Chiều 8/4, Tổng cục Hải quan đã công bố thông tin về những kết quả đáng ghi nhận trong quá trình hợp tác, hội nhập hải quan ASEAN.
Cụ thể, trong thời gian qua, ASEAN đã triển khai nhiều chương trình, sáng kiến về hợp tác hải quan trong đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng. Theo đó, Hải quan Việt Nam đã tích cực tham gia và có đóng góp đáng ghi nhận vào kết quả chung về hoạt động kiểm soát của Hải quan ASEAN, trong đó nổi bật là chiến dịch "Con rồng Mêkông".
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc (giữa) cùng các lãnh đạo Hải quan, Thuế tham dự Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN (AFMGM) tháng 4/2024 tại Lào.
Đây là một sáng kiến về hoạt động chống buôn lậu do Hải quan Trung Quốc và Hải quan Việt Nam đồng khởi xướng với sự hỗ trợ điều phối của Văn phòng tình báo khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (WCO-RILO AP) và Cơ quan phòng chống ma túy và tội phạm Liên hợp quốc (UNODC). Chiến dịch đánh dấu điểm nhấn của Hải quan Việt Nam trong việc chủ động hội nhập, hợp tác trong các vấn đề tăng cường kiểm soát chống buôn lậu và tội phạm xuyên quốc gia trong khu vực và toàn cầu.
Chiến dịch được vận hành dưới cơ chế chia sẻ thông tin nghiệp vụ tình báo hải quan (thông tin nóng và thông tin bắt giữ) thông qua việc sử dụng công cụ bảo mật thông tin của Tổ chức Hải quan thế giới - CENCOmm và hệ thống đầu mối liên lạc được chỉ định. Hải quan Việt Nam đóng vai trò là thành viên của nhóm điều phối (OCU) trong toàn bộ Chiến dịch.
Chiến dịch là một chuỗi hoạt động chung của Hải quan tại khu vực Châu Á và Thái Bình Dương được bắt đầu từ năm 2018 và đến tháng 11/2023 đã tiến hành được 5 giai đoạn (mỗi giai đoạn kéo dài khoảng 5 tháng). Giai đoạn thứ 5 gần nhất, có sự tham gia của 25 cơ quan Hải quan, các cơ quan thực thi pháp luật và tổ chức quốc tế. Tổng số vụ bắt giữ của Chiến dịch được các thành viên báo cáo qua 05 giai đoạn là 4.535 vụ ma túy và động thực vật hoang dã CITES, tang vật thu giữ gồm: 55.200 kg (55,2 tấn ma túy), 108.000 kg (108 tấn) tiền chất, 157.000 kg (157 tấn) gỗ và 4.479 sản phẩm từ động, thực vật hoang dã.
Qua 05 giai đoạn, Hải quan Việt Nam đã tham gia xây dựng và phổ biến 115 cảnh báo và 05 báo cáo tổng kết đánh giá hoạt động triển khai các giai đoạn của chiến dịch cho toàn bộ các thành viên. Riêng trong Chiến dịch giai đoạn V, Hải quan Việt Nam và các đơn vị phối hợp đã cập nhật tổng số 123 vụ việc bắt giữ ma túy và động, thực vật hoang dã. Tháng 4/2024 vừa qua, Hải quan Việt Nam đã chủ trì tổ chức Hội nghị khởi động Chiến dịch "Con rồng Mêkông" giai đoạn VI tại Việt Nam.
Hiện nay, Hải quan Việt Nam đã kết nối chính thức Cơ chế một cửa ASEAN để trao đổi thông tin Chứng nhận xuất xứ mẫu D (C/O Form D) điện tử với 9 nước ASEAN, trao đổi thử nghiệm tờ khai hải quan xuất khẩu với Liên minh kinh tế Á – u, trao đổi thông tin C/O điện tử với Hàn Quốc, trao đổi chứng nhận điện tử với New Zealand. Ngoài ra, đã hoàn thiện việc kết nối hệ thống cho phép doanh nghiệp và các bên liên quan có thể tra cứu C/O e-Form D của Việt Nam từ tháng 8/2021 qua Cổng thông tin một cửa quốc gia (https://vnsw.gov.vn).
Về trao đổi Tờ khai hải quan ASEAN (ACDD) thông qua Cơ chế Một cửa ASEAN, cho đến tháng 04/2024, trừ Lào chưa tham kết nối hệ thống, Hải quan Việt Nam đã tiến hành trao đổi thành công dữ liệu với 5 nước (Campuchia, Indonesia, Maylaysia, Thái Lan và Singapore) và đang tiếp tục thử nghiệm với các nước còn lại theo đúng lộ trình.
Theo cơ chế luân phiên, Hải quan Việt Nam sẽ đảm nhiệm vị trí Chủ tịch và là nước chủ nhà đăng cai tổ chức Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN (ADGCM) lần thứ 33 trong năm 2024. Hội nghị ADGCM là cơ chế họp thường niên và luân phiên của cơ quan Hải quan các nước trong khu vực ASEAN. Hội nghị là diễn đàn để các Lãnh đạo của Hải quan các nước thành viên thảo luận và đưa ra các quyết định, chỉ đạo và định hướng các hoạt động liên quan đến các biện pháp hội nhập hải quan trong đó tập trung vào các lĩnh vực nghiệp vụ về (i) tạo thuận lợi thương mại (ii) kiểm soát hải quan và (iii) xây dựng năng lực hải quan.
Từ khi Việt Nam trở thành thành viên của ASEAN, Hải quan Việt Nam đã đăng cai tổ chức thành công hai Hội nghị ADGCM tại Việt Nam lần lượt vào các năm 2004 và 2014. Với việc đăng cai tổ chức Hội nghị lần này, Việt Nam sẽ thực hiện nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan Hải quan nước thành viên trong khu vực ASEAN, đồng thời nâng cao vị thế, vai trò của Hải quan Việt Nam và phù hợp với chủ trương chung về nâng tầm đối ngoại đa phương của Việt Nam.
Với vai trò là nước Chủ tịch Hải quan năm 2024, Việt Nam sẽ nỗ lực tăng cường kết nối và thống nhất giữa các nước ASEAN để tiếp tục thực hiện các Kế hoạch Chiến lược Phát triển Hải quan ASEAN cho giai đoạn 2021-2025 trong đó tập trung ưu tiên thực hiện các nội dung: Cơ chế một cửa ASEAN; Cơ chế quá cảnh hải quan ASEAN; Cơ chế thực hiện Công nhận lẫn nhau về Doanh nghiệp ưu tiên trong ASEAN. Ngoài ra, khuyến khích tăng cường đối thoại, tham vấn với các đối tác của ADGCM nhằm thực hiện các mục tiêu phù hợp với tình hình phát triển kinh tế trong giai đoạn mới như Hải quan xanh, xây dựng hệ sinh thái về dữ liệu hải quan, hiện đại hóa hải quan, trao đổi dữ liệu điện tử, quản lý hải quan đối với thương mại điện tử; đơn giản hóa thủ tục hải quan cho các lô hàng trị giá thấp…./.
