Chậm tham mưu, tham mưu sai
Thanh tra tỉnh Bến Tre vừa ban hành Thông báo Kết luận thanh tra về việc chấp hành các quy định của pháp luật trong công tác quản lý nhà nước về đất đai liên quan đến việc tách thửa đất, phân lô, bán nền; việc quản lý, sử dụng nhà, đất công trên địa bàn huyện Châu Thành.
Tại kết luận này, Thanh tra tỉnh Bến Tre cho biết, qua thanh tra phát hiện những sai phạm, thiếu sót nghiêm trọng của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Bến Tre trong công tác tham mưu UBND tỉnh, sai sót trong quy định diện tích và loại đất được phép tách thửa dẫn đến sai phạm kéo dài, dai dẳng nhiều năm.
Cụ thể, kết luận thanh tra nêu rõ, Sở TN&MT tỉnh đã không kịp thời tham mưu UBND tỉnh báo cáo, xin ý kiến của Bộ Tài nguyên - Môi trường khi phát hiện bất cập, thiếu sót của pháp luật về đất đai trong việc không quy định UBND cấp tỉnh quy định diện tích tối thiểu được phép tách thửa đối với từng loại đất mà tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 33/2014/QĐ-UBND chỉ quy định diện tích tối thiểu được tách thửa đối với đất ở, không quy định tách thửa đất đối với đất nông nghiệp.
Sở tham mưu UBND tỉnh quy định việc tách thửa còn hạn chế; chậm tham mưu UBND tỉnh ban hành quyết định thay thế Quyết định số 33/2014/QĐ-UBND nhưng không tham mưu UBND tỉnh có văn bản tạm dừng tiếp nhận hồ sơ tách thửa đối với đất nông nghiệp trong thời gian từ khi Nghị định số 01/2017/NĐ-CP có hiệu lực thi hành cho đến khi quy định mới có hiệu lực thi hành (trong thời gian này có 81 khu tách thửa, phân lô bán nền; trong đó, có 77 khu có các thửa đất nông nghiệp được tách với diện tích nhỏ hơn diện tích tối thiểu được tách thửa được quy định tại Quyết định số 59/2017/QĐ UBND).
Sở TN&MT chậm tham mưu UBND tỉnh quy định mức độ khôi phục đối với từng loại vi phạm quy định tại Nghị định số 91/2019/NĐ-CP3; không thường xuyên hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra và xử lý các vi phạm trong các lĩnh vực thuộc phạm vi chức năng, nhiệm vụ của Sở TN&MT theo quy định. Đặc biệt là đối với công tác đo đạc tách thửa, xử phạt vi phạm hành chính về đất đai dẫn đến nhiều trường hợp vi phạm (sử dụng đất không đúng mục đích, xây nhà, công trình trên đất nông nghiệp, thay đổi hiện trạng sử dụng đất), không được kiểm tra, phát hiện và xử lý triệt để (không xử lý hoặc có xử lý nhưng chỉ phạt tiền và cho tồn tại công trình vi phạm); chưa tổ chức thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 132/UBND-TCĐT.
Trong khi đó, Thanh tra cũng xác định, Sở Xây dựng có hướng dẫn UBND cấp huyện về việc quản lý hạ tầng, cấp giấy phép xây dựng nhưng chưa thường xuyên tổ chức thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện và xử lý hành vi vi phạm về xây dựng đối với các khu vực đã hình thành điểm dân cư tự phát; chưa thường xuyên tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra về việc chấp hành quy hoạch xây dựng; chưa tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện Công văn số 132/UBND-TCĐT và đề xuất hướng xử lý đến UBND tỉnh. Do đó, Sở Xây dựng thực hiện chưa đầy đủ chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 132/UBND TCĐT.
Ngoài ra, Thanh tra cũng chỉ rõ việc chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng nhà, đất công, qua thanh tra xác định quá trình tổ chức triển khai thực hiện Nghị định số 167/2017/NĐ-CP và Nghị định số 67/2021/NĐ-CP của Chính phủ trong việc lập phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất công còn chậm, để kéo dài thời gian; chưa kịp thời xử lý, giải quyết các vướng mắc liên quan đến 40 thửa đất có tài sản công trên đất (tại 28 đơn vị), thuộc diện sắp xếp lại, xử lý nhà đất công còn tồn đọng. Sở cũng chậm thực hiện các thủ tục để trình UBND tỉnh quyết định xử lý nhà, đất công theo phương án đã được phê duyệt (đối với 04 thửa đất điều chuyển và 06 thửa đất thu hồi).
Nhiều tổ chức liên đới
Cũng theo kết luận của Thanh tra tỉnh Bến Tre, để xảy ra các sai sót nói trên trách nhiệm thuộc về nhiều tổ chức liên đới, đặc biệt là sai sót của UBND huyện Châu Thành và Sở TN&MT. Việc quản lý, sử dụng quỹ đất công, UBND huyện Châu Thành, Phòng TN&MT và UBND các xã, thị trấn quản lý quỹ đất công chưa chặt chẽ để xảy ra nhiều trường hợp vi phạm pháp luật đất đai trong thời gian dài. Cụ thể, các hộ dân lấn, chiếm đất nhưng UBND xã, thị trấn chưa kịp thời phát hiện hoặc đã biết rõ nhưng không kiên quyết xử lý, để vi phạm kéo dài, hình thành tài sản kiên cố, có giá trị gây phức tạp trong việc xử lý; UBND các xã giao, cấp đất không đúng thẩm quyền. UBND các xã cho thuê đất không đúng thẩm quyền theo quy định tại Điều 59, Luật Đất đai năm 2013.
Từ kết quả thanh tra, Chánh Thanh tra tỉnh đề nghị UBND huyện Châu Thành thực hiện nghiêm chỉ đạo của UBND tỉnh về: tăng cường quản lý việc tách thửa đối với các loại đất để phân lô, bán nền, xây dựng nhà không phép trên địa bàn tỉnh; việc quản lý đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức tham gia tách thửa đất để phân lô, bán nền. Huyện cũng cần chấn chỉnh công tác chuyển mục đích sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Bến Tre; việc quy định mức độ khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm đối với từng loại vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn tỉnh Bến Tre.
Cơ quan này cũng chỉ đạo các ngành chuyên môn hướng dẫn chủ sử dụng đất thực hiện thủ tục theo Quyết định số 47/2022/QĐ-UBND, Điều 79 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP đối với 10 thửa đất đã tự tách thành đường giao thông nếu phù hợp quy hoạch. Trong trường hợp không phù hợp quy hoạch, thì có hướng xử lý buộc khôi phục lại hiện trạng ban đầu của thửa đất trước khi vi phạm; xây dựng phương án trình UBND tỉnh đối với 144 khu vực phân lô bán nền.
Bên cạnh đó, huyện Châu Thành cần chấn chỉnh việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ theo quy định pháp luật trong công tác quản lý nhà nước về đất đai, xây dựng trên địa bàn huyện liên quan đến việc tách thửa, phân lô bán nền và quản lý, sử dụng quỹ đất công; chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho các hộ dân và công tác thanh tra, kiểm tra việc quản lý, sử dụng đất; xây dựng kế hoạch xử lý, khắc phục kịp thời những tồn tại, vi phạm.
Cơ quan này cũng chỉ đạo thực hiện thanh lý hợp đồng đối với các trường hợp cho thuê đất không đúng thẩm quyền; lập thủ tục cho thuê đất theo đúng quy định pháp luật. Xử lý kiên quyết và dứt điểm các trường hợp vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đất đai theo kiến nghị tại KLTT số 546/KL-TT ngày 07/7/2010 của Thanh tra tỉnh về việc quản lý nhà nước về quỹ đất công, công ích tại xã Tường Đa đối với các nội dung chưa thực hiện xong.
Đồng thời, lập thủ tục đề nghị xác lập pháp lý đối với các thửa đất công, đất công ích đủ điều kiện theo quy định pháp luật; đề nghị điều chỉnh mục đích sử dụng đối với các thửa đất công đã chuyển đổi công năng sử dụng....
Huyện Châu Thành còn được giao thường xuyên kiểm tra, hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ (nhất là trong việc kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực đất đai), cho UBND các xã, thị trấn và công chức địa chính; theo dõi tình hình quản lý, sử dụng đất đai trên địa bàn huyện để có biện pháp đôn đốc và kịp thời đề xuất xử lý các trường hợp vi phạm theo quy định. Khẩn trương thực hiện các bước: kiểm tra, rà soát, thu thập thông tin, xác minh về nguồn gốc đất, đo đạc, giải quyết các trường hợp còn vướng của 40 thửa đất còn lại để lập phương án sắp xếp, xử lý theo quy định.
Chỉ đạo UBND các xã, thị trấn: Tăng cường công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực đất đai, thường xuyên kiểm tra, ngăn chặn và xử lý kịp thời việc chuyển mục đích sử dụng đất trái phép; áp dụng biện pháp ngăn chặn việc xây dựng các công trình trên đất sử dụng không đúng mục đích ở địa phương và buộc người có hành vi vi phạm khôi phục lại tình trạng của đất trước khi vi phạm;
Phối hợp với Phòng TN&MT kiểm tra, rà soát, thu thập đầy đủ thông tin đối với các trường hợp sử dụng đất ổn định của hộ dân hiện nay chưa có thông báo chủ trương thu hồi đất, chưa có kế hoạch sử dụng đất vào mục đích khác cần xem xét tạo điều kiện cho các hộ dân thực hiện đăng ký đất đai và được thực hiện các quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất theo quy định pháp luật.
Đối với Sở Tài nguyên và Môi trường, tiếp tục thực hiện nghiêm chỉ đạo của UBND tỉnh về tăng cường quản lý việc tách thửa đối với các loại đất để phân lô, bán nền, xây dựng nhà không phép trên địa bàn tỉnh.
Chấn chỉnh công tác tham mưu UBND tỉnh trong việc ban hành quy định tách thửa đối với các loại đất, rà soát điều chỉnh quy định tách thửa đối với thửa đất có nhiều mục đích là đất ở và mục đích khác, đảm bảo diện tích tối thiểu được tách thửa đối với từng loại đất, tránh trường hợp chia nhỏ các thửa đất nông nghiệp.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn đối với các huyện, thành phố trong công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực đất đai; trong đó, có công tác xử lý vi phạm hành chính về đất đai, áp dụng chặt chẽ các biện pháp khắc phục hậu quả đặc biệt là biện pháp buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm. Thường xuyên kiểm tra, chỉ đạo VPĐKĐĐ tỉnh chấn chỉnh việc đo đạc tách thửa và cấp GCNQSDĐ đối với các trường hợp tách thửa.
Thanh tra tỉnh Bến Tre cũng yêu cầu Chủ tịch UBND huyện Châu Thành căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả của các hạn chế, vi phạm đã nêu tại KLTT tổ chức kiểm điểm đối với các tập thể và cá nhân. Ban Thường vụ Huyện ủy Châu Thành tổ chức kiểm điểm đối với Ban Thường vụ Đảng ủy xã Tiên Thủy.
Thanh tra cung đề nghị Sở TN&MT kiểm điểm xử lý trách nhiệm đối với Giám đốc, Phó Giám đốc VPĐKĐĐ tỉnh phụ trách; chỉ đạo Giám đốc Văn phòng ĐKĐĐ tỉnh kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với Giám đốc, Phó Giám đốc Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Châu Thành phụ trách, cán bộ đo đạc, cán bộ thẩm định hồ sơ, bản vẽ
Sở Xây dựng tổ chức họp kiểm điểm rút kinh nghiệm đối với các hạn chế đã nêu tại kết luận thanh tra.
Thanh tra tỉnh cũng kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Sở Nội vụ phối hợp với các cơ quan có liên quan tham mưu UBND tỉnh kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các cá nhân Giám đốc, Phó Giám đốc Sở TNMT; Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND huyện; tập thể UBND huyện có sai phạm theo quy định pháp luật.
