Thảo luận về dự thảo Luật Kinh doanh Bất động sản (sửa đổi) sáng 31/10, ĐBQH Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đã bấm nút tranh luận và nêu quan điểm, hợp đồng không nên chỉ bắt buộc qua công chứng: “Tại sao chúng ta không quy định có thể xác nhận qua sàn. Vì kỳ họp 5 tôi đã nói về vai trò của sàn, nó là một trong 3 yếu tố cấu thành của thị trường bất động sản, không thể thiếu được. Nếu như sàn không chuyên nghiệp sẽ dẫn đến thị trường sẽ méo mó. Tôi cũng đồng tình với bản giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổng kết luật 2014 cho thấy rằng nhiều sàn đã làm cho thị trường bị sai lệch. Vậy thì tại sao chúng ta không quy định lại pháp luật để sàn không làm sai lệch nữa?
Đặc biệt, chúng ta thấy rằng trong luật 2014 đã không quy định đúng chức năng của sàn, không phải chỉ là chức năng môi giới mà vẫn để cho tham gia vào cả bán và mua. Như vậy, đáng ra sàn chỉ là người đứng giữa thì bây giờ lại vừa mua, vừa bán và người ta gọi là tay tung tay hứng. Chính điều đó làm cho nhiễu loạn thị trường”.
Dựa trên những đánh giá này, ĐBQH Hoàng Văn Cường đề nghị phải quy định chặt chẽ hơn:
Thứ nhất, sàn chỉ được thực hiện chức năng là trung gian và phải chịu trách nhiệm với các thông tin sàn đã cung cấp cho khách hàng, cũng như là cung cấp cho Nhà nước, chức năng môi giới anh phải chịu trách nhiệm thông tin đó.
Thứ hai, sàn không được tham gia vào mua, bán sàn chỉ được hưởng phí. Một là, phí xác nhận giao dịch tương đương với phí như là công chứng. Hai là thù lao môi giới do hai bên thỏa thuận với nhau, nếu cần môi giới thì sẽ thỏa thuận.
“Tôi đồng tình với dự thảo luật là không quy định bắt buộc giao dịch qua sàn, nhưng người nào, khách hàng nào đã giao dịch qua sàn rồi thì dùng giấy xác nhận qua sàn đó để thay cho việc bắt người ta phải đi qua công chứng nữa. Nếu chúng ta làm được việc đó, có nghĩa là chúng ta đã trao cho sàn một trách nhiệm là anh phải giữ đúng vai trò là tư vấn cho khách hàng, đồng thời cũng là cung cấp thông tin thị trường cho Nhà nước. Chúng ta thấy rằng người xưa có nói rằng vai trò, tức đúng vai người ta sẽ làm đúng trò, vai nào trò đấy.
Nếu chúng ta trao cho sàn vai đúng nghĩa là người trung gian thị trường thì người ta cũng sẽ phải thực hiện đúng vai trò đó và chịu trách nhiệm về vai trò đó. Còn nếu chúng ta không trao cho họ vai đó mà cứ để cho vừa tung vừa hứng như hiện nay đương nhiên sẽ làm nhiễu loạn thị trường. Tôi biết rằng, việc chúng ta quy định như thế kể cả những người làm công chứng không vui, vì không còn độc quyền xác nhận mà có thể khách hàng người ta sẽ lựa chọn hoặc qua công chứng hoặc qua môi giới. Nhưng bản thân những người làm môi giới cũng không vui vì lúc này người ta buộc phải hoạt động chuyên nghiệp và phải tuân thủ pháp luật và chịu trách nhiệm pháp luật, không được quyền tung hứng để kiếm lợi như trước đây nữa. Tôi cho rằng không phải vì hai yếu tố đó mà luật này lại không đưa ra những quy định để chúng ta lành mạnh hóa thị trường và bảo vệ quyền lợi cho khách hàng”, đại biểu Cường phân tích.
Tuy nhiên, sau đó ĐBQH Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình) cũng bấm nút tranh luận và bày tỏ quan điểm ngược với đại biểu Hoàng Văn Cường.
Ông Thân nói: “Thực ra giữa người mua và người bán vì hiện nay chỉ tồn tại chứng nhận của người thứ ba, tức là công chứng. Công chứng cũng phải hiểu là hiện nay có nhiều vấn đề nhưng cái đấy chúng ta phải tổ chức lại hoặc là có kiểm tra, kiểm soát. Nếu chúng ta bỏ qua công chứng hoặc thêm một quyền nữa của sàn giao dịch bất động sản, tôi cho là rất nguy hiểm. Bởi vì họ không thể là đại diện cho pháp luật của Nhà nước được, cho nên tôi đề nghị chúng ta chỉ thông qua công chứng.
Điều thứ hai cũng phải nhấn mạnh với đại biểu Cường, tức là chúng ta thấy rằng sàn vàng và sàn bất động sản đã gây hệ lụy tới nền kinh tế nước ta có những thời kỳ rất nguy hiểm. Cho nên đại biểu Cường không thể tư duy theo kiểu lý thuyết, tức là cấm họ không được mua bán. Thực tế không thể cấm được bởi vì người ta có rất nhiều cách để người ta mua, bán được thông qua giá người ta biết.
Các đại biểu đều biết trước đây các nhà cao tầng, nhất là có các tập đoàn nhà nước hoặc các công ty lớn của tư nhân ra giá thì ngày hôm sau hỏi đến chủ đầu tư hết hàng, nhưng ra sàn bất động sản với giá cao, thậm chí gấp rưỡi, gấp đôi. Như vậy rất nguy hiểm. Cho nên cá nhân tôi tha thiết đề nghị Quốc hội vẫn giữ nguyên, tức là sàn giao dịch bất động sản tự do, không bắt buộc, hữu xạ tự nhiên hương. Nếu anh giao dịch tốt thì khách hàng đến, nếu không giao dịch tốt thì khách hàng không đến”.
