Ảnh minh họa.
UBND TP. Hà Nội vừa thống nhất chủ trương giao UBND quận Hoàn Kiếm tiếp tục triển khai thực hiện dự án “Cải tạo nâng cấp hè, đường dạo, thoát nước vườn hoa và duy tu phần kè hồ hỏng xung quanh hồ Hoàn Kiếm”, trong đó có nội dung nghiên cứu bổ sung một số hạng mục như cột mốc số 0 tại vị trí đặt đồng hồ Thụy Sĩ...
Từ đầu năm 2009, PGS.TS Hà Đình Đức là người đã khởi xướng cho câu chuyện xây dựng cột mốc số 0 ở Hà Nội. Khi hỏi ông tại sao lại nêu ra ý tưởng ấy, ông chia sẻ rằng đó là một việc rất cần thiết vì nó mang những dấu ấn văn hóa và du lịch không chỉ riêng cho Hà Nội. Hơn thế ở thời điểm ông đề xuất, đó còn là một công trình chào mừng Đại lễ Ngàn năm Thăng Long (nếu được triển khai).
Trở lại với đề xuất ban đầu của mình, PGS.TS Hà Đình Đức cho hay: ông đề nghị UBND TP dựng một tháp “Hà Nội- km 0” bằng loại đá quý của Việt Nam tại khu vực hồ Gươm với diện tích khoảng 4-6m3, cao 3m. Trên tháp đó có Logo kỷ niệm và hai dòng chữ “Thăng Long - Hà Nội 1010- 2010”, “Hà Nội- km 0”. Để có được cột mốc ấy nên tổ chức một cuộc thi thiết kế chọn mẫu đẹp nhất để dựng.
PGS.TS Hà Đình Đức tỏ ra rất mừng trước chủ trương bổ sung cột mốc số 0 của thành phố Hà Nội cạnh hồ Gươm. Ông cũng chia sẻ có lẽ những đề xuất về mặt thiết kế của ông cách đây 8 năm trước không còn phù hợp nữa. Nếu thành phố tổ chức thi phương án thiết kế kiến trúc chọn cột mốc, ông tin rằng nó sẽ được thiết kế đẹp và phù hợp. Và nếu được triển khai sớm thì công trình sẽ hoàn thiện nhanh.
Ông cũng khẳng định rằng cột mốc số 0 không chiếm quá nhiều diện tích quanh hồ Gươm, cũng như sẽ không làm ảnh hưởng tới tổng thể không gian văn hóa quanh hồ Gươm. Ngược lại, nó sẽ góp phần làm hoàn thiện và tôn thêm vẻ trang trọng của không gian điểm đến hồ Gươm.
Năm 2009, trên tờ Công an Nhân dân, nhà sử học Dương Trung Quốc rất tán thành với việc đặt Km O tại hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội, một trong những đô thị cổ nhất Việt Nam. Nhưng ông lại cho rằng mô hình mốc số O hình tháp chỉ thích hợp với cột mốc tựa như trên đỉnh núi. Cũng có nước người ta chỉ đặt một ô vuông trang trí hài hòa trước cửa tòa thị chính như ở thủ đô Tây Ban Nha. Ông còn đưa ra ý kiến khá độc đáo, lấy điểm tháp Hòa Phong gắn với chùa Báo Ân để đặt Km O.
Ở đây sẵn có kiến trúc, ô vuông bên trong tháp đủ lớn để đặt mốc. Nơi này sẵn có không gian mang tính lịch sử, kiến trúc mang tính lịch sử, thêm cột mốc sẽ nâng tháp lên tầm cao mới. Chỉ tiếc, nếu đặt cột Km O vào trong tháp sẽ khó nhận biết, không gian nơi đây lại không thật rộng nên không tạo cho du khách không khí thoải mái nếu muốn dừng chân hay chụp một vài kiểu ảnh lưu niệm.
Ý là thế nhưng Nhà sử học Dương Trung Quốc không quên nhấn mạnh, lấy vị trí trước tượng đài Vua Lý Thái Tổ cũng là ý tưởng hay. Xây dựng biểu tượng Km O ở đó sẽ đánh dấu một thời kỳ mới, cột mốc mới cho Hà Nội thời rộng mở.
Thời điểm đó, Giáo sư sử học Lê Văn Lan cho rằng nếu xây dựng Km O kiểu tháp cao 3m (hay 1,8m) ngay cạnh hồ Hoàn Kiếm thì sợ rằng sẽ phá hỏng cảnh quan, bởi ngay gần đó đã có tháp Hòa Phong. Và "hầu hết các quốc gia trên thế giới, theo truyền thống từ xa xưa như luật bất thành văn, bưu điện thường là điểm trung tâm của thành phố vì chính từ đây, các loại thư tín bưu phẩm được chuyển phát đi khắp nước".
Cả Giáo sư Vũ Khiêu và Giáo sư Lê Văn Lan đều thống nhất một đề nghị, nên xây dựng mốc Km O Hà Nội với thiết kế đơn giản, trang trọng, kích thước vừa phải và dễ nhận thấy. Cũng có thể làm cột mốc chìm như ở thủ đô Paris (Pháp).
Điều mà dư luận mong đợi, là điểm đặt cột mốc đó ở đâu? Giáo sư đưa ra ý kiến, là vừa phải đảm bảo chính xác, khoa học nhưng cũng đảm bảo cảnh quan cho hồ Hoàn Kiếm./.
