Ngày 9/11, tại phiên chất vấn của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Hồng Hà đã trả lời chất vấn của đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP.HCM) về dự án khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ (huyện Cần Giờ, TP.HCM).
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa đặt vấn đề: Đối với dự án khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ, có những nhà khoa học và cử tri hết sức băn khoăn là nó sẽ tác động xấu đến khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ và rừng ngập mặn Cần Giờ. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ TN&MT nêu các giải pháp để triển khai dự án nhằm thúc đẩy kinh tế của địa phương nhưng vẫn bảo vệ được khu dự trữ sinh quyển và rừng ngập mặn Cần Giờ.
Trả lời chất vấn về nội dung này, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: TP.HCM coi Cần Giờ là một địa bàn hết sức đặc biệt, là một biểu tượng, là lá phổi của thành phố. Cần Giờ với 31.000ha rừng dự trữ sinh quyển, trong đó, 20.000ha là do công sức lao động của những thanh niên xung phong TP.HCM, phục hồi lại từ 11.000ha sau chiến tranh năm 1979.
"Nên tôi hiểu về sự quan tâm đặc biệt của Đảng bộ, Chính quyền và nhân dân TP về vấn đề này. Chính vì vậy, TP đã đặt vấn đề về phát triển đô thị Cần Giờ, Bởi vì cho đến nay, so với nhiều quận, huyện thì mức sống, điều kiện của người dân Cần Giờ chưa cải thiện", Bộ trưởng Bộ TN&MT cho hay.
Về mục tiêu của dự án, Bộ trưởng Trần Hồng Hà đề cập tới 2 mục tiêu quan trọng và cụ thể: "Thứ nhất, phải giữ được biểu tượng đó là lá phổi, hệ sinh thái sinh quyển được UNESCO công nhận. Đó là mục tiêu cao nhất rồi muốn gì làm thì làm. Thứ hai, phát triển đô thị phải dựa trên sự cân bằng hệ sinh thái".
Theo tư lệnh ngành Tài nguyên và Môi trường, dự án khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ đã được phê duyệt từ năm 2003 với diện tích lấn biển là khoảng 600ha, bây giờ nâng lên cả đô thị là hơn 2.800ha, trong đó có phần diện tích trên bờ. Với điều chỉnh này, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Đảng bộ, nhân dân TP.HCM đã thống nhất rất cao.
Lãnh đạo Bộ TN&MT cho biết: Khi phê duyệt đã trao đổi với UNESCO về các khung pháp lý. Qua đó cho thấy, Cần Giờ phân ra 3 vùng là vùng lõi, vùng đệm và vùng lân cận, bán lân cận. Theo ông Trần Hồng Hà, dự án nằm tiếp giáp, kết nối với phần bán lân cận.
"Đã có văn bản chính thức của UNESCO khẳng định đây là vùng không nằm trong quản lý mà thực hiện theo đầu tư dựa trên cân bằng sinh thái do quốc gia quản lý quyết định. Như vậy, về pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam là phù hợp", Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định.
Dự án khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ được phê duyệt từ năm 2003 với diện tích lấn biển là khoảng 600ha. Đến hiện tại, nâng lên cả đô thị là hơn 2.800ha, trong đó có phần diện tích trên bờ.
Về tác động của dự án, Bộ trưởng Hà cho biết, những tác động của dự án này đã được tính toán kỹ lưỡng. Chủ đầu tư đã sử dụng các chuyên gia, các tổ chức nghiên cứu trong và ngoài nước để nghiên cứu, đặc biệt là các tập đoàn của Hà Lan hay các tập đoàn đứng thứ 3 thế giới về đánh giá tác động môi trường và xã hội để thực hiện đối với dự án này.
Cũng theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, thẩm định đánh giá tác động môi trường của dự án này với tinh thần là không phê duyệt khi mà chưa nhận dạng đầy đủ các tác động. Báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án đã đánh giá được tác động trong khu vực của đô thị, bao gồm nước sạch, không khí, chất thải, tác động của đô thị lên môi trường tự nhiên.
Liên quan tới việc triển khai, Bộ trưởng Bộ TN&MT nhấn mạnh với mục tiêu bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên, sinh quyển, bộ đã tham vấn với các tổ chức bảo tồn thế giới, đặc biệt là tổ chức về đất ngập nước và xác định dự án phải đảm bảo hệ sinh thái không thay đổi.
"Đây là khu vực giao thoa nước ngọt và nước mặn, là nước lợ và nước này phải lên xuống thay đổi theo triều, phải giữ được. Bảo vệ rừng ngập mặn phải theo tiêu chí để đảm bảo cân bằng sinh thái", Bộ trưởng cho hay.
Bên cạnh đó, vấn đề đánh giá tác động đối với môi trường biển cũng như tác động liên quan đến các dòng chảy hải dương học, địa chất của biển và đặc biệt là các hoạt động liên quan đến bồi lấp, xói mòn đối với các vùng khác của các địa phương khác cũng đều được xem xét.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, khu vực triển khai dự án có nhiều cửa sông lớn, vừa bồi tụ nhưng nếu tác động lớn thì có thể tạo ra những xói mòn ở nơi khác. Hiện nay, chủ đầu tư đã công khai tất cả những tác động sẽ có để các nhà khoa học trong nước và các tổ chức có liên quan xem xét.
Đối với vật liệu để san lấp khi lấn biển, Bộ trưởng cho biết, dự án trong báo cáo đánh giá tác động môi trường đã nêu rất cụ thể là cần phải có nghiên cứu và hiện nay chủ đầu tư đang mời các nhà khoa học, các cơ quan có liên quan để nghiên cứu.
"Hiện nay, chủ đầu tư đưa ra phương án lấy vật liệu tại chỗ. Cùng với việc để duy trì hệ sinh thái nước mặt, nước ngọt thì chủ đầu tư sẽ tạo ra một hồ rất lớn để bổ sung nước biển và nước ngọt ở khu vực ngay giữa trung tâm đô thị", Bộ trưởng Bộ TN&MT nói.
Trước đó, đánh giá về tiềm năng của vùng đất Cần Giờ GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường cũng đã có phân tích: "Cần Giờ có tiềm năng du lịch sinh thái rất lớn. Ở đây có rừng ngập mặn thuộc khu dự trữ sinh quyển thế giới, gắn với những chiến công huyền thoại của đặc công rừng Sác. Gắn với rừng là hệ thống sông cùng kênh rạch chằng chịt và hoang sơ. Biển có dạng một vịnh, có nước sâu, nằm trong vùng ít bão và không thuộc vùng dưới mức nước biển khi xảy ra kịch bản xấu nhất của nước biển dâng. Với những lợi thế đó có thể tổ chức du lịch biển chất lượng cao nếu khắc phục được vùng nước nông lẫn phù sa ven bờ".
Đồng tình quan điểm này, Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Minh Phong nhìn nhận: "Đây không chỉ là việc cụ thể hóa các hướng triển khai Nghị Quyết 36-NQ/TW và Nghị quyết 26/NQ-CP nêu trên mà còn là bước đi căn bản trên hành trình hiện thực hóa tầm nhìn của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt 20 năm trước về xây dựng khu đô thị Cần Giờ, với tư cách là công trình mang tính đột phá, tầm cỡ không chỉ đối với Việt Nam, mà ít nhất cũng mang tầm cỡ khu vực Đông Nam Á, có thể so sánh với Langkawi của Malaysia, Pattaya của Thái Lan hay Bali của Indonesia.
Đặc biệt, việc tiến ra biển nhằm biến vùng biển duy nhất của TP.HCM trở thành một khu đô thị nghỉ ngơi, giải trí, du lịch có tầm cỡ khu vực sẽ giúp Cần Giờ hoàn toàn có thể cạnh tranh với vị trí của Singapore".
