Trước thực trạng trên, tỉnh cần tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tồn tại liên quan đến cơ chế, chính sách, quy trình, thủ tục giải ngân; công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), nguồn cung nguyên vật liệu xây dựng… Đồng thời, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, chậm giao vốn, thực hiện và giải ngân KH vốn.
Năm 2024, tỉnh được giao 5.838,1 tỷ đồng VĐTC, bao gồm 1.222,8 tỷ đồng vốn KH năm 2023 kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân sang năm 2024 và 4.615,3 tỷ đồng vốn KH đầu tư công năm 2024. Đến hết tháng 6/2024, toàn tỉnh phân bổ, triển khai 5.651,4 tỷ đồng VĐTC được giao, bằng 96,8% KH, còn 186,7 tỷ đồng chưa được phân bổ, bằng 3,2% KH.
Đến hết ngày 24/6/2024, toàn tỉnh giải ngân VĐTC 745,6 tỷ đồng, đạt 13,2% KH. Trong đó, giải ngân 114,7 tỷ đồng vốn năm 2023 kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân sang năm 2024, đạt 9,4% KH; giải ngân 630,8 tỷ đồng VĐTC năm 2024 đã giao, đạt 14,2% KH.
Qua đánh giá, 23 chủ đầu tư là sở, ban, ngành giải ngân 232,7 tỷ đồng/3.508,9 tỷ đồng, bằng 6,6% KH, thấp hơn so với trung bình của tỉnh. 10 chủ đầu tư là UBND các huyện, Thành phố giải ngân 512,9 tỷ đồng/2.108,8 tỷ đồng, đạt 24,3% KH. Trong đó, UBND huyện Thạch An có tỷ lệ giải ngân cao nhất đạt 51% KH; UBND huyện Bảo Lạc có số vốn giải ngân lớn nhất với 79,6 tỷ đồng.
Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, tỷ lệ giải ngân VĐTC của tỉnh đạt thấp do các chủ đầu tư chưa đánh giá đầy đủ những vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai dự án, chưa chủ động đưa ra các giải pháp, đánh giá chưa sát tình hình, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến GPMB, nguyên vật liệu, giải pháp thi công, vướng mắc trong thủ tục thanh lý tài sản... Do đó làm chậm tiến độ triển khai thực hiện dự án. Ngoài ra, một số nguồn vốn mới được giao bổ sung trong tháng (nguồn ngân sách địa phương bổ sung chi đầu tư phát triển, tăng thu ngân sách địa phương; nguồn ngân sách Trung ương, địa phương năm 2023 được cấp có thẩm quyền cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân sang năm 2024) nên các chủ đầu tư chưa kịp thực hiện giải ngân vốn.
Nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công Dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường thị trấn Xuân Hòa - thị trấn Thông Nông (Hà Quảng).
Cùng với đó là các dự án chiếm tỷ trọng vốn lớn trong tổng KH đầu tư công năm 2024, nhưng đạt tỷ lệ giải ngân thấp. Cụ thể, số vốn bố trí cho Dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh theo hình thức đối tác công tư 1.934,2/5.651,4 tỷ đồng, chiếm 34,2% KH vốn năm 2024. Tuy nhiên, kết quả giải ngân mới được 29,8 tỷ đồng, đạt 1,5% KH. Nguyên nhân do công tác GPMB vừa thực hiện xong các công tác kiểm đếm, chưa phê duyệt phương án và dự toán bồi thường GPMB; các chi phí thực hiện dự án không có hình thức tạm ứng; tiến độ hồ sơ thiết kế kỹ thuật chậm nên tiến độ giải ngân đạt thấp.
Đối với các chương trình mục tiêu quốc gia, nhiều quy định của các dự án thành phần thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát trình kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững chưa sát với thực tế, các văn bản hướng dẫn của Trung ương chưa đồng bộ, đầy đủ, nhất là văn bản hướng dẫn thực hiện vốn sự nghiệp thực hiện chương trình. Một số nội dung văn bản khó thực hiện, chưa phân cấp triệt để địa phương chủ động triển khai.
Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Thế Hoàn cho biết: Năm 2024, UBND Thành phố được giao 182,2 tỷ đồng VĐTC, đến hết ngày 24/6/2024 mới giải ngân 7,8 tỷ đồng, bằng 4,3% KH. Nguyên nhân giải ngân VĐTC đạt thấp do số dư tạm ứng chưa thanh toán năm 2023 chuyển sang năm 2024 lớn (104,8 tỷ đồng), các chủ đầu tư tập trung đôn đốc nhà thầu thi công đầy nhanh tiến độ thực hiện để thu hồi tạm ứng. Bên cạnh đó, Dự án đập dâng nước Thành phố là dự án trọng điểm, chiếm tỷ lệ vốn lớn (gần 80% tổng KH vốn đầu tư năm 2024 của Thành phố) hiện mới hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu thi công xây dựng và theo quyết định phê duyệt thời gian thực hiện dự án là đến hết năm 2025. Tuy nhiên, đến nay dự án đã được bố trí đủ vốn theo tổng mức đầu tư được duyệt, dẫn đến có thể không giải ngân được toàn bộ KH vốn giao trong năm 2024.
Nhiều dự án đang triển khai ở bước chuẩn bị đầu tư nên chưa có khối lượng giải ngân (23/59 dự án trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư và dự kiến trong tháng 7/2024 sẽ bổ sung thêm 18 dự án xây dựng, cải tạo, sửa chữa nhà văn hóa mới). Một số nguồn vốn mới được giao bổ sung trong quý II/2024 nên chưa có khối lượng giải ngân. Khó khăn, vướng mắc nguồn vật liệu đất đắp công trình xây dựng do chưa quy hoạch, chưa có mỏ đất được cấp phép khai thác, trong khi đó nhu cầu đất san lấp để thực hiện các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn Thành phố là rất lớn…
Khắc phục những khó khăn, vướng mắc trên, UBND Thành phố tập trung nâng cao năng lực điều hành; tăng cường công tác quản lý giám sát chất lượng, đôn đốc các nhà thầu thi công tăng ca, tăng kíp đẩy nhanh tiến độ thi công các gói thầu xây dựng; kịp thời phối hợp xử lý những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi công. Đôn đốc các đơn vị tư vấn, nhà thầu khẩn trương thực hiện, hoàn thiện hồ sơ, thủ tục thanh quyết toán.
Dự án tuyến tránh Thành phố chậm triển khai do vướng mắc liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng.
Năm 2024, Ban Quản lý Dự án đầu tư và xây dựng tỉnh thực hiện 24 dự án, với tổng số vốn giao hơn 992,6 tỷ đồng, bao gồm trên 99,4 tỷ đồng vốn KH năm 2023 kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân trong năm 2024; hơn 893,2 tỷ đồng vốn KH giao năm 2024. Đến hết ngày 24/6/2024, Ban giải ngân hơn 150,9 tỷ đồng, bằng 15,2% KH. Nguyên nhân giải ngân chậm do một số dự án có quy mô lớn, nhiều hạng mục phức tạp nhưng vừa mới được giao bổ sung vốn; trình tự thủ tục GPMB, công tác thanh lý tài sản phải thực hiện qua nhiều bước, liên quan đến nhiều sở, ngành…
Giám đốc Ban Quản lý Dự án đầu tư và xây dựng tỉnh Nguyễn Huy Hoàng cho biết: Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân VĐTC, hiện nay, Ban tăng cường chỉ đạo, đôn đốc, theo dõi, kiểm tra tiến độ, chất lượng từng dự án; kịp thời phối hợp với các ngành chức năng, địa phương, nhà thầu giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong triển khai thực hiện; kiên quyết xử lý nghiêm các nhà thầu vi phạm, chậm tiến độ… Ban phấn đấu hoàn thành kế hoạch giải ngân theo cam kết với tỉnh ở mức cao nhất.
Trước thực trạng trên, Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Xuân Ánh yêu cầu các chủ đầu tư tăng cường cam kết giải ngân theo từng mốc thời gian; phân công nhiệm vụ cho từng đồng chí lãnh đạo trực tiếp chỉ đạo, đôn đốc, theo dõi, kiểm tra và chịu trách nhiệm về tiến độ, kết quả giải ngân từng dự án; kịp thời xử lý khó khăn, vướng mắc phát sinh; kiên quyết xử lý nghiêm, kịp thời các nhà thầu vi phạm. UBND các huyện, Thành phố chủ động phối hợp trong công tác GPMB…
Làm tốt công tác chuẩn bị đầu tư; đẩy nhanh tiến độ hoàn thành hồ sơ trình thẩm định phê duyệt, khởi công theo KH. Đối với dự án dự kiến khởi công mới năm 2024, phải hoàn thiện hồ sơ và phê duyệt dự án để đủ điều kiện giao vốn khởi công mới và chuyển sang thực hiện các bước tiếp theo; đối với dự án dự kiến khởi công mới năm 2025 phải hoàn thiện hồ sơ và được phê duyệt dự án. Những dự án phải chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác và phải bồi thường GPMB cần chủ động lập hồ sơ, khi dự án được phê duyệt và giao vốn có thể tiến hành ngay các bước tiếp theo…
Đối với những dự án hoàn thành trong năm 2024, tập trung tối đa nguồn lực, đôn đốc nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thực hiện, hoàn thiện các hạng mục công trình; hoàn tất công tác nghiệm thu, thanh toán và giải ngân vốn cho nhà thầu ngay khi có khối lượng nghiệm thu; khẩn trương hoàn thiện thủ tục phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành theo đúng quy định. Những dự án chuyển tiếp cần giám sát chặt chẽ tiến độ các dự án; kịp thời, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc; tập trung nghiệm thu và làm thủ tục thanh toán với Kho bạc Nhà nước ngay khi có khối lượng hoàn thành đủ điều kiện thanh toán theo quy định.
