Thủy điện Thượng Nhật (đóng tại xã Thượng Nhật, huyện Nam Đông, Thừa Thiên Huế) đến nay đã 13 năm triển khai nhưng chưa đi vào hoạt động chính thức.
Mập mờ bán điện “chưa thường xuyên”
Tháng 1/2020 thủy điện này được UBND tỉnh cho phép tích nước trong 90 ngày chạy thử nghiệm và đến nay chưa được cấp phép tích nước chính thức.
Thế nhưng theo thông tin của UBND H. Nam Đông, chủ đầu tư đã phát điện từ tháng 3/2020. Ông Lê Thanh Hồ - Phó Chủ tịch UBND huyện Nam Đông, việc tích nước và phát điện đến nay UBND xã Thượng Nhật đã có báo cáo cụ thể cho huyện. “Thời gian phát điện là một ngày 8 giờ, có khung giờ cụ thể Công ty thủy điện Thượng Nhật gửi cho UBND xã Thượng Nhật.
UBND xã Thượng Nhật đã có báo cáo cụ thể từ cuối tháng 3/2020 cho đến nay về khung giờ phát điện. Việc bán và mua điện thì huyện không xác định được việc này, mà việc này Sở Công Thương mới xác định được. Bởi vì Sở Công Thương đã có văn bản gửi cho Tổng công ty CP đầu tư thủy điện miền Trung Việt Nam, Tổng Công ty Điện lực miền Trung không mua điện của thủy điện Thượng Nhật. Điều đó Sở Công thương chắc sẽ rõ hơn so với huyện”, ông Lê Thanh Hồ nói.
Giải thích vấn đề thủy điện có bán điện hay không với phóng viên, ông Lê Văn Khoa - Tổng Giám đốc Công ty CP đầu tư thủy điện miền Trung Việt Nam, chủ đầu tư Thủy điện Thượng Nhật nói rằng công ty có giấy phép hoạt động điện lực, có hợp đồng mua bán điện. Trong quá tình tích nước chạy thử để nghiệm thu 72 giờ thì sẽ chuyển điện lên công tơ đo đếm. “Khi đấy đương nhiên sẽ ghi nhận một số sản lượng. Khi đấy sẽ phát sinh hoạt động thương mại, nhưng không thường xuyên”, ông Khoa lý giải vòng vo và ông khẳng định hoàn toàn không có việc tích nước để phát điện trong thời điểm bão lũ vừa qua.
Theo một lãnh đạo Phòng Quản lý năng lượng, Sở Công Thương tỉnh Thừa Thiên Huế, sau khi xảy ra việc chủ đầu tư không tuân thủ quy trình, chỉ đạo phòng chống thiên tai bão lũ, Sở Công Thương đã có công văn gửi Tổng Công ty Điện lực miền Trung đề nghị không mua điện của Thủy điện Thượng Nhật, đề nghị này sau đó được chấp thuận. “Mình đề nghị như vậy, còn việc hai bên có mua bán điện với nhau hay không, cụ thể thế nào thì chưa được rõ” – vị này nói thêm.
Kiến nghị thu hồi giấy phép hoạt động điện lực
Theo ông Lê Thanh Hồ - Phó Chủ tịch UBND huyện Nam Đông, đến nay Thủy điện Thượng Nhật cơ bản đã hoàn tất việc giải phóng mặt bằng nhưng hiện vẫn còn 7 hộ chưa được giải quyết xong cần có sự phối hợp của chủ đầu tư và chính quyền đề giải quyết rốt ráo. Cùng với đó là đường dân sinh, đường sản xuất của bà con hiện nay công ty vẫn chưa hoàn trả, đường này đã hư hỏng xuống cấp, cần có sự đôn đốc để sớm trả lại đường sản xuất, đường dân sinh cho xã Thượng Nhật.
Liên quan đến việc phòng chống bão lụt, tìm kiếm cứu nạn trong thời gian qua của chủ đầu tư thủy điện Thượng Nhật khiến dư luận phẫn nộ, nhất là việc không xả 5 cửa van thoát lũ như chỉ đạo của chính quyền, ông Hồ nói việc này tỉnh, huyện, xã hết sức lo lắng vì liên quan đến tính mạng, tài sản của nhân dân ở 3 xã ảnh hưởng: Thượng Nhật, Hương Xuân, và Hương Sơn.
“Hiện chủ đầu tư chưa có quy chế phối hợp với huyện và 3 xã ảnh hưởng nhà rất cần có thông tin, trước khi xả lũ là phải có thông tin cho người dân để hạn chế thấp nhất về người, về tài sản cho người dân trên địa bàn 3 xã này”, ông Hồ chia sẻ.
Trong khi đó, Lê Văn Khoa - Tổng Giám đốc Công ty CP đầu tư thủy điện miền Trung Việt Nam, nói rằng công ty đã hoàn tất chi trả giải phóng mặt bằng vào tháng 10/2020 với tổng số tiền khoảng 25 tỷ đồng cho 151 hộ dân, điều này được xác nhận của Trung tâm quỹ đất huyện Nam Đông. “Tuy có một số thời điểm chúng tôi thực hiện chưa hoàn toàn. Chưa hoàn toàn về mặt chủ quan là có văn bản gửi cho huyện, cho địa phương vấn đề khắc phục sau bão nên chúng tôi chủ động thực hiện dọn dẹp vệ sinh. Chúng tôi đóng lại và hoàn toàn đóng lại một phần trước và sau, trong suốt quá trình bão xảy ra chúng tôi đều thực hiện nghiêm túc”, ông Khoa nói.
Kết quả đợt kiểm tra, trưa 18/11, tại trụ sở Sở Công thương tỉnh Thừa Thiên Huế, Đoàn kiểm tra đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với Công ty CP đầu tư thủy điện miền Trung Việt Nam đã có hành vi vi phạm hành chính “không thực hiện quan trắc”; “vận hành không đúng quy trình vận hành hồ chứa thủy điện đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt” (quy định tại khoản 3 điều 16, nghị định 134/2013 NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực điện lực, an toàn đập thủy điện, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả). Đoàn kiểm tra cũng sẽ kiến nghị Bộ trưởng Bộ Công thương về việc thu hồi Giấy phép hoạt động điện lực đối với Nhà máy thuỷ điện Thượng Nhật.
Trước những bất thường của việc “chống lệnh” và điều hành, vận hành hồ đập của Thủy điện Thượng Nhật, trong hai ngày 17 và 18/11, Đoàn kiểm tra công tác quản lý an toàn, vận hành, phòng chống thiên tai tại công trình Thủy điện Thượng Nhật (sau đây gọi tắt là Đoàn kiểm tra) đã trực tiếp vào hiện trường kiểm tra, sau đó làm việc với chủ đầu tư với sự tham dự của UBND H. Nam Đông, Sở Công thương tỉnh Thừa Thiên Huế.
Được biết, Giấy phép hoạt động điện lực của thủy điện Thượng Nhật được Bộ Công thương cấp thời hạn 1 năm, đến ngày 11/12/2020 hết hạn. Đây là một trong những cơ sở công ty có thể thực hiện phát điện, bán điện. Điều đáng tiếc là việc mua bán điện thường xuyên hay chưa ở Thủy điện Thượng Nhật chưa được đoàn kiểm tra Bộ Công thương lần này làm rõ. Trong khi đó lãnh đạo huyện Nam Đông, cho rằng vấn đề này cần phải được cơ quan chức năng tiếp tục làm rõ.
