Yêu cầu tháo gỡ thủ tục đất đai, bình ổn thị trường BĐS và nâng hiệu quả đầu tư công trong giai đoạn mới

Thủ tục hành chính đất đai vẫn là lĩnh vực "phiền hà nhất"

Tại phần thảo luận, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng) nêu một vấn đề đang được người dân quan tâm: Thủ tục hành chính về đất đai. Qua tiếp xúc cử tri, đây là lĩnh vực "phiền hà nhất", khi người dân tại nhiều địa phương vẫn phải đi xa, đi lại nhiều lần, qua nhiều khâu trung gian để hoàn thành thủ tục đất đai. 

Nguyên nhân quan trọng là hệ thống chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai vẫn thuộc cấp tỉnh quản lý, điều này không phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp và đi ngược mục tiêu phân cấp, phân quyền thực chất như chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Để tiếp tục phát huy kết quả đạt được, khắc phục hạn chế, ông Nguyễn Hữu Thông kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành sớm rà soát, ban hành chính sách chuyển giao chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai về cho cấp xã quản lý, đặt dưới sự chỉ đạo của UBND cấp xã, đồng thời hướng dẫn cụ thể về nhân sự, cơ chế tài chính, cơ sở vật chất và quy trình nghiệp vụ. Đây là việc làm thiết thực, giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí, nâng cao hiệu quả phục vụ người dân và tăng cường trách nhiệm của chính quyền cơ sở.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị sửa đổi quy định về số lượng cấp phó của UBND cấp xã và cấp phó các phòng, ban chuyên môn theo hướng tăng thêm, phù hợp đặc thù từng địa phương.

"Thực tế hiện nay, nhiều xã, phường có quy mô dân số lớn, khối lượng công việc đa dạng nhưng số lượng Phó Chủ tịch UBND và cấp phó các phòng, ban còn mỏng, kiêm nhiệm nhiều việc, dẫn đến quá tải, chậm tiến độ, đặc biệt trong giải quyết hồ sơ đất đai, đầu tư xây dựng, công tác tôn giáo, dân tộc và quản lý trật tự xã hội", đại biểu nêu rõ.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn ĐBQH TP.HCM) đánh giá cao kết quả tích cực của nền kinh tế trong 5 năm qua. Riêng năm 2025, tổng thu cân đối ngân sách nhà nước tăng 21,5%, nhờ đó có thêm nguồn lực để tăng chi đầu tư phát triển tới 29,7%, góp phần đầu tư mạnh cho kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Tổng thu tăng 21,5% trong khi tổng chi chỉ tăng 18,7%, qua đó đã kéo giảm được bội chi ngân sách.

Ngành tài chính trong giai đoạn 2021 - 2025 cũng tích cực rà soát thể chế, lắng nghe ý kiến doanh nghiệp, người dân và đại biểu Quốc hội; kịp thời báo cáo Chính phủ trình Quốc hội ban hành nhiều luật, nghị quyết liên quan đến môi trường đầu tư, khuyến khích phát triển kinh tế. Tổng thu ngân sách 5 năm tăng 15% so với dự toán, trong khi tổng chi chỉ tăng 6%; chi đầu tư phát triển tăng 26% so với kế hoạch 5 năm trước, chi thường xuyên giảm 2%. Nhờ đó, bội chi ngân sách giảm 282.525 tỷ đồng, nợ công còn 36% GDP, tạo dư địa tài khóa cho nhiệm kỳ tới và cho các thế hệ tương lai.

Về đầu tư công, đại biểu dẫn số liệu từ báo cáo của Chính phủ cho biết, trong văn bản số 945, Chính phủ khẳng định đã hoàn thành 5/5 chỉ tiêu. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của ông, chỉ có 4/5 chỉ tiêu đạt được.

Cụ thể, tổng vốn đầu tư xã hội bình quân đạt 32,8% GDP, tỷ trọng chi đầu tư phát triển từ ngân sách chiếm 32% tổng chi là dấu hiệu tích cực, số dự án hoàn thành đạt 85% cao hơn nhiệm kỳ trước. Tuy nhiên, hai chỉ tiêu còn lại cần làm rõ: Tỷ lệ giải ngân được báo cáo là 111% cần được giải trình thêm, và chỉ tiêu tỷ trọng vốn đầu tư công trong tổng vốn đầu tư xã hội đạt 18,5%, cao hơn mục tiêu 16 - 17% đề ra, nghĩa là không đạt yêu cầu.

“Đầu tư công là đầu tư dẫn dắt, chúng ta muốn khuyến khích đầu tư tư nhân, đầu tư xã hội vào hạ tầng, nhưng tỷ lệ đầu tư công lại cao hơn kế hoạch, như vậy là chưa đạt mục tiêu định hướng”, ông Ngân nêu.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân cũng lưu ý, nhu cầu đầu tư giai đoạn 2026 - 2030 ước khoảng 8,3 - 8,5 triệu tỷ đồng, gấp ba lần giai đoạn 2021 - 2025. Đây là nhiệm vụ đầy thách thức, đòi hỏi phải tính đến khả năng hấp thụ của nền kinh tế, tác động vĩ mô và khả năng chịu đựng của nợ công, nợ nước ngoài. Theo dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, giai đoạn 2026 - 2030 phấn đấu tăng trưởng GDP trên 10%, tổng thu ngân sách tăng 1,7 lần, tỷ lệ huy động ngân sách bình quân 18% GDP, nhưng điều này có thể tạo áp lực lên khu vực sản xuất, kinh doanh.

“Nếu tăng đầu tư công quá nhanh, phát hành thêm trái phiếu Chính phủ sẽ gây áp lực cho thị trường vốn, làm tăng lãi suất, tác động ngược đến doanh nghiệp. Vì vậy, Chính phủ cần rà soát lại các dự án, xác định thứ tự ưu tiên và hoàn thiện thể chế để khuyến khích doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân cùng phát huy hiệu quả sử dụng vốn, tránh dàn trải, lãng phí”, ông Ngân nhấn mạnh.

Chính phủ ghi nhận tình trạng giải ngân đầu tư công chậm, giá nhà, giá đất tăng cao

Giải trình, làm rõ một số nội dung đại biểu nêu, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long cho biết, mục tiêu của Chính phủ là phấn đấu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8%, hướng tới hai con số từ năm 2026 trở đi.

Nếu tính bình quân cả nhiệm kỳ 2020 - 2025 (trừ năm Covid-19), tốc độ tăng trưởng đạt 6,3%, cao hơn giai đoạn trước (6,2%). Năng suất lao động năm 2025 tăng 6,85%, vượt mục tiêu 5,5%, đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đạt khoảng 47%. Thu ngân sách năm 2025 ước đạt 2,4 triệu tỷ đồng, vượt 21,5% dự toán; tổng thu cả giai đoạn 2021 - 2025 tăng 1,6 lần so với nhiệm kỳ trước.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, trong bối cảnh dịch bệnh, xung đột địa chính trị và biến động thương mại toàn cầu, những kết quả đạt được là nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị, của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư.

Về giải ngân đầu tư công, tính đến ngày 23/10/2025, tỷ lệ giải ngân đạt 51,7%, cao hơn cùng kỳ năm ngoái (51,5%). Giá trị tuyệt đối đạt 465.000 tỷ đồng, tăng hơn 116.000 tỷ đồng so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng thừa nhận, có việc chậm tiến độ như đại biểu phản ánh. Trước hết, có sự “xáo trộn” lại trong tư duy về dự án, làm sao để tập trung cho “ra tấm ra món”. Vì vậy, số lượng dự án được thu gọn lại (từ hơn 12.000 dự án giai đoạn 2015 - 2020, còn dưới 5.000 dự án giai đoạn 2021 - 2025, và phấn đấu giai đoạn 2026 - 2030 dưới 3.000 dự án).

Thứ hai, chúng ta vẫn đã và đang tháo gỡ những “điểm nghẽn” về cơ chế, nhưng vẫn có độ trễ nhất định, từ việc phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục, cho đến xử lý các vấn đề về khoáng sản, đầu tư… đang tác động đến tốc độ giải ngân. Ngoài ra, việc sắp xếp tổ chức bộ máy, bàn giao công việc giữa các đơn vị ảnh hưởng cũng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.

Chính phủ mong Quốc hội chia sẻ và các địa phương cố gắng hơn nữa để hoàn thành giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm nay, theo Phó Thủ tướng.

Liên quan đến thị trường bất động sản, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, Chính phủ ghi nhận tình trạng giá nhà, giá đất tăng cao, biến động mạnh và khó tiếp cận với người dân. Hiện Chính phủ đang triển khai nhiều giải pháp, trong đó có sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về đất đai và thị trường bất động sản.

“Tại kỳ họp này, Chính phủ trình Quốc hội ban hành một nghị quyết xử lý một số vấn đề cấp thiết trong Luật Đất đai, trong đó có nội dung về định giá đất”, Phó Thủ tướng Lê Thành Long thông tin.

Cùng với đó, Phó Thủ tưởng cho biết, Chính phủ cũng "hết sức hy vọng" vào phân khúc nhà ở xã hội, với mục tiêu 1 triệu căn hộ. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, đến nay đã có 165 dự án hoàn thành, tương đương khoảng 117.000 căn; tính cả các dự án đang triển khai và đã được chấp thuận chủ trương đầu tư đến hết năm 2025, tỷ lệ đạt khoảng 60% chỉ tiêu, thậm chí có thể vượt mục tiêu 1 triệu căn theo tỷ lệ phần trăm.