Nhà đầu tư cân nhắc mua vào ở những nhịp điều chỉnh hơn là “mua đuổi”
Tại tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Tâm điểm vĩ mô & thị trường chứng khoán quý IV/2023", ông Đào Minh Châu, CFA, Phó Giám đốc Phân tích cổ phiếu SSI Research nhận định, hiện nay nền kinh tế nói chung trong ngắn hạn vẫn còn gặp nhiều khó khăn và điều này ảnh hưởng lớn đến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp. Thực tế, số lượng nhóm ngành có tăng trưởng lợi nhuận dương năm 2023 là không nhiều, trong đó bao gồm: Chứng khoán, thép, dầu khí, công nghệ.
Cụ thể, về nhóm chứng khoán, ông Châu cho rằng, trong năm nay thanh khoản thị trường quý III đã tăng 50% so với trung bình năm ngoái, giúp công ty chứng khoán tăng kết quả kinh doanh từ các mảng như môi giới, cho vay.
Thứ hai là nhóm thép. Các doanh nghiệp thép hầu như đều ghi nhận lỗ kỷ lục trong năm 2022.Đến thời điểm hiện tại, dự báo các doanh nghiệp thép chưa quay lại mức trung bình nhưng cũng đã cải thiện so với kết quả năm ngoái, các công ty không còn ghi nhận trích lập hàng tồn kho lớn như năm 2022. Hiện giá thép cũng chỉ mới đi ngang và chưa ghi nhận sự tăng trưởng.
Thứ ba, đối với nhóm dầu khí, giá dầu đã phục hội khá tốt trong nửa cuối năm nay. Trong thời gian tới, các tổ chức dự báo lớn đều nhận định giá dầu có thể điều chỉnh về quanh vùng 90 USD/thùng do nhu cầu phục hồi và chính sách cắt giảm của Nga và OPEC+ vẫn còn. Ngoài ra, những xung đột trên thế giới trong thời gian gần đây sẽ là yếu tố có thể hỗ trợ giá dầu trong ngắn hạn.
Nhấn mạnh về nhóm ngành đang bước vào pha phục hồi là nhóm ngành bất động sản, ông Đào Minh Châu cho biết, thị trường bất động sản vẫn còn nhiều thách thức cho đến khoảng giữa năm 2024. Thực tế, lượng trái phiếu bất động sản đáo hạn còn lớn (khoảng 200.000 - 300.000 tỷ đồng trong vài năm tới). Tuy nhiên, ông Minh đánh giá rằng, những con sóng nếu có sẽ không phải là những con sóng lớn, cơ hội mang tính nhỏ lẻ hơn có thể đến với các đơn vị có quỹ đất sạch và được cấp mới. Đặc biệt, nhóm bất động khu công nghiệp sẽ tăng trưởng tốt hơn bất động sản dân dụng.
Ngoài ra, với nhóm cổ phiếu đầu tư công, ông Đào Minh Châu cho hay, thời gian qua, việc giải ngân vốn đầu tư công nhận được sự kỳ vọng rất lớn của các nhà đầu tư.
Thực tế, phát triển cơ sở hạ tầng là một trong ba đột phá chiến lược giai đoạn 2021 - 2030. Chi tiêu cho hạ tầng của Việt Nam gần như cao nhất ở Đông Nam Á, chiếm trung bình khoảng 6% GDP, so với mức 3% GDP ở Indonesia, 4% ở Ấn Độ hay 5% ở Trung Quốc. Giải ngân đầu tư công 9 tháng đầu năm 2023 đạt 363.000 tỷ đồng, tăng 42% so với cùng kỳ và đạt 51,4% kế hoạch cả năm. Tính riêng quý III tăng 43% so với cùng kỳ và tương đương hơn 20% kế hoạch.
“Câu chuyện đầu tư công vẫn còn tiếp diễn trong thời gian tới khi nhiều dự án mới chỉ ở giai đoạn ban đầu như đường cao tốc Bắc Nam phía Đông, đường vành đai quanh Hà Nội, TP.HCM, sân bay Long Thành… Việt Nam đặt mục tiêu có khoảng hơn 3.000km đường cao tốc vào năm 2025, tăng từ mức hơn 1.700km vào giữa năm 2023”, ông Châu thông tin.
Tuy nhiên, ông Châu cho rằng, giá cổ phiếu tăng mạnh nhưng kết quả hoạt động kinh doanh của nhóm doanh nghiệp này không đạt như kỳ vọng. Vì vậy, theo chuyên gia, nhà đầu tư nên cân nhắc khi mua các cổ phiếu nhóm này. Các dự án đầu tư công thường mang lại biên lợi nhuận mỏng hơn kênh dân dụng. Tỷ trọng từ đầu tư công của nhiều doanh nghiệp xây dựng và vật liệu xây dựng thấp hơn nhiều so với từ xây dựng dân dụng.
Cùng với đó, một rủi ro khác là hiệu ứng pha loãng do doanh nghiệp cần tăng vốn để triển khai các dự án đầu tư công có quy mô lớn.
Về giá cổ phiếu, từ đầu năm đến nay, nhiều cổ phiếu đã có mức tăng tốt dù lợi nhuận chưa tăng tương ứng. Điều này xảy ra do cổ phiếu thường có xu hướng tăng khi có các thông tin về các dự án đầu tư công trong tương lai, mặc dù những kỳ vọng đó có thể không hợp lý. Do đó, nhà đầu tư cũng cần quan tâm vấn đề định giá khi đầu tư nhóm cổ phiếu này.
Đưa dự báo cho năm 2024, SSI Research cho rằng, tổng lợi nhuận doanh nghiệp tăng 17% so với mức giảm 3% của năm 2023, và mức tăng trưởng sẽ đến từ nhiều nhóm ngành hơn. Lợi nhuận doanh nghiệp được kỳ vọng cải thiện mạnh trong 2024 tại nhiều nhóm ngành như bán lẻ, thép, phân bón, thủy sản. Dù vậy, mặt bằng định giá hiện tại đã phản ánh một phần triển vọng phục hồi lợi nhuận. Do đó, nhà đầu tư cân nhắc mua vào ở những nhịp điều chỉnh hơn là “mua đuổi”.
Có thể thấy, bức tranh kinh tế đầu năm và triển vọng quý IV/2023 đan xen giữa những thông tin tốt và xấu. Do đó, ông Châu cho rằng, nhà đầu tư nên quan tâm nhiều hơn về kinh tế vĩ mô, đồng thời ông cũng đưa ra một số yếu tố có tác động đến thị trường chứng khoán giai đoạn cuối năm 2023 mà nhà đầu tư cần lưu ý.
Thứ nhất, nhà đầu tư cần quan sát các biến số vĩ mô như GDP, PMI, CPI, lạm phát, tỷ giá, tăng trưởng tín dụng, lãi suất, xuất khẩu và các động thái của Ngân hàng Nhà nước. VN-Index thường có tương quan với lãi suất huy động. Chỉ số thường giảm trong những giai đoạn lãi suất tăng. Ngược lại, chứng khóa tăng mạnh trong những giai đoạn nới lỏng tiền tệ, điển hình như năm 2020.
Thứ hai, về yếu tố kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, hiện chúng ta đã bước vào quý cuối năm rồi, nhà đầu tư đang dần hướng đến triển vọng của 2024. Tuy nhiên, kết quả nửa cuối 2023 cũng sẽ cung cấp cơ sở cho nhà đầu tư nhìn nhận triển vọng cho năm sau.
Yếu tố thứ ba là dòng tiền, đặc biệt là sự ổn định dòng tiền từ nhà đầu tư cá nhân. Theo thống kê của SSI Research, nhóm nhà đầu tư cá nhân mua ròng khoảng 19.000 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm 2023 (cao hơn so với mức bán ròng 16.000 đồng tỷ trong cả năm 2022), và chiếm khoảng 85% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường. Có thể thấy, yếu tố này góp phần đáng kể cho đà tăng trưởng khoảng 20% từ đầu năm của thị trường đến đỉnh vào giữa tháng 9.
Thực tế, trong những tháng gần đây, bấp chấp sự bán ròng của khối ngoại, số lượng nhà đầu tư mở mới tài khoản tăng khá cao, thậm chí cao hơn cả giai đoạn Covid-19. Hiện nay, giai đoạn năm 2023 cũng có điểm trùng lặp với giai đoạn Covid-19 khi dòng tiền rẻ, các doanh nghiệp hiện nay có nguồn tiền dư. Thậm chí trong năm 2020 - 2021, thị trường trái phiếu và bất động sản vẫn đang phát triển mạnh. Tuy nhiên, tới năm nay, thị trường chứng khoán được xem là kênh đầu tư chủ chốt bên cạnh kênh tiền gửi ngân hàng. Và thông thường nhà đầu tư cá nhân có sự xoay vòng dòng tiền nhanh hơn so với nhà đầu tư tổ chức.
Một yếu tố tiếp theo mà nhà đầu tư cần theo dõi sát sao là diễn biến thị trường chứng khoán thế giới. Vừa rồi VN-Index đã có mức điều chỉnh khoảng 12% từ đỉnh, chứng khoán Mỹ cũng có nhịp điều chỉnh khoảng 8%. Quan sát trong quá khứ, chỉ số chứng khoán giữa hai thị trường cũng có những sự đồng pha.
Yếu tố cuối cùng là khả năng nâng hạng thị trường và triển khai hệ thống KRX trong thời gian tới cũng là yếu tố quan trọng hỗ trợ thị trường.
Dự báo năm 2024 sẽ duy trì trạng thái tăng nhẹ toàn năm
Đánh giá về xu hướng chứng khoán năm 2024, Phó Giám đốc Phân tích cổ phiếu SSI Research kỳ vọng TTCK năm sau sẽ tăng. Tuy vậy, có thể mức tăng của chỉ số chung sẽ không cao như tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp theo dự báo của SSI là 17%. Điều này xảy ra do dòng các cổ phiếu như: bất động sản, ngân hàng, họ Vingroup chiếm tỷ trọng cao trong vốn hóa thị trường.
Bên cạnh đó, chuyên gia cũng cho rằng có một số yếu tố sẽ hỗ trợ thị trường như kỳ vọng nâng hạng, việc triển khai hệ thống KRX… sẽ giúp thị trường chứng khoán thu hút nhà đầu tư mới cũng như lượng tiền tham gia thị trường. Với việc khó có dư địa để lãi suất giảm hơn nữa, việc dòng tiền từ nhà đầu tư mới tham gia sẽ chững lại.
“Tôi cho rằng, thời gian tới, chứng khoán vẫn là kênh thu hút dòng tiền lớn hơn bất động sản hay trái phiếu. Do vậy, dù lượng tiền mới có thể không mạnh như năm nay nhưng sẽ vẫn còn. Đồng thời, triển vọng nâng hạng TTCK Việt Nam cũng sẽ thu hút thêm lượng tiền từ nhà đầu tư ngoại”, ông Châu nhấn mạnh.
Đồng quan điểm với đại diện SSI Research, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích CTCK Yuanta Việt Nam cũng cho rằng, TTCK cả năm 2024 sẽ tăng tuy nhiên đây sẽ là hai bức tranh khá trái chiều giữa đầu năm và cuối năm. Trong nửa đầu năm thị trường sẽ phải đối mặt thêm với các yếu tố khá rủi ro đặc biệt là biến số về suy thoái và khủng hoảng vẫn chưa đi qua.
Như vậy, theo ông Minh, trong 6 tháng đầu năm TTCK sẽ gặp nhiều khó khăn từ yếu tố này. Mặc dù 6 tháng đầu năm không tích cực nhưng vẫn có những nhóm ngành đã qua giai đoạn khó khăn nhất và sẽ có chuyển biến tích cực hơn. Thị trường đã qua giai đoạn đầu chu kỳ hồi phục và bước vào giai đoạn giữa chu kỳ hồi phục. Cho dù bức tranh diễn biến thị trường như thế nào thì vẫn cần quan tâm đến việc lựa chọn nhóm ngành, ví dụ như dầu khí và công nghệ vẫn là những nhóm ngành giúp NĐT thực hiện chiến lược phòng thủ và có thể là tăng trưởng.
Còn ông Trần Ngọc Báu, Tổng Giám đốc CTCP Dữ liệu và Công nghệ Tài chính WiGroup lại nhận định rằng, câu chuyện triển vọng của thị trường vào cuối năm nay và năm 2024 sẽ phụ thuộc rất nhiều vào kỳ vọng về lãi suất (chi phí vốn) và câu chuyện phục hồi về lợi nhuận. Nếu như nhìn vào có thể thấy xu hướng giảm lãi suất đã đi đến giai đoạn cuối và gần như không thể giảm hơn được nữa. Do đó, TTCK lên được phải phụ thuộc vào câu chuyện của lợi nhuận.
Nhìn vào quý IV toàn thị trường dự kiến sẽ có mức tăng trưởng ấn tượng bởi vì quý IV năm ngoái khu vực sản xuất và thương mại chịu ảnh hưởng rất nặng nề nên lợi nhuận rất thấp. Quý IV năm nay, lợi nhuận sẽ tích cực nhưng trong quý I và quý II năm sau lợi nhuận sẽ về mức bình thường. Khi đó thị trường có thể điều chỉnh.
Đến quý III, quý IV/2024 thù yếu tố lợi nhuận sẽ hỗ trợ thị trường tốt hơn. Do đó, nếu xét về tổng thể thì Trần Ngọc Báu cho rằng từ đầu năm đến giữa năm, bối cảnh chung sẽ là giảm còn tổng thể cả năm nếu xét từ yếu tố chi phí vốn và lợi nhuận kinh doanh sẽ ủng hộ cho một TTCK có tăng nhưng không tăng mạnh. Tài sản muốn tăng thì tiền phải ở trong trạng thái dư thừa, càng dư thừa thì giá trị tài sản càng tăng.
Do vậy, ông Báu dự báo, trong năm 2024 dự kiến sẽ là năm có chính sách tiền tệ trung lập nên chúng ta không nên kỳ vọng được một thị trường thực sự khả quan mà sẽ là một trạng thái tăng nhẹ toàn năm./.
