Lời dẫn: Nhiều năm qua, những sai phạm liên quan đến đất đai và trật tự xây dựng đã trở thành vấn đề nhức nhối tại Hà Nội. Trước tình trạng này, mới đây chính quyền thành phố đã có những động thái mạnh mẽ, yêu cầu các cơ quan, đơn vị thực hiện quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp, biện pháp xử lý, khắc phục các vi phạm đất đai.
Với mong muốn đồng hành cùng chính quyền Thủ đô trong công cuộc chống sai phạm liên quan đến đất đai và trật tự xây dựng, chúng tôi sẽ phản ánh đến độc giả những thông tin trung thực, chính xác nhất về công tác xử lý, khắc phục các vi phạm trên tại địa bàn Hà Nội. Tin rằng, với những hành động quyết liệt từ bộ máy chính quyền thành phố, các sai phạm này sẽ được xử lý triệt để trong thời gian tới.
Trong vai người đi thuê nhà, PV (phóng viên) đã tìm đến các địa chỉ cho thuê chung cư mini trên địa bàn phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy (Hà Nội). Tại đây, sâu trong các ngõ ngách và dưới đường dây điện chằng chịt, các toà nhà chung cư mini từ 6 - 7 tầng mọc lên “núp bóng” dưới dạng nhà ở. Những chung cư mini trong những ngõ nhỏ hẹp trên đường Dương Quảng Hàm, Nguyễn Khánh Toàn, phố Quan Hoa này được người dân khu vực gọi là chung cư mini "không lối thoát" bởi các công trình này đều được xây khép kín, không cầu thang thoát hiểm, không hệ thống PCCC và các cửa chính, cửa sổ đều vô cùng kiên cố, ban công thì được rào kín bằng khung sắt nên nếu xảy ra hỏa hoạn thì việc thoát khỏi nơi đây gần như "bất khả thi".
Cụ thể tại: Số nhà 12, 14, 79, 76 ngõ 165 Dương Quảng Hàm; Số 20, 21,22, 63,65 ngõ 48 Nguyễn Khánh Toàn; 6/68 tổ 40; Số 80/48 Nguyễn Khánh Toàn; số 6 ngõ 227, số 245 phố Quan Hoa.
Loạt chung cư mini nằm sâu ngõ không có thiết bị phòng cháy chữa cháy gồm: Số 6/68 tổ 40/ 48 Nguyễn Khánh Toàn; số nhà 12, 14, Dương Quảng Hàm; số 63,65 ngõ 48 Nguyễn Khánh Toàn
Qua trao đổi với PV, bà T.T chủ chung cư mini tại ngõ 58 Nguyễn Khánh Toàn cho biết: “Thuê phòng sẽ làm hợp đồng từ 06 tháng đến 01 năm, tính giá điện tuỳ theo thay đổi của giá Nhà nước, nhưng thu cố định 4.000 đồng/số điện; nước 20.000 đồng/m3”. Được biết một căn chung cư mini ở đây có diện tích từ 20m2 đến 30m2, với mức giá thuê từ 2.500.000 đồng đến 5.000.000 đồng.
Sau khi ngỏ ý muốn xem nhà trước khi thuê, chủ toà chung cư mini đưa PV thăm quan phòng ốc từ tầng 1 - 6. Tại đây, các phòng được xây dựng, thiết kế khép kín, hành lang rất hẹp, không gian bí bách. Phía trên trần nhà, dọc cầu thang, ban công không có thiết bị phòng cháy, hệ thống báo cháy, dụng cụ chữa cháy.
Cũng tại số 20, 21,22 ngõ 48 Nguyễn Khánh Toàn, các chung cư mini chào mời khách thuê rầm rộ. Hầu hết không có hệ thống báo cháy, thang thoát hiểm.
Khi được hỏi về việc thuê nhà và làm hợp đồng có cần ký cam kết phòng cháy chữa cháy hay không thì chủ toà chung cư trả lời không cần. PV thắc mắc vấn đề an toàn cháy nổ sẽ nguy hiểm nếu không có thang thoát hiểm, hệ thống phòng cháy, chữa cháy thì bà chủ không ngần ngại đáp: “Không lo cháy nổ, ở đây bao năm chưa từng cháy”.
Thấy PV băn khoăn việc thuê chung cư mini mà không có hệ thống phòng cháy, bà chủ nhà nhanh chóng trấn an: “Quanh khu vực này đâu cũng thế, chỉ có chung cư cao tầng mới làm thang thoát hiểm, trang bị bình chữa cháy thôi. Các cô cứ xem một lượt là biết”.
Phía bên trong chung cư mini không gian bí bách không có trang thiết bị chữa cháy tiềm ẩn mối nguy hiểm cho người ở.
Tiếp tục thu thập thông tin điều tra, PV được người dân cho biết chung cư mini đều là nhà dân, xin giấy phép xây dựng nhà ở. Một người dân ở Nguyễn Khánh Toàn, phường Quan Hoa thông tin: “Ở đây được xây nhà 4 tầng, 1 tum nhưng nhà nào có điều kiện sẽ xin xây hơn. Sau đấy họ làm kinh doanh nhà chung cư mini cho thuê để tăng thêm thu nhập. Ở phường cũng tạo điều kiện để xây từ 5 - 7 tầng, phòng cháy chữa cháy có làm cam kết trên giấy thôi”...
Ngoài vấn đề phòng cháy chữa cháy thì việc xây dựng vượt tầng gây ảnh hưởng đến quy hoạch đô thị cũng là một vấn nạn nhức nhối tại phường Quan Hoa. PV đã điều tra về các công trình đang xây dựng như: số 79, 76 ngõ 165 Dương Quảng Hàm; số 6/68 tổ 40 ngõ 48 Nguyễn Khánh Toàn; số 245 phố Quan Hoa. Hầu hết các công trình được tiến hành thi công gấp rút, với chiều cao vượt trội, mật độ 100%.
Bên cạnh đó là hiện trạng nhà ở siêu mỏng tại số 6 ngõ 227 phố Quan Hoa có dấu hiệu vi phạm quy định xây dựng nhà ở. Công trình này có chiều cao vượt trội, xây dựng 6 tầng, cơi nới mái tôn. Trong khi đó, các nhà cư dân xung quanh cho biết chỉ được xây dựng 4 tầng 1 tum.
Hàng loạt công trình tại số 6/68 tổ 40 ngõ 48 Nguyễn Khánh Toàn; số 79, số 76 ngõ 165 Dương Quảng Hàm đang tiến hành thi công có dấu hiệu vi phạm trật tự xây dựng.
Điều 36 Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định vi phạm quy định về phòng cháy và chữa cháy trong đầu tư, xây dựng như sau:
5. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Tổ chức thi công, xây dựng công trình thuộc diện phải thẩm duyệt về phòng cháy và chữa cháy khi chưa có giấy chứng nhận thẩm duyệt về phòng cháy và chữa cháy;
b) Chế tạo mới hoặc hoán cải phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về bảo đảm an toàn phòng cháy và chữa cháy mà chưa được cơ quan có thẩm quyền thẩm duyệt.
6. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi đưa nhà, công trình vào hoạt động, sử dụng khi chưa tổ chức nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy.
7. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc khắc phục các điều kiện để đảm bảo an toàn phòng cháy và chữa cháy đối với hành vi quy định tại Khoản 1, Khoản 3 Điều này;
b) Buộc tổ chức để cơ quan quản lý nhà nước nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy đối với hành vi quy định tại Khoản 6 Điều này.
Tùy tính chất, mức độ, hậu quả hành vi vi phạm mà người vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự Tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy quy định tại Điều 313 BLHS 2015 sửa đổi bổ sung 2017.
Dường như việc “hô biến” nhà ở thành chung cư mini cho thuê ở phường Quan Hoa là chuyện "bình thường" ở nơi đây khi hàng loạt nhà ở cao tầng được chia phòng, phân căn để kinh doanh chung cư mini, bất chấp nguy cơ cháy nổ có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Chỉ trong một con ngõ nhỏ có đến chục hộ gia đình kinh doanh cho thuê phòng, thuê căn chung cư mini, xây dựng nhà vượt tầng, thiết kế thi công không đáp ứng đủ điều kiện phòng cháy, chữa cháy. Thế nhưng, chẳng mấy ai ý thức được chung cư mini không phép tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ vô cùng lớn, nhất là trong những hẻm, ngách nhỏ khi xe chuyên dụng PCCC rất khó có thể tiếp cận được.
PV đã liên hệ làm việc với UBND phường Quan Hoa để xác minh thông tin về việc đưa nhà ở vào kinh doanh chung cư mini dạng cho thuê, không đảm bảo về phòng cháy chữa cháy; cũng như nhiều công trình có các dấu hiệu sai phạm, vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn. Tuy nhiên, ông Nguyễn Duy Hưng - Chủ tịch UBND phường Quan Hoa từ chối tiếp nhận thông tin với lý do bận.
Hiện nay việc xử lý vi phạm trật tự xây dựng tại các địa phương được thực hiện theo quy định pháp luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam, cụ thể như Luật xây dựng, Luật Nhà ở, Nghị định 139/2017/NĐ-CP và các văn bản pháp luật có liên quan khác.
Để triển khai việc xử lý được kịp thời, hiệu quả thì UBND thành phố Hà Nội đã ban hành nhiều công văn yêu cầu giám đốc các sở, thủ trưởng các đơn vị, chủ tịch UBND các quận, huyện, thị xã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo trong việc kiểm tra, xử lý vi phạm về đất đai, trật tự xây dựng trên địa bàn, cụ thể: Ngày 04/01/2016, UBND thành phố Hà Nội có ban hành Công văn số 06/UBND-XDGT về việc tăng cường quản lý trật tự xây dựng đô thị, kiểm soát không gian kiến trúc cảnh quan đô thị trên đia bàn thành phố Hà Nội; Ngày 5/4/2018, UBND thành phố Hà Nội ban hành văn bản 1448/UBND-ĐT chỉ đạo nghiêm túc kiểm điểm tập thể, cá nhân trong việc chậm trễ xử lý, xử lý chưa dứt điểm các công trình vi phạm trật tự xây dựng; Ngày 17/7/2018, ban hành văn bản số 3245/UBND-ĐT yêu cầu các UBND quận, huyện, thị xã khẩn trương, nghiêm túc xây dựng và triển khai kế hoạch xử lý dứt điểm từng trường hợp vi phạm trật tự xây dựng tồn đọng…
Ngoài ra, Hà Nội cũng đã thực hiện công khai danh sách những trường hợp vi phạm trật tự xây dựng còn tồn đọng trên địa bàn.
Nghị định 139/2017/NĐ-CP Điều 15 quy định vi phạm quy định về trật tự xây dựng:
4. Xử phạt đối với hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình sai nội dung giấy phép xây dựng được cấp (trừ trường hợp quy định tại điểm a, điểm b, điểm c khoản 7 Điều này) đối với trường hợp cấp phép xây dựng mới như sau:
a) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ tại đô thị;
b) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc xây dựng công trình khác không thuộc trường hợp quy định tại điểm a, điểm c khoản này;
c) Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với xây dựng công trình có yêu cầu phải lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng hoặc lập dự án đầu tư xây dựng.
5. Phạt tiền đối với hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng như sau:
a) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc xây dựng công trình khác không thuộc các trường hợp quy định tại điểm b, điểm c khoản này;
b) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ tại đô thị;
c) Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với xây dựng công trình có yêu cầu phải lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng hoặc lập dự án đầu tư xây dựng.
6. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi xây dựng công trình không đúng thiết kế xây dựng được thẩm định, phê duyệt trong trường hợp được miễn giấy phép xây dựng.
Đến ngày 2/3/2020, Bộ Công an đã công bố quyết định thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về phòng cháy chữa cháy đối với UBND TP Hà Nội.
Theo Quyết định số 1232 của Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ này sẽ tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về phòng cháy và chữa cháy đối với UBND TP Hà Nội và các cơ quan, đơn vị trực thuộc gồm: Văn phòng UBND TP Hà Nội, Công an TP Hà Nội, Ban Quản lý các khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội, Sở Xây dựng TP Hà Nội, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Nước sạch Hà Nội; UBND các quận: Đống Đa, Hai Bà Trưng, Cầu Giấy, Long Biên và huyện Thanh Trì. Thời điểm thanh tra bắt đầu tính từ 1/1/2017 đến nay.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Sơn nêu rõ, những năm gần đây, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, tốc độ đô thị hóa nhanh, nhiều khu dân cư, nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh nhanh chóng được hình thành và phát triển dẫn đến nguy cơ về cháy, nổ xảy ra cao. Trong bối cảnh đó, Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI ban hành Chỉ thị số 47-CT/TW ngày 25/6/2015 về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng cháy, chữa cháy”; qua đó huy động cả hệ thống chính trị tham gia công tác phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ...
Trên cơ sở đó, thời gian qua Thành ủy, Hội đồng nhân dân, UBND TP Hà Nội, các sở, ban, ngành, quận, huyện đã tập trung giải quyết những yêu cầu đặt ra nhằm hạn chế số vụ cháy, nổ, đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn Thủ đô.
Có thể nhận thấy việc xuất hiện hàng loạt những công trình vi phạm quy định về PCCC cũng như TTXD trên địa bàn phường Quan Hoa một phần do người dân chưa hiểu rõ các quy định của pháp luật. Tuy nhiên, để xảy ra thực trạng trên có một phần không nhỏ trách nhiệm của các cơ quan chức năng địa phương.
Để làm rõ các vấn đề nêu trên, PV đã liên hệ tới UBND quận Cầu Giấy, Sở Xây dựng nhưng chưa có phản hồi chính thức nào.
Chúng tôi sẽ tiếp tục cập nhật thông tin đến bạn đọc...
