Phải “bơm máu” cho nền kinh tế
Chia sẻ tại Hội thảo: Dòng tiền và Xu thế bất động sản cuối năm 2022, PGS.TS Trần Đình Thiên -Thành viên tổ tư vấn Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho biết, một thế giới toàn cầu hóa với nhiều rủi ro, tai họa như thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh, khủng hoảng kinh tế - y tế… đang diễn ra mạnh mẽ và khi những rủi ro, tai họa đó cộng hưởng sẽ gây ảnh hưởng vô cùng lớn.
Tuy nhiên, một thế giới dù bất thường, mang đến nhiều thách thức, rủi ro khó lường và ngoài tầm kiểm soát, song Việt Nam là một đất nước có nền tảng tốt, có đà phát triển, có khát vọng nên không thể để những thách thức đó chèn lấn mà bỏ mất cơ hội.
Minh chứng, theo dự báo từ các tổ chức quốc tế, tăng tưởng GDP 2022-2023 của Việt Nam đang có xu hướng tăng lên theo thời gian trong khi kinh tế thế giới vẫn tiếp tục gặp khó khăn với nỗi lo lạm phát.
“Có được kết quả này là do Việt Nam mấy năm nay kiểm soát lạm phát tốt. Chưa bao giờ Chính phủ Việt Nam có năng lực ổn định vĩ mô và kiểm soát lạm phát tốt như bây giờ. Câu chuyện của chúng ta là tình thế bất thường phải xử sự theo nguyên tắc khác thường”, ông Thiên cho biết.
Tuy nhiên, PGS.TS Trần Đình Thiên cũng chỉ ra mặt hạn chế, chúng ta vẫn đang chạy theo tư duy tăng cường sức mạnh ngân sách hơn là củng cố các công cụ tăng trưởng. Vốn đầu tư công hiện đang giải ngân rất chậm, trong khi vốn tư lại cực kỳ linh hoạt. Điều này đặt ra câu chuyện, các dòng vốn quốc gia đang vận động lệch pha, đáng lẽ ra phải đẩy mạnh vốn công thì chúng ta lại kìm hãm chậm lại.
Ngoài ra, nền kinh tế Việt Nam hiện đang có hai dòng tiền chính: FDI và nội địa. Trong khi FDI phục hồi tốt hơn thì nền kinh tế nội địa lại chững lại dẫn đến nguy cơ của việc phục hồi kinh tế không cân bằng. Thị trường bất động sản cũng không nằm ngoài tầm ảnh hưởng của việc phục hồi “lệch”.
Vì vậy, theo ông Thiên, thời gian tới, để không sợ lạm phát, cân đối dòng tiền, bắt buộc phải “bơm máu” cho nền kinh tế. Trong đó, dòng tiền vào bất động sản là vấn đề mấu chốt về mặt vĩ mô, không chỉ cứu ngành bất động sản mà còn tạo động lực cho nền kinh tế.
“Tôi đề nghị việc bơm tiền vẫn phải tiếp tục, những khả năng nào để kéo lạm phát chi phí đẩy xuống phải tung ra hết. Đặc biệt, phải tiếp tục câu chuyện bơm tiền cho nền kinh tế trên tinh thần phục hồi và phát triển, không phải rón rén, ngắt quãng, đợi “gục” rồi lại bơm tiếp”, ông Thiên nhấn mạnh.
Cũng theo chuyên gia, hiện nay, Chính phủ hiện đang thực hiện chương trình “Phục hồi và Phát triển”. Trong khi các nước chỉ đang định hướng phục hồi thì Việt Nam lại đặt mục tiêu phát triển mạnh hơn. Để có thể thực hiện được mục tiêu này, cần cải cách, thay đổi cơ chế thật quyết liệt, bởi sau những thiệt hại thì yếu kém trong cách quản lý điều hành đã lộ dần, có thể kể đến là sự chậm chạp trong quá trình giải ngân đầu tư công. Đầu tư công càng chậm thì nền kinh tế đất nước càng “chảy máu”. Vì vậy, chúng ta phải nhân cơ hội thế giới đang “loạng choạng” để đứng lên nhanh hơn, vững vàng hơn.
Theo đó, PGS.TS Trần Đình Thiên đã chỉ ra hai bài học mà nhà quản lý, cơ quan có thẩm quyền cần lưu ý.
Thứ nhất là Chính phủ phải có bản lĩnh, phải biết lựa chọn các chính sách linh hoạt, không nên thay đổi quá nhiều mà cũng không nên duy trì mãi một chính sách cứng nhắc. Cần phải “Dĩ bất biến – ứng vạn biến”, linh hoạt, nhạy bén, quyết đoán và quyết liệt hành động.
Thứ hai, chống dịch song không gây đứt gãy chuỗi kinh tế. Chúng ta cần duy trì dòng tiền, dòng lao động và dòng hàng hóa không ngừng để đảm bảo sự vận động của nền kinh tế thị trường.
Ngoài ra, để có thể phát triển kịp với thế giới, PGS.TS Trần Đình Thiên cũng đưa ra những bài học khác. Cụ thể như, Việt Nam phải nắm được những bài học “tốc hành”. Đó là bài học về toàn cầu hóa, về sự hỗ trợ lẫn nhau, liên kết để cùng tồn tại. Còn một người nhiễm Covid-19, thế giới chưa thể an toàn. Hay bài học về “luật chơi”, không nên tự cô lập mình; bài học về “lợi thế đi sau” là sự tích cực phát triển kinh tế số và công nghệ cao để thoát khỏi rủi ro, tận dụng xu thế thời đại; bài học chuẩn bị năng lực đón đầu xu thế…
Dòng tiền quyết định sự thành công hay thất bại của một doanh nghiệp
Cũng chia sẻ tại Hội thảo, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) nhìn nhận, dòng tiền là yếu tố quyết định sự thành công hay thất bại của một doanh nghiệp. Nếu dòng tiền được luân chuyển một cách lành mạnh sẽ tạo điều kiện phát triển nền kinh tế. Trong đó, dòng tiền đầu tiên của thị trường bất động sản là nguồn vốn tín dụng.
Theo ông Châu, hiện có đến 80-85% doanh nghiệp phải huy động vốn từ thị trường. Nguồn vốn đó đến từ vốn tín dụng. Vốn tín dụng được xem là "bà đỡ" của cộng đồng doanh nghiệp hiện nay. Tuy nhiên, trong dự thảo Thông tư 39 mới đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) lại sử dụng từ “kiểm soát” việc cho vay mua, kinh doanh bất động sản và “kiểm soát” việc cho vay các nhu cầu vốn phục vụ đời sống có giá trị lớn.
Theo đó, việc dùng từ ngữ này đã dẫn đến luồng dư luận cho là NHNN định hướng “thắt chặt” tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản, bao gồm cả “thắt chặt” cho vay để mua bất động sản cao cấp do đây là khoản vay có giá trị lớn và kể cả cá nhân, hộ gia đình vay để mua, thuê mua bất động sản, nhà ở.
Điều này đã và sẽ tác động tiêu cực đến sự phát triển lành mạnh, ổn định, bền vững của thị trường bất động sản trong thời gian tới. Để đảm bảo nguồn vốn tín dụng chảy vào thị trường bất động sản, các dự án bất động sản có tính khả thi, các doanh nghiệp có uy tín phải được tiếp cận nguồn vốn tín dụng.
“Chúng tôi đề nghị xem xét lại, theo hướng các dự án bất động sản có tính khả thi, các doanh nghiệp có uy tín, được khách hàng đánh giá cao vẫn được tiếp cận tín dụng, người tiêu dùng có nhu cầu cũng được tiếp cận. Tôi đồng ý quy định NHTM không cho vay để góp vốn, bảo lãnh nhưng trừ trường hợp có tài sản bảo đảm”, ông Châu bày tỏ quan điểm.
Bên cạnh nguồn vốn tín dụng, trái phiếu doanh nghiệp, dòng vốn FDI, vốn khách hàng cũng là những nguồn vốn có vai trò rất lớn đối với các doanh nghiệp.
Theo Chủ tịch HoREA, nguồn vốn từ khách hàng là nguồn vốn tốt nhất, hiệu quả nhất mà nhà đầu tư không chịu áp lực lãi vay. Có nguồn vốn này sẽ giải quyết được nợ tín dụng, nợ trái phiếu và tạo ra doanh thu lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Tuy nhiên để có được dòng vốn này, doanh nghiệp phải triển khai dự án đúng hẹn. Thực tế cho thấy, việc triển khai dự án hiện nay gặp không ít vướng mắc. Người mua cũng đang gặp khó trong tiếp cận vốn vay. Vay mua nhà ở xã hội chỉ có thể tiếp cận từ ngân hàng chính sách.
Chính phủ giải ngân gói 350.000 tỉ đồng, trong đó có gói 15.000 tỉ đồng hỗ trợ cho nhà ở xã hội. Song nếu không giải quyết tốt nguồn vốn mồi này sẽ không phát huy được hiệu quả.
Bên cạnh về nguồn vốn, ông Châu cũng chỉ ra vướng mắc lớn nhất của doanh nghiệp bất động sản hiện nay là thể chế pháp luật. Vì vậy, ông Châu đề xuất năm 2023, cần xem xét sửa đổi Luật Đất đai, Luật Nhà ở để tạo ra hành lang pháp lý thuận lợi cho mọi doanh nghiệp.
“Việc tháo gỡ chính sách pháp luật nhằm mục đích giúp dòng tiền được luân chuyển. Bên cạnh đó, nếu tháo gỡ được thể chế pháp luật, thị trường mới phát triển ổn định và bền vững. Nguồn cung nhà ở mới đa dạng và đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của người dân", ông Châu cho biết.
Có thể thấy, dòng vốn và hành lang pháp lý là những yếu tố quyết định trực tiếp đến sự sống còn của một doanh nghiệp bất động sản. Không phải tự nhiên mà thị trường đang có sự chững lại, người dân kêu than vì giá nhà quá cao, doanh nghiệp khóc ròng vì không thể triển khai dự án. Nếu những nút thắt về dòng vốn và pháp lý không được giải quyết, thực trạng nói trên sẽ còn diễn biến theo chiều hướng xấu hơn./.
