Xứng tầm đô thị hạt nhân vùng Tây Nam
Cách đây 25 năm, ngày 14/4/1999, Chính phủ ban hành Nghị định số 21/1999/NĐ-CP về việc thành lập TP. Cà Mau thuộc tỉnh Cà Mau với 24.580,33ha diện tích tự nhiên; 176.848 nhân khẩu và 15 đơn vị hành chính cơ sở gồm 7 xã và 8 phường. Đây là bước ngoặt lịch sử, khẳng định sự trưởng thành vượt bậc của Đảng bộ, chính quyền, là cơ hội, điều kiện thuận lợi, tạo tiền đề vững chắc cho TP. Cà Mau phát triển nhanh, bền vững, từng bước xứng đáng với vị trí trung tâm về chính trị, kinh tế, văn hóa của tỉnh Cà Mau.
Thời điểm đó, tốc độ tăng trưởng kinh tế là 10,7%, thu nhập bình quân đầu người đạt 6,8 triệu đồng (tương đương 489 USD); thu ngân sách trên địa bàn 117 tỷ đồng và thu theo phân cấp 48,48 tỷ đồng; tổng số vốn đầu tư xây dựng cơ bản năm 1999 đạt 231 tỷ đồng; tỷ lệ hộ nghèo chiếm 7%, tỷ lệ hộ dân sử dụng điện đạt 80%, tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch đạt 80%…
Sau 25 năm phấn đấu xây dựng và phát triển, kinh tế - xã hội thành phố đã tăng trưởng một cách đáng kể. Hiện nay, thành phố Cà Mau có 10 phường và 7 xã với dân số hơn 360.000 người.
Một trung tâm thương mại tại TP. Cà Mau.
Với lợi thế là đô thị hạt nhân của vùng đô thị Tây Nam, TP. Cà Mau đã và đang thay đổi từng ngày theo hướng phát triển xanh và bền vững hơn, hướng tới đô thị thông minh. Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân đạt 6,9%; GRDP đầu người mỗi năm tăng bình quân 2,6 triệu đồng; giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp, đồng thời tăng tỷ trọng ngành dịch vụ và công nghiệp xây dựng. Trên địa bàn thành phố có nhiều công trình, dự án được đầu tư, phát triển như: Khu dân cư Minh Thắng, Khu tái định cư phường 1, phường 9, Khu đô thị cửa ngõ Đông Bắc, Khu đô thị LICOGI hay Khu đô thị mới Tài Lộc…
Trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, thành phố đã đặt ra một số chỉ tiêu chủ yếu. Trong đó, phấn đấu các tiêu chí đô thị loại I đạt từ 75 điểm trở lên; tổng vốn đầu tư xã hội tăng bình quân hằng năm 10,5%; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được thu gom, xử lý 98%; xây dựng 5 phường đạt chuẩn phường văn minh đô thị, 5 xã đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao; tỷ lệ lao động xã hội qua đào tạo (không kể truyền nghề) chiếm 75%; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0,3%; tỷ lệ lao động phi nông nghiệp toàn đô thị chiếm 84%; tỷ lệ nhà ở kiên cố, bán kiên cố chiếm 95%; tỷ lệ đô thị hóa 66%...
Toàn cảnh TP. Cà Mau
Phấn đấu đạt các tiêu chí đô thị loại I
Theo quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, TP. Cà Mau có vai trò là trung tâm tiểu vùng ven biển tại khu vực bán đảo Cà Mau; là trung tâm năng lượng và dịch vụ dầu khí quốc gia, dịch vụ du lịch sinh thái, chế biến thủy sản của vùng. Ngày 20/2/2022, Ban Chấp hành Ðảng bộ tỉnh ban hành Chương trình số 27-CT/TU về phát triển hệ thống đô thị tỉnh Cà Mau đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; theo đó, đến năm 2025, TP. Cà Mau được công nhận đô thị loại I.
Kế hoạch thực hiện Chương trình phát triển đô thị tỉnh Cà Mau đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được UBND tỉnh Cà Mau ban hành tháng 8 vừa qua cũng xác định, mục tiêu đến năm 2025, tỷ lệ đô thị hóa của tỉnh đạt khoảng 35%; đến năm 2030 đạt trên 36%. Trong đó, giai đoạn đến 2025, toàn tỉnh có 26 đô thị gồm: 01 đô thị loại I là TP. Cà Mau; 02 đô thị cơ bản đạt tiêu chí đô thị loại III là đô thị Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời và đô thị Năm Căn, huyện Năm Căn; cùng 23 đô thị loại V. Các đô thị: Cái Nước (huyện Cái Nước), Đầm Dơi (huyện Đầm Dơi), Rạch Gốc (huyện Ngọc Hiển), Cái Đôi Vàm (huyện Phú Tân) và Trần Văn Thời (huyện Trần Văn Thời) được đầu tư cơ bản đạt tiêu chí đô thị loại IV trong giai đoạn đến năm 2025.
Vào năm 2010, ngay khi Chính phủ công nhận TP. Cà Mau là đô thị loại II, thành phố đã xây dựng kế hoạch hoàn thiện các tiêu chí của đô thị loại II còn thiếu và hướng tới mục tiêu xây dựng đô thị loại I. Năm 2016, UBND tỉnh phê duyệt chương trình phát triển đô thị TP. Cà Mau, xác định lộ trình, danh mục các công trình, dự án, nguồn lực đầu tư để phát triển theo hướng đô thị loại I, tại Quyết định số 2210/QÐ-UBND ngày 22/12/2016.
Hiện thành phố phối hợp với Sở Xây dựng, triển khai thực hiện điều chỉnh Chương trình Phát triển đô thị TP. Cà Mau đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030; UBND thành phố đang lập đề án công nhận TP. Cà Mau trở thành đô thị loại I trực thuộc tỉnh Cà Mau. UBND thành phố xây dựng và thực hiện kế hoạch khắc phục các tiêu chí chưa đạt, nâng cao các tiêu chí đạt thấp và củng cố các tiêu chí đã đạt cao.
Ông Nguyễn Trường Giang, Trưởng phòng Quản lý Ðô thị TP. Cà Mau cho biết, căn cứ Nghị quyết số 12/NQ-HÐND ngày 14/11/2023 của HÐND thành phố về việc thông qua điều chỉnh Chương trình Phát triển đô thị giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, tổng hợp 5 tiêu chí đô thị loại I, thành phố đạt 76,96/100 điểm so với thang điểm quy định từ 75-100. Tuy vậy, thành phố có 12/63 tiêu chuẩn chưa đạt, nên hiện chưa đủ điều kiện để được công nhận là đô thị loại I. Qua rà soát 5 tiêu chí theo Nghị quyết số 26/2022/UBTVQH15 ngày 21/9/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đối với TP. Cà Mau, tiêu chí đạt thấp là tiêu chí số 2 về quy mô dân số; tiêu chí đạt trung bình là tiêu chí 1 về vị trí, chức năng, vai trò, cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội, và tiêu chí 3 về mật độ dân số; tiêu chí đạt tối đa là tiêu chí 4 về tỷ lệ lao động phi nông nghiệp; tiêu chí chưa đạt là tiêu chí 5 về trình độ phát triển cơ sở hạ tầng và kiến trúc cảnh quan đô thị.
Một khu đô thị mới nằm ngay cửa ngõ vào TP. Cà Mau. (Ảnh: Hữu Lễ)
Theo ông Nguyễn Trường Giang, đối với tiêu chí 5, thành phố chưa đạt được điểm tối thiểu. Ðây là tiêu chí đánh giá các nội dung về phát triển hạ tầng xã hội (các công trình dịch vụ - công cộng đô thị, các công trình giáo dục - đào tạo...), đánh giá về hạ tầng kỹ thuật (đường giao thông...), đánh giá về vệ sinh môi trường (nước thải, cây xanh công cộng...). Ðể khắc phục được tiêu chí này, cần quá trình thực hiện lâu và đòi hỏi nguồn kinh phí rất lớn.
Do đó, thành phố tập trung khắc phục các tiêu chí chưa đạt, bảo đảm đến năm 2025 phải hoàn thiện các tiêu chuẩn của tiêu chí phân loại đô thị về trình độ phát triển cơ sở hạ tầng và kiến trúc cảnh quan đô thị, chú trọng hạ tầng về y tế, giáo dục, đào tạo và công trình văn hoá cấp đô thị đáp ứng được tiêu chí đô thị loại I. Ðịa phương xác định cụ thể các tiêu chuẩn chưa đạt liên quan đến các công trình công cộng, đường giao thông, y tế, giáo dục, cây xanh. Bên cạnh đó, trọng tâm là tăng cường công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, huy động và tập trung nguồn lực xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng đô thị thành phố.
Bên cạnh đó, các dự án đầu tư hạ tầng đô thị, công viên cây xanh cũng nằm trong danh mục đầu tư công trung hạn 2021 - 2025, thời gian triển khai từ năm 2023 - 2025, như: Dự án xây dựng cầu qua sông Tắc Thủ; dự án nâng cấp, mở rộng tuyến đường Cà Mau - Ðầm Dơi (đoạn từ đường Hải Thượng Lãn Ông đến cầu Xóm Ruộng); dự án đầu tư xây dựng khu tái định cư phường 4, phường 9... Sau khi đầu tư hoàn thành những dự án trên, các tiêu chuẩn liên quan đến các công trình công cộng sẽ đạt.../.
Mời quý độc giả đón đọc Bài 2: Mở rộng đô thị gắn liền với phát triển kinh tế biển.
