(Video: Nguyễn Lạc, Tùng Dương)
Hàng chục khu đô thị với hàng trăm căn biệt thự, nhà phố đã hoàn thiện nhưng trong tình trạng bỏ hoang, cỏ mọc, xuống cấp vẫn treo biển cho thuê, rao bán. Tại Hà Nội, thực tế này dễ bắt gặp ở các quận huyện như Nam Từ Liêm, Hà Đông, Hoài Đức...
Quay lại 10 năm trước, các chủ dự án và nhà đầu tư gần như tập trung phát triển về phía Tây Hà Nội, kéo theo đó là sự xuất hiện hàng loạt các khu đô thị, tòa nhà chung cư với mật độ dày đặc tại quốc lộ 32, Đại lộ Thăng Long, đường Lê Văn Lương, Tố Hữu… Tuy nhiên, khi các cơn sốt đất nguội lạnh, bất động sản tại những khu vực này rơi vào tình trạng ảm đạm kéo dài. Nhiều nhà đầu tư, đầu cơ đã "chôn" tiền vào những dự án "trên giấy", sau hàng chục năm vẫn chưa hoàn thiện hạ tầng, đi vào hoạt động. Tại các dự án vẫn chưa có nhu cầu ở thực, nếu có thì cũng không thể ở vì còn nhếch nhác, chưa hoàn thiện. Chính vì thế, tình trạng hoang hóa, xuống cấp ngày càng tăng nặng.
Nằm cạnh trục Đại lộ Thăng Long, khu đô thị Nam An Khánh đang có hàng trăm căn biệt thự, nhà liền kề được xây dựng phần thô xong rồi bỏ hoang, không người ở. Tiếp xúc với một nhà đầu tư thứ cấp tại dự án này, PV được biết, 10 năm nay dự án chưa đưa vào vận hành do hạ tầng chưa hoàn thiện. Thế nhưng, đã có nhiều cơn sốt đất diễn ra tại dự án, các nhà đầu tư mua bán sang tay, đẩy giá lên gấp nhiều lần so với trước đây.
Năm 2010, nhà đầu tư này mua gom 2 dãy biệt thự của dự án để đầu tư với giá gốc là 20 triệu/m2, bây giờ giá đã tăng lên hơn 60 - 90 triệu/m2 tuỳ vị trí. Nếu có nhiều giao dịch thì giá sẽ cao hơn nữa.
“Hiện tại tôi có 42 khách hàng, đa phần khách chỉ mua đầu tư chứ không có nhu cầu ở thật, cũng có khách mua để cho con cái sau này chứ họ không quan tâm là phải hoàn thiện hạ tầng, điện nước”, nhà đầu tư này cho hay.
Vì sao biệt thự bỏ hoang, giá vẫn tăng?
Nhiều chuyên gia cho rằng, thực trạng biệt thự bỏ hoang là hệ quả của giai đoạn thị trường bất động sản phát triển “nóng” vào thời điểm năm 2006 - 2010, nhiều doanh nghiệp đua nhau làm dự án, tranh thủ đầu cơ.
Trao đổi với Reatimes, GS.TSKH. Đặng Hùng Võ, nguyên thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho hay, rất nhiều khu vẫn được gọi cái tên “khu đô thị ma”. Có 2 nguyên nhân, một là chưa đủ điều kiện để ở và hai là đầu cơ tích trữ không đưa vào sử dụng.
"Loại thứ nhất do điện, nước chưa đầy đủ, đường đi không phù hợp, các hạ tầng tiện ích cần thiết như chợ, trường học, điểm văn hoá vẫn thiếu nên nhiều người không muốn bỏ tiền mua đến ở. Còn loại thứ hai là nhiều nơi, các dự án nhà ở xây xong nhưng được để dưới dạng đầu cơ. Tức là vẫn đủ điều kiện để ở, nhưng họ không ở mà để trống và cũng không cho thuê. Bởi vì họ chỉ có mục đích là mua rồi để đó chờ tăng giá, đến khi thấy tăng nhiều họ sẽ bán. Như vậy chúng ta sẽ thấy tình trạng rất nhiều người dân muốn có nhà để ở nhưng không thể mua được nhà", ông Võ phân tích.
GS.TSKH. Đặng Hùng Võ cho biết thêm, khi toàn bộ thị trường bất động sản tăng giá thì sẽ kéo theo các biệt thự dù có bỏ hoang vẫn tăng theo. Chẳng hạn giai đoạn 2007 - 2008, giá bất động sản tại các đô thị lớn như Hà Nội hay TP.HCM đều tăng gấp 3 lần. Khi mặt bằng giá bất động sản tăng lên, các chủ sở hữu biệt thự tại những khu đô thị vẫn còn hoang hóa này cũng đẩy giá lên theo, dù thanh khoản thấp, không có người mua họ vẫn tăng giá.
“Chúng ta không lạ gì chuyện “sốt giá”, bởi có một quy luật của thị trường bất động sản, nếu đã “sốt giá” mang tính tổng thể nghĩa là toàn bộ thị trường tăng giá, kể cả những nơi ở không thu hút được người mua nhưng giá vẫn tăng”, ông Võ nhấn mạnh.
Theo GS.TSKH. Đặng Hùng Võ, khi các “khu đô thị ma” tồn tại ngày càng nhiều thì hệ luỵ đầu tiên chính là lãng phí tài nguyên đất, sau đó là "làm hỏng" diện mạo đô thị, và khiến một lượng tiền lớn "chôn" theo.
"Khi một lượng tiền lớn nằm một chỗ không sinh lời hay tạo ra của cải vật chất thì khi đó đồng tiền sẽ bị mất giá, đây chính là nguyên nhân khiến cho nền kinh tế của một khu vực bị trì trệ. Hay nói cách khác, khi số lượng tiền chúng ta đưa ra nhưng số lượng hàng hoá sản xuất, kể cả hàng hoá dịch vụ, không đáp ứng đủ hoặc ít đi thì từ đó năng lực cạnh tranh của nền kinh tế quốc gia sẽ sụt giảm", ông Võ nhìn nhận.
Giải pháp nào?
Để xử lý dứt điểm tình trạng nhà liền kề, biệt thự bỏ hoang, theo GS.TSKH Đặng Hùng Võ, chúng ta phải triển khai quy hoạch đồng bộ trong đó, cần đẩy nhanh các dự án đầu tư công phát triển hạ tầng. Bên cạnh đó, các chủ đầu tư cũng cần phải có trách nhiệm trong việc hoàn chỉnh hạ tầng dự án, đảm bảo đủ điều kiện để hình thành cộng đồng dân cư, không gian sống đảm bảo chất lượng. Tránh tình trạng chỉ đầu cơ, "bán lúa non" thu lợi còn "bỏ quên" trách nhiệm kiến tạo hạ tầng, không gian sống.
"Nghị quyết 18-NQ/TW mới đây đã yêu cầu quy định mức thuế cao hơn với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhà, đầu cơ đất. Đây là một chủ trương đúng đắn, bởi vì, đồng tiền đưa vào đất nằm yên nhưng đất vẫn tăng giá, nghĩa là việc sinh lời theo kiểu tiền ảo. Chúng ta phải đánh thuế cao đến mức để người ta không muốn đầu cơ nữa", ông Võ khẳng định.
Tuy nhiên, để có thể đánh thuế hiệu quả, GS.TSKH. Đặng Hùng Võ cho rằng, cần có giải pháp tốt, nếu vẫn làm theo cách thức hiện nay thì khó có thể đánh thuế được. Theo đó, cần quản lý chặt chẽ đầy đủ hồ sơ, số hoá được hồ sơ đưa vào quản lý bằng công nghệ, công khai thông tin, minh bạch… mới dễ dàng đánh thuế đúng. Tuy nhiên, để luật hóa được vấn đề đánh thuế cao đối với bất động sản đầu cơ, tích trữ cần có thời gian.
“Tôi cho rằng, trong giai đoạn chưa ban hành được luật, chưa tăng được thuế đối với trường hợp đầu cơ thì chúng ta nên giao cho Uỷ ban Thường vụ Quốc hội hoặc là Quốc hội quy định mức xử phạt đối với trường hợp mua nhà dưới dạng tích trữ, đầu cơ, hình thành cách phạt bằng công cụ tài chính. Ví dụ tuỳ vào trường hợp sẽ có mức hình phạt tương ứng theo thời gian để lâu không sử dụng, mặc dù đủ điều kiện để ở”, ông Võ đề xuất.
Ngoài ra, GS.TSKH. Đặng Hùng Võ còn cho rằng, Quốc hội cũng nên giao cho Chính phủ nâng cấp hệ thống quản lý đất đai theo hướng đồng bộ trên phạm vi cả nước. Nếu mạng lưới quản lý đất đai chưa kết nối được với mạng lưới quản lý thuế thì khó mà đánh thuế.
“Còn trong tương lai, chúng ta cần thực hiện quy hoạch đồng bộ, đẩy nhanh các dự án hạ tầng, đầu tư công. Cần chuẩn bị kỹ lưỡng ngân sách mới phê duyệt dự án đầu tư, tránh tình trạng giới đầu cơ "ăn theo" dự án hạ tầng đó mà cả chục năm sau dự án vẫn chưa xong, dẫn đến các bất động sản "ăn theo" đó cũng bất động. Khi dự án có đủ điều kiện để ở thì sẽ bán được và không còn tình trạng bỏ hoang. Vì thực tế, người dân đang rất muốn mua nhà. Câu chuyện ở đây là hàng hoá chưa đủ điều kiện để cầu có thể mua”, ông Võ chia sẻ./.
