Theo Quyết định 2304 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc hòa giải tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã, với quy trình cụ thể như sau:
Bước 1: Người có yêu cầu hòa giải nộp đơn tại Trung tâm Phục vụ hành chính công hoặc trực tiếp tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp. Nếu hồ sơ được tiếp nhận tại Trung tâm Phục vụ hành chính công, cơ quan này sẽ chuyển hồ sơ đến UBND cấp xã.
Bước 2: Trong 3 ngày làm việc kể từ khi nhận đơn, Chủ tịch UBND cấp xã phải thông báo bằng văn bản cho các bên tranh chấp và Văn phòng đăng ký đất đai (hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai) về việc thụ lý đơn. Trường hợp không thụ lý, UBND cấp xã cũng phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai cấp xã gồm 5 bước. Ảnh minh họa
Bước 3: Tiến hành thẩm tra, xác minh nguyên nhân tranh chấp, thu thập giấy tờ, tài liệu do các bên cung cấp về nguồn gốc, quá trình và hiện trạng sử dụng đất.
Bước 4: Thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai, gồm: Chủ tịch (hoặc Phó Chủ tịch) UBND cấp xã làm Chủ tịch Hội đồng; đại diện UBMTTQ cấp xã; đại diện cơ quan quản lý đất đai cấp xã. Tùy từng trường hợp, có thể mời thêm đại diện cộng đồng dân cư, người có uy tín trong dòng họ, già làng, chức sắc tôn giáo, người hiểu rõ vụ việc hoặc chuyên gia pháp lý tham gia.
Bước 5: Tổ chức cuộc họp hòa giải với sự tham dự của các bên tranh chấp, thành viên Hội đồng và người có quyền, nghĩa vụ liên quan. Hòa giải chỉ được tiến hành khi các bên tranh chấp đều có mặt. Nếu một bên vắng mặt đến lần thứ hai, hòa giải được coi là không thành.
Kết quả hòa giải được lập thành biên bản, nêu rõ: thời gian, địa điểm, thành phần tham dự, tóm tắt nội dung tranh chấp, kết quả xác minh, ý kiến của Hội đồng, những nội dung các bên đã thỏa thuận hoặc không thỏa thuận. Biên bản phải có chữ ký của Chủ tịch Hội đồng và các bên tranh chấp, ký trên từng trang và đóng dấu của UBND cấp xã. Biên bản được gửi cho các bên tranh chấp và lưu tại UBND cấp xã.
Trong vòng 10 ngày kể từ ngày lập biên bản hòa giải thành, nếu có bên nào có ý kiến bằng văn bản khác với thỏa thuận đã thống nhất, UBND cấp xã sẽ tổ chức lại cuộc họp để xem xét, giải quyết ý kiến bổ sung, đồng thời lập biên bản hòa giải mới.
Trường hợp hòa giải không thành, UBND cấp xã sẽ hướng dẫn các bên gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền tiếp theo để giải quyết theo quy định pháp luật.
