểm hội tụ, tổng hòa các lợi thế, ý chí, quyết tâm cùng khát vọng, niềm tin, khí thế mới để có thể tạo sự chuyển động mạnh mẽ, dứt khoát và tự tin nâng cao nội lực của đất nước, vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội vươn tới những mục tiêu lớn lao hơn.
Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: Ưu tiên hàng đầu trong kỷ nguyên mới là thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao; khơi dậy mạnh mẽ hào khí dân tộc, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng phát triển đất nước; kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.
Nhấn mạnh "để vuột mất cơ hội là có lỗi với lịch sử", Tổng Bí thư yêu cầu cần thống nhất nhận thức và hành động về sự cấp bách phải tiếp tục tiến hành công cuộc đổi mới kinh tế một cách mạnh mẽ, quyết liệt và toàn diện hơn để đất nước vững vàng bước vào kỷ nguyên thịnh vượng, giàu mạnh và phát triển.
Trong bối cảnh đó, kinh tế tư nhân đang được định hình trở thành trụ cột quan trọng nhất của tăng trưởng kinh tế. Không có kinh tế tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh thì sẽ không có nền kinh tế quốc gia vững mạnh, tự chủ và có sức chống chịu tốt. Cơ chế thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển đột phá được đánh giá là then chốt để đạt được các mục tiêu đặt ra, trước mắt là tăng trưởng kinh tế 2 con số. Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đang được mong chờ sẽ tạo ra những cải cách mạnh mẽ, thúc đẩy các doanh nghiệp tư nhân đẩy nhanh quá trình đổi mới, thay đổi cơ cấu và vươn tới những giới hạn cao nhất của nền kinh tế; tạo nền tảng cho khả năng vươn mình thành những doanh nghiệp đa quốc gia và góp phần định hình kỷ nguyên mới của đất nước.
Tương lai của nền kinh tế Việt Nam phụ thuộc lớn vào khu vực kinh tế tư nhân. Được khuyến khích và hun đúc thêm hào khí dân tộc, khẳng định vị thế và tạo ra những cảm hứng phát triển mới, tin rằng các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam sẽ còn ghi dấu ấn bằng những bước tiến đột phá trong kỷ nguyên vươn mình, quyện hòa giữa khát vọng làm giàu và tinh thần dân tộc, xây dựng nền kinh tế tự chủ, tự lực, tự cường. Lựa chọn phát triển kinh tế tư nhân là con đường ngắn nhất để vượt qua những khó khăn hiện tại và vươn tới tương lai thịnh vượng.
Chuỗi đối thoại chính sách với chủ đề: Sứ mệnh lịch sử của kinh tế tư nhân trên Reatimes.vn, thông qua những cuộc thảo luận sâu sắc với các chuyên gia hàng đầu, sẽ khắc họa rõ nét và đưa ra những hình dung cụ thể về đóng góp của kinh tế tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp tư nhân trong hành trình 40 năm Đổi mới của đất nước và nhìn nhận về vị thế, vai trò của khu vực kinh tế này đối với cuộc đổi mới lần thứ 2 trong kỷ nguyên vươn mình. Đồng thời, làm rõ những rào cản, thách thức đã và đang có thể tiếp tục nhấn chìm khát vọng của khối doanh nghiệp tư nhân; kiến nghị chính sách để tạo đường băng rộng mở cho kinh tế tư nhân cất cánh.
Trân trọng giới thiệu tới độc giả!