Một phiên đấu giá công khai, phản ánh sức nóng của thị trường vật liệu xây dựng
Ngày 19/6, Công ty Đấu giá Hợp danh Hòa Thuận phối hợp với UBND huyện Đại Lộc (Quảng Nam) tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản tại 6 điểm mỏ, trong đó có 3 mỏ khai thác cát, sỏi thông thường. Cả 3 điểm mỏ đều đã có kết quả thăm dò địa chất và trữ lượng được phê duyệt theo quy định.
Theo quy định tại Điều 78 Luật Khoáng sản 2010, quyền khai thác khoáng sản phải được cấp thông qua đấu giá, nhằm bảo đảm công khai, minh bạch và tránh thất thoát tài nguyên.
Kết quả cụ thể như sau: Mỏ ĐL2 (xã Đại Thắng) có trữ lượng khoảng 790.000m3, giá khởi điểm hơn 7,59 tỷ đồng, đấu giá thành công ở mức hơn 491,7 tỷ đồng. Mỏ ĐL11 (xã Đại Đồng), trữ lượng khoảng 360.000m3, giá khởi điểm hơn 3,46 tỷ đồng, được đấu giá với mức gần 320 tỷ đồng. Mỏ ĐL12B1 (xã Đại Quang), trữ lượng hơn 166.000m3, giá khởi điểm hơn 1,23 tỷ đồng, được đấu giá thành công ở mức hơn 129,6 tỷ đồng.
Tổng số tiền thu được từ 3 mỏ đạt trên 940 tỷ đồng. Các mức giá trúng tương ứng dao động từ 622.000 đến 889.000 đồng/m3, cao hơn nhiều lần so với giá khởi điểm. Đây là kết quả của quá trình đấu giá cạnh tranh công khai, minh bạch, được thực hiện theo đúng quy định tại Luật Đấu giá tài sản 2016 và Luật Khoáng sản 2010.
Sức hấp dẫn đầu tư và câu hỏi chính sách từ thực tiễn đấu giá
Kết quả đấu giá cao cho thấy các mỏ khoáng sản tại Quảng Nam đang nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng doanh nghiệp. Đây là tín hiệu tích cực, thể hiện tiềm lực của nhà đầu tư và sự năng động của thị trường vật liệu xây dựng trong khu vực, đặc biệt khi nhiều dự án hạ tầng và đô thị đang được đẩy mạnh tại Quảng Nam, Đà Nẵng và các địa phương lân cận.
Từ phía Nhà nước, đấu giá khoáng sản được xem là một hình thức khai thác tài nguyên hiệu quả, góp phần tăng nguồn thu ngân sách địa phương và hạn chế tình trạng khai thác tự phát, thiếu kiểm soát. Việc thu về hơn 940 tỷ đồng từ 3 mỏ cát là một kết quả tích cực, có thể tạo nguồn lực quan trọng cho đầu tư công, nâng cấp hạ tầng và phục vụ an sinh xã hội.
Từ thực tiễn tổ chức và kết quả các phiên đấu giá khoáng sản, có thể thấy cần tiếp tục hoàn thiện chính sách quản lý, đặc biệt trong việc xác lập các giới hạn hợp lý nhằm điều tiết thị trường mà không làm ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của các nhà đầu tư.
Tuy vậy, sự chênh lệch lớn giữa giá khởi điểm và giá trúng cũng đặt ra những vấn đề cần thảo luận ở góc độ chính sách. Nếu không có cơ chế điều tiết phù hợp, thị trường có thể đối mặt với các hệ quả như: giá cát tăng cao, chi phí xây dựng đội lên, ảnh hưởng đến các dự án công hoặc nhà ở xã hội vốn có biên độ tài chính hạn chế.
Đây không chỉ là câu chuyện của một phiên đấu giá, mà còn là chỉ báo rõ nét về động lực thị trường, năng lực đầu tư của doanh nghiệp, và những yêu cầu cần được đặt ra cho chính sách quản lý tài nguyên trong giai đoạn mới.
Theo quy định tại Điều 78 Luật Khoáng sản 2010, quyền khai thác khoáng sản phải được cấp thông qua đấu giá, nhằm bảo đảm công khai, minh bạch và tránh thất thoát tài nguyên. Nghị định 22/2012/NĐ-CP cũng nêu rõ các nguyên tắc xây dựng giá khởi điểm và quy trình tổ chức đấu giá.
Tuy nhiên, hiện chưa có quy định nào về giới hạn giá trần hoặc biên độ tối đa của giá trúng so với giá khởi điểm, cũng như chưa có hướng dẫn về đánh giá tác động giá trúng đến thị trường. Trong điều kiện doanh nghiệp trả giá cao hơn nhiều lần giá khởi điểm để giành quyền khai thác, việc điều tiết hậu đấu giá càng trở nên quan trọng, nhằm bảo đảm khai thác đúng pháp luật, đúng quy mô và không gây xáo trộn thị trường.
Một số gợi mở chính sách nhằm giữ ổn định thị trường và cân bằng lợi ích dài hạn
Từ thực tiễn tổ chức và kết quả các phiên đấu giá khoáng sản, có thể thấy nhu cầu đặt ra là cần tiếp tục hoàn thiện chính sách quản lý, đặc biệt trong việc xác lập các giới hạn hợp lý nhằm điều tiết thị trường mà không làm ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của các nhà đầu tư.
Một số định hướng có thể được nghiên cứu, xem xét như việc xây dựng khung giá định hướng hoặc cơ chế giám sát ngưỡng giá trúng trong các phiên đấu giá khoáng sản, đặc biệt là những mỏ có giá trị thương mại cao hoặc có vị trí chiến lược về nguồn cung cho khu vực.
Cùng với đó, cần tăng cường yêu cầu về hồ sơ kỹ thuật và năng lực thực hiện của doanh nghiệp, bên cạnh yếu tố mức giá đưa ra. Việc đấu giá không nên chỉ là cuộc cạnh tranh về tài chính mà còn cần xem xét phương án khai thác bền vững, kế hoạch phục hồi môi trường và trách nhiệm thực hiện cam kết.
Việc thiết lập cơ chế theo dõi sau đấu giá, bao gồm tiến độ triển khai, sản lượng khai thác, nghĩa vụ thuế phí và tác động môi trường, cũng là cần thiết để bảo đảm doanh nghiệp thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ theo quy định.
Bên cạnh đó, công khai thông tin mỏ, trữ lượng, giá khởi điểm, giá trúng và các điều kiện kèm theo sẽ góp phần tăng tính minh bạch, hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra quyết định hợp lý và hạn chế hiện tượng lệch giá vì thiếu dữ liệu.
Tóm lại, việc đấu giá 3 mỏ cát tại Đại Lộc với tổng giá trị hơn 940 tỷ đồng là một dấu mốc đáng chú ý trong quá trình cải cách quản lý tài nguyên theo cơ chế thị trường. Kết quả này thể hiện rõ tiềm lực đầu tư của doanh nghiệp, tính hiệu quả của hình thức đấu giá và khả năng huy động nguồn lực từ tài nguyên khoáng sản.
Tuy nhiên, cùng với đó, chính sách quản lý tài nguyên cần tiếp tục hoàn thiện, đặc biệt là trong việc xác lập các giới hạn hợp lý để điều tiết thị trường, ngăn ngừa hệ quả bất ổn từ biến động giá và bảo vệ sự phát triển cân bằng của các ngành phụ trợ như xây dựng, hạ tầng, nhà ở, nhất là đối với các dự án đầu tư công.
Giữa dòng chảy sôi động của thị trường, vai trò của Nhà nước không nằm ở việc can thiệp sâu vào mức giá, mà ở chỗ kiến tạo một khung khổ pháp lý đủ linh hoạt nhưng cũng đủ chặt chẽ để thị trường phát triển lành mạnh, công bằng và hướng đến lợi ích dài hạn cho toàn xã hội./.
