Một trong các lý do khiến giá cả và dòng đầu tư bất động sản tăng trong bối cảnh lạm phát là khi lạm phát tăng cao, chi phí nguyên vật liệu đầu vào và lãi suất vay tín dụng tăng nhanh trong khi giá bán chưa theo kịp, cộng với việc nhu cầu tiêu dùng khó tăng nhanh, sẽ làm nhà kinh doanh đẩy tiền vào tích lũy tài sản và sẽ tăng giá bất động sản bán ra để chống trượt giá.
Lạm phát và đầu tư bất động sản
Khi lạm phát cao, không chỉ những nhà đầu tư nhỏ lẻ, có sẵn nguồn tiền nhàn rỗi mà nguy cơ cả giới doanh nghiệp cũng muốn đổ vốn vào bất động sản do e ngại giá sản xuất đầu vào tăng nhanh, nhưng giá bán không thể bù đắp cho lạm phát. Nói cách khác, khi lạm phát cao, đầu tư cho sản xuất, kinh doanh sẽ kém hấp dẫn hơn so với đầu cơ tài sản. Chính cuộc đua sở hữu bất động sản sẽ dẫn đến hiện tượng giá thị trường liên tục leo thang và các nguồn lực xã hội sẽ bị “chôn” hết vào đất.
Đồng thời, thị trường bất động sản lúc này sẽ tích tụ nhiều rủi ro tiềm tàng. Nếu tham gia vào giai đoạn sớm, tức là mua từ đầu với giá thấp thì rủi ro thấp; nhưng càng mua về cuối thì giá cao, rủi ro sẽ cao. Về cơ bản, lạm phát và giá bất động sản di chuyển cùng hướng với nhau. Khi lạm phát tăng cao sẽ đẩy giá bất động sản lên theo. Nhưng giá quá cao thì tính thanh khoản sẽ kém. Trong quá khứ, lạm phát cao từng khiến giá bất động sản tăng cao và bị trì trệ. Người bán giữ giá cao, nhưng không có người mua.
Nói cách khác, lạm phát cao, giá bất động sản tăng, nhưng tính thanh khoản có thể không tăng tương ứng và làm xuất hiện nghịch lý: "Nhiều bất động sản, nhưng không có tiền”. Khi đó, việc dùng các đòn bẩy tài chính để đầu tư bất động sản khiến tài sản có thanh khoản thấp trở thành một gánh nặng lớn cho nhà đầu tư và gây áp lực lên hệ thống ngân hàng.
Thích ứng với trạng thái này, nhà đầu tư cần cân nhắc danh mục đầu tư, theo đó để đề phòng rủi ro, những nhà đầu tư vốn mỏng nên đầu tư vào khu vực gần trung tâm, lợi nhuận ít hơn, nhưng dễ thanh khoản hơn và tập trung vào các nhu cầu ở thực với phân khúc căn hộ mức giá trung bình, nhà ở giá rẻ hay đất nền ven đô, đất nền tỉnh, các dự án bất động sản nghỉ dưỡng ở các thị trƣờng đang phát triển với mức giá còn thấp, dƣ địa tăng trưởng còn cao.
Đối với những nhà đầu tư có ý định bán bất động sản vào lúc lạm phát cao, cần cân nhắc kỹ mục đích sử dụng của khoản tiền sau khi bán tài sản đó để đầu tư vào những kênh đầu tư hiệu quả hơn, tránh thiệt hại do trữ tiền mặt nhàn rỗi.
Dự báo các phân khúc
Phân khúc bất động sản nhà ở và đất nền sẽ tiếp tục được cải thiện, nhất là gắn với các dự án quy hoạch công bố mới hoặc nơi tăng tốc phát triển hạ tầng.
Nguồn cung thị trường căn hộ năm 2022 đón nhận số lượng gấp đôi năm 2021. Nguồn cung thị trường nhà ở gắn liền với đất tăng 20 - 30%. Nhưng so với nhu cầu lớn trên thị trường, trong năm 2022 vẫn có sự lệch pha về cung - cầu. Bên cạnh đó, chi phí đất, nhân công tăng sẽ dẫn đến tăng giá bất động sản trong thời gian tới.
Theo thông lệ, đất nền sẽ luôn nóng ở nơi vừa và sắp công bố quy hoạch hoặc triển khai dự án phát triển hạ tầng mới. Những nơi này thường có sốt nhanh cả về cầu và về giá, song không ổn định và dễ mang lại rủi ro cho nhà đầu tư chậm chân. Tuy nhiên, nhu cầu mua đất nền làm tài sản vẫn được ưa chuộng và tiếp tục là phân khúc được lựa chọn hàng đầu của các nhà đầu tư.
Sự phục hồi nhanh hơn sẽ đến với các dòng sản phẩm bất động sản nhà ở xã hội, chung cư bảo đảm chất lượng và tiện ích, đất thổ cư và nhà riêng có giấy tờ hợp pháp và địa điểm đắc địa và vừa túi tiền, đáp ứng được nhu cầu thực của người dân trung lưu. Các dự án căn hộ chung cư thiết kế bền vững nhằm tiết kiệm năng lượng cũng được các nhà đầu tư quan tâm, khi mô hình làm việc tại nhà tiếp tục kéo dài sau dịch.
Về trung hạn, sự quan tâm của nhà đầu tư sẽ giành nhiều hơn cho các sản phẩm bất động sản nhà ở đáp ứng nhu cầu “đô thị trong đô thị” hay “bất động sản tích hợp” môi trường sống xanh, lành mạnh và những khu dân cư được quy hoạch tốt với nhiều tiện ích, nằm gần các dự án hạ tầng trọng điểm, nhằm đáp ứng nhu cầu chất lượng sống ngày càng cao hơn của người dân, cũng như từ yêu cầu nghiêm ngặt hơn trong quản lý Nhà nước.
TS. Võ Thị Vân Khánh - Học viện Tài chính