Điều hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn về lĩnh vực giao thông sáng 9/6, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, tiến độ một số dự án giao thông, nhất là công trình trọng điểm quốc gia chậm là do tăng giá vật liệu, nhà thầu cho biết, nếu làm thì sẽ không đủ phương án tài chính.
“Thực tế như Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói và như Quốc hội nắm được, đối với các dự án này, các hợp đồng xây lắp đều có cơ chế điều chỉnh giá, chậm ở đây là do thủ tục, quy trình thôi, có phải thế không? Hay là các nhà thầu thiệt thòi. Cho nên phải nói cho rõ vấn đề này”, Chủ tịch Quốc hội băn khoăn.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, “dư luận và nhân dân nghĩ rằng, bây giờ ký hợp đồng và chọn thầu xong mà giá cao như thế thì nhà thầu như thế nào? Tất cả đều là hợp đồng điều chỉnh giá. Bây giờ trách nhiệm việc điều chỉnh giá có phải do giá tăng, giá giảm hay không? Các bộ, ngành, địa phương như thế nào, giải pháp khắc phục tới đây như thế nào?”. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị vấn đề này cần phải tường minh, tránh gây hiểu nhầm nhà thầu như vậy là thiệt thòi.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, ghi nhận công trình làm cho Nhà nước nhưng bây giờ giá tăng như vậy nên bị thua lỗ, thực tế hoàn toàn không có chuyện đó.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần có giải pháp cho vấn đề này, trong quá trình Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) báo cáo tiếp thu, giải trình trước Quốc hội thì cần làm rõ hơn nội dung này.
Có tình trạng nhà thầu thi công cầm chừng, chờ giá xuống
Giải trình về câu hỏi của Chủ tịch Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, đúng như đại biểu đã chỉ ra, thời gian qua, giá nhiên liệu, vật liệu xây dựng có biến động lớn, đã gây khó khăn cho chủ đầu tư trong việc quản lý giá thành, quản lý chi phí đầu tư xây dựng; gây khó khăn cho nhà thầu trong việc triển khai thi công.
Đặc biệt đối với các gói thầu, dự án lớn như các dự án cao tốc dẫn đến nhà thầu có tâm lý thi công cầm chừng, chờ giá xuống, làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công và kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công.
Để khắc phục tình trạng này, Bộ trưởng cho biết, Bộ sẽ phối hợp với các địa phương, nếu các địa phương thông báo kịp thời về giá vật liệu thì sẽ có can thiệp điều chỉnh sớm.
Bộ GTVT cũng phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương để giải quyết triệt để khó khăn về vật liệu và công tác giải phóng mặt bằng; tiếp tục phối hợp với Bộ Xây dựng để giải quyết các khó khăn về biến động giá nguyên, nhiên, vật liệu xây dựng.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng cho hay, Bộ GTVT đã chủ động mời các cơ quan thanh tra, kiểm toán, công an tham gia ngay từ giai đoạn đầu triển khai dự án để kịp thời phát hiện, khắc phục các tồn tại hạn chế và phòng ngừa thất thoát, lãng phí, tiêu cực. Việc tham gia của các bộ, ngành sẽ làm tốt được vấn đề công khai, minh bạch, không ảnh hưởng đến lợi ích của các nhà thầu.
Về vấn đề tiến độ các công trình, dự án lớn bị chậm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định, tất cả những dự án lớn đều phải điều chỉnh giá nếu không hàng loạt nhà thầu sẽ phá sản, dự án bị "nổ" hết.
Vấn đề đặt ra là điều chỉnh có kịp thời hay không? Sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương khi xảy ra biến động giá cả như thế nào, bởi các nhà thầu có tâm lý sợ trong thời điểm mua xăng dầu, mua vật liệu, giá vận chuyển giá cao, nhưng khi nghiệm thu thanh toán giá thấp vì vậy thi công cầm chừng.
Một số nhà thầu nghiêm túc thì họ làm trách ngiệm theo hợp đồng, một số nhà thầu có tình trạng chần chừ, trông chờ giá vật tư, vật liệu xuống.
Khó khăn sẽ có biện pháp hỗ trợ chứ không được chậm tiến độ
Để giải quyết tình trạng nhà thầu thi công cầm chừng, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, quan điểm của Bộ là rất nghiêm khắc, dự án trọng điểm quốc gia nên không thể chần chừ, chậm tiến độ.
Bộ GTVT đã giao cho Ban Quản lý dự án phối hợp với nhà thầu kiểm soát nhật ký công trình, nghiệm thu cơ sở để xác định thời điểm thi công và sau này điều chỉnh giá để nhà thầu không chịu thiệt thòi.
Vừa qua, tại dự án Mỹ Thuận - Cần Thơ khi giá cát ở Đồng bằng sông Cửu Long lên cao, nhà thầu đã có tình trạng làm chậm lại, Bộ GTVT đã cương quyết yêu cầu nhà thầu nếu không đảm bảo tiến độ thì sẽ bị cắt hợp đồng, cấm tham gia thầu ở ngành giao thông.
"Thực hiện hợp đồng, Nhà nước và Chính phủ sẽ có những biện pháp hỗ trợ chứ không có lý do gì để làm chậm tiến độ công trình. Sau khi chấn chỉnh, tiến độ dự án đến nay tương đối đảm bảo", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói.
Một số dự án tại cao tốc Bắc - Nam đoạn qua Bình Thuận vừa qua đã cắt khối lượng khoảng 16km và kèm theo một số chế tài để làm sao đã ký hợp đồng là nhà thầu phải thực hiện nghiêm. Khó khăn thì cùng giải quyết chứ không được làm chậm tiến độ công trình, Bộ trưởng Thể cho biết. Không riêng gì nhà thầu mà cả Ban Quản lý dự án nếu không làm tốt trách nhiệm sẽ bị xử lý.
Tạm thời xử lý được vấn đề trước mắt tuy nhiên theo Bộ trưởng Thể, việc ký hợp đồng căn cứ vào thông báo giá của địa phương, nên sự phối hợp của các bộ, ngành và thông báo giá của địa phương rất quan trọng. Nếu thông báo giá sát và kịp thời thì việc thanh quyết toán cho nhà thầu sẽ tốt.
Để giải quyết vấn đề này, Bộ GTVT đã phối hợp với các bộ, ngành tìm giải pháp và mong đại biểu Quốc hội đồng hành cùng Chính phủ xem xét có cơ chế đảm bảo công bằng với nhà thầu để điều chỉnh giá kịp thời.
