Báo cáo Chính phủ tại phiên họp thường kỳ tháng 9/2023, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, sau 21 tháng thực hiện Nghị quyết số 11/NQ-CP về Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội 2022 - 2023, một khối lượng lớn công việc đã hoàn thành. Giải ngân các chính sách thuộc Chương trình cũng đạt kết quả đáng ghi nhận, một số chính sách đạt kết quả giải ngân cao, kịp thời hỗ trợ người dân, doanh nghiệp và nền kinh tế phục hồi.
Cụ thể, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, giải ngân các chính sách hỗ trợ đạt hơn 95.700 tỷ đồng. Trong đó, cho vay 5 chính sách tín dụng ưu đãi thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội đạt 21.019 tỷ đồng, hỗ trợ lãi suất đạt 2.623 tỷ đồng; hỗ trợ tiền thuê nhà đạt 3.679,3 tỷ đồng; hỗ trợ 2% lãi suất đạt khoảng 781 tỷ đồng; giảm thuế, phí, lệ phí là 60.243 tỷ đồng, hỗ trợ chi phí cơ hội thông qua gia hạn thời gian nộp thuế và tiền thuê đất là 7.400 tỷ đồng.
Trong khi đó, về chi đầu tư phát triển, trong tổng số 176.000 tỷ đồng, Thủ tướng Chính phủ đã giao chi tiết trên 175.200 tỷ đồng. Cùng với đó, theo Nghị quyết số 93/2023/QH15 của Quốc hội, cần báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến để phân bổ 273 tỷ đồng dự kiến bố trí cho dự án của tỉnh Ninh Thuận đã hoàn thiện thủ tục đầu tư.
Ước giải ngân kế hoạch vốn năm 2023 của Chương trình đến ngày 30/9/2023 đạt khoảng 49.740 tỷ đồng.
Đánh giá về tình hình triển thực hiện Chương trình Phục hồi, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, một số chính sách có kết quả thực hiện còn hạn chế, chưa đạt yêu cầu đề ra.
Một trong số đó chính là chương trình hỗ trợ lãi suất 2%. Quốc hội đã quyết nghị sử dụng tối đa 40.000 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước để hỗ trợ lãi suất (2%/năm) cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh thông qua hệ thống ngân hàng thương mại.
Tuy nhiên, theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đến hết tháng 8/2023, thực hiện chính sách hỗ trợ 2% lãi suất rất chậm so với yêu cầu đề ra, mới đạt khoảng 781 tỷ đồng, tương đương 1,95% tổng nguồn lực.
Rất nhiều nguyên nhân đã được chỉ ra. Chẳng hạn, khách hàng đủ điều kiện nhưng lựa chọn không thụ hưởng chính sách, chủ yếu do tâm lý e ngại công tác thanh tra, kiểm tra; khó khăn trong việc xác định đối tượng khách hàng thuộc diện “có khả năng phục hồi” theo quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15; nhiều hộ gia đình sản xuất - kinh doanh vay vốn tại các ngân hàng thương mại, tuy nhiên không đăng ký hộ kinh doanh nên không thuộc đối tượng hỗ trợ...
Ngoài hỗ trợ lãi suất 2% thực hiện chậm, thì giải ngân chương trình chi đầu tư phát triển cũng tương tự.
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, ước giải ngân kế hoạch vốn đầu tư phát triển của Chương trình đến hết ngày 31/8/2023 đạt khoảng 49.740 tỷ đồng, tức mới đạt khoảng 28,4% số vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao chi tiết cho các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương (175.217 tỷ đồng).
Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, tỷ lệ giải ngân đã có chuyển biến tích cực so với tháng 8/2023 (19,3%), tuy nhiên vẫn chưa được như kỳ vọng, đặc biệt trong bối cảnh phần lớn kế hoạch vốn của Chương trình (147.138 tỷ đồng) đã được Thủ tướng Chính phủ giao chi tiết từ tháng 9/2022 và Quốc hội đã cho phép áp dụng các chính sách đặc thù nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn của Chương trình. Điều này tạo áp lực giải ngân lớn đến hết kế hoạch năm 2023, khi mà thời gian còn lại để thực hiện Chương trình không còn nhiều, chỉ còn 3 tháng.
“Để giải ngân tối đa nguồn vốn Chương trình Phục hồi, các bộ, các ngành, các địa phương trong thời gian còn lại của năm phải tập trung giải ngân hết số vốn đã được giao, đồng thời thực hiện điều hòa linh hoạt giữa nguồn vốn của Chương trình và Kế hoạch đầu tư công trung hạn, giữa dự án không có khả năng giải ngân sang các dự án giải ngân tốt để hấp thụ hết nguồn vốn được giao”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã nói như vậy.
