Dự án Đại học Đà Nẵng tại phường Hoà Quý (quận Ngũ Hành Sơn, TP. Đà Nẵng) và phường Điện Ngọc (TX. Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch phân khu xây dựng tỷ lệ 1/2.000 với tổng diện tích quy hoạch là 300ha, trong đó diện tích quy hoạch trên địa phận tỉnh Quảng Nam là 190ha và phần diện tích này đã được UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt Nhiệm vụ Quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500. Với phần diện tích thuộc địa phận TP. Đà Nẵng, dự án đã hoàn thành giải phóng được 38,95ha và đang tiếp tục triển khai giải phóng mặt bằng 40ha.
Đến nay, Đại học Đà Nẵng lập lại dự án đầu tư, đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt, bổ sung nguồn vốn để thực hiện, ưu tiên đề xuất triển khai giải phóng mặt bằng 9ha (khu vực tiếp giáp giữa TP. Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam) để thi công xây dựng Đại lộ Tri thức nối Trung tâm hiệu bộ Đại học Đà Nẵng với đường Trần Hưng Đạo tại phường Điện Ngọc nhằm xây dựng đường trục chính đi vào khu trung tâm hành chính của Đại học Đà Nẵng. “Trục tri thức” này sẽ là trục kết nối các phân khu quy hoạch của Đại học Đà Nẵng.
Thực tế, Đại học Đà Nẵng đã lập dự án trình Bộ Giáo dục và Đào tạo từ năm 2021, trên cơ sở khái toán giải phóng mặt bằng ngày 27/4/2021 của Trung tâm phát triển quỹ đất TX. Điện Bàn lập. Tuy nhiên do nguồn vốn hạn hẹp nên dự án chưa được phê duyệt. Theo đó, để có cơ sở pháp lý về kế hoạch kinh phí chuẩn bị lập dự án nêu trên trình các cấp thẩm quyền phê duyệt, Đại học Đà Nẵng đề nghị Trung tâm phát triển quỹ đất TX. Điện Bàn hỗ trợ, rà soát cung cấp số liệu khái toán kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng của khu vực 9ha theo thời điểm hiện tại.
Trước đó, vào tháng 8/2022, UBND tỉnh Quảng Nam đã có Báo cáo về tình hình triển khai dự án Đại học Đà Nẵng trên địa phận TX. Điện Bàn. Với diện tích 190ha của dự án trên địa phận tỉnh Quảng Nam, đến nay mới chỉ triển khai 1,02ha khu tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng đường bao làng đại học. Tuy nhiên, việc triển khai mới chỉ dừng lại ở công tác đền bù và tái định cư cho các hộ dân bị giải tỏa trắng để xây dựng khu tái định cư, các hộ ảnh hưởng đường bao vẫn chưa được bồi thường thiệt hại và chưa có kế hoạch di dời. Theo Quy hoạch phân khu xây dựng tỷ lệ 1/2.000, Đại học Đà Nẵng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 09/7/2020, trong phạm vi dự án trên địa phận tỉnh Quảng Nam giữ lại dân cư hiện trạng khoảng 30ha dọc tuyến đường Trần Hưng Đạo (ĐT 607) để chỉnh trang đô thị.
Qua rà soát phần diện tích còn lại, tổng diện tích đất bị ảnh hưởng bởi dự án khoảng 159,1ha. Trong đó có khoảng 65,5ha đất ở; 1,3ha đất tín ngưỡng; 81,9ha đất nông nghiệp; 10,02ha đất khác. Tổng số 1.845 hộ bị ảnh hưởng, trong đó 1.375 hộ ảnh hưởng đất ở, 30 hộ ảnh hưởng đất tôn giáo và 440 hộ ảnh hưởng đất nông nghiệp. Số căn nhà thuộc diện giải tỏa trắng là 817 căn, gồm 61 căn nhà 2 tầng trở lên và 756 căn nhà dưới 2 tầng. Tổng số lô tái định cư dự kiến cần bố trí là 3.155 lô. Dự kiến chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thực tế là 4.164 tỷ đồng.
UBND tỉnh Quảng Nam đánh giá, Dự án Đại học Đà Nẵng đến nay đã trải qua 25 năm nhưng vẫn chưa được triển khai đầu tư xây dựng làm ảnh hưởng rất lớn đến đời sống sinh hoạt, các quyền lợi về đất đai, xây dựng nhà cửa của nhân dân. Đồng thời, gây rất nhiều khó khăn cho công tác quản lý Nhà nước, nhất là công tác quản lý nhân khẩu, hộ khẩu, an ninh, trật tự xã hội, xây dựng tại địa phương. Qua kiểm tra, rà soát thì dự án phần lớn ảnh hưởng đến đất ở và nhà ở của nhân dân (tỷ lệ đất ở bị ảnh hưởng chiếm khoảng 41% tổng diện tích đất dự án) dẫn đến chi phí bồi thường tăng cao và rất khó khăn, phức tạp trong công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư. Như vậy, việc triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng dự án cơ bản không khả thi.
Tuy nhiên, qua khảo sát, trong khu vực dự án Đại học Đà Nẵng thuộc địa phận tỉnh Quảng Nam, diện tích khoảng 50ha có khả năng thuận lợi trong công tác giải phóng mặt bằng, gồm 6ha đất ở; 3,9ha đất nông nghiệp và 40ha đất nghĩa trang, tín ngưỡng. Tổng số hộ ảnh hưởng: 222 hộ, gồm160 hộ ảnh hưởng đất ở; 2 hộ ảnh hưởng đất tín ngưỡng, tôn giáo; 60 hộ ảnh hưởng đất nông nghiệp với tổng chi phí giải phóng mặt bằng dự kiến khoảng 333,8 tỷ đồng.
UBND tỉnh Quảng Nam bày tỏ sự ủng hộ việc tiếp tục triển khai thực hiện dự án theo quy hoạch đã được phê duyệt và kiến nghị trước mắt cần bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn 2023 - 2025 (160ha). UBND tỉnh Quảng Nam chịu trách nhiệm chỉ đạo UBND TX. Điện Bàn, các sở, ngành, đơn vị liên quan lập quy hoạch, đầu tư xây dựng các khu dân cư phục vụ tái định cư đảm bảo tiến độ theo yêu cầu và thu tiền sử dụng đất để hoàn trả ngân sách.
UBND tỉnh Quảng Nam kiến nghị trong trường hợp không bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam từ nay đến năm 2025, đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, cùng với Bộ Giáo dục và Đào tạo báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh Quy hoạch phân khu (1/2000) để tập trung triển khai thực hiện trên phần diện tích khoảng 50ha nêu trên; phần diện tích còn lại loại ra khỏi ranh giới dự án để UBND tỉnh Quảng Nam lập quy hoạch chỉnh trang, đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu phục vụ đời sống nhân dân tại khu vực; đồng thời, hình thành khu đô thị vệ tinh phục vụ Làng Đại học Đà Nẵng.
