Những tồn tại trong hoạt động môi giới
Thị trường bất động sản Việt Nam, nếu lấy thời điểm Luật Đất đai năm 1993 được ban hành làm cột mốc hình thành thì cho đến nay chưa tròn 30 năm hình thành và phát triển. Trong những năm vừa qua, thị trường bất động sản Việt Nam liên tục có những bước phát triển nhanh chóng và có nhiều đóng góp hết sức giá trị cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đội ngũ môi giới bất động sản ngày càng đông đảo và đã có nhiều đóng góp to lớn trong sự phát triển đó.
Tuy nhiên, khi nhìn nhận và đánh giá một cách tổng thể, khách quan, chúng ta vẫn có thể dễ dàng nhận thấy đông đảo nhà môi giới hiện nay có năng lực và trình độ còn rất hạn chế. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bên cạnh môi trường kinh doanh thiếu chuyên nghiệp, chưa tạo sức ép cho việc cạnh tranh bằng năng lực; ý thức học tập, rèn luyện để nâng cao năng lực phục vụ khách hàng của lực lượng môi giới còn yếu, thì còn có một nguyên nhân khách quan là Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014 thay thế Luật năm 2006 đã bỏ qua việc bắt buộc các nhà môi giới bất động sản phải trải qua quá trình học để được cấp Chứng nhận hoàn thành khóa học kiến thức căn bản về môi giới bất động sản (như thông lệ tại các nước tiên tiến trên thế giới).
Môi giới được thi cấp Chứng chỉ hành nghề như thí sinh tự do, chủ yếu đối phó để nhận Chứng chỉ mà không hề chăm lo đến việc tiếp thu kiến thức và kỹ năng để nâng cao trình độ năng lực. Người học không có nhu cầu nên các đơn vị đào tạo môi giới độc lập rời bỏ thị trường.
Đa phần các chủ đầu tư, sàn giao dịch bất động sản đào tạo môi giới như những nhân viên bán hàng, hầu như không đào tạo về những kiến thức pháp luật trong kinh doanh bất động sản khi tham gia thị trường. Đây là lỗ hổng rất lớn về kiến thức, vậy nên rất nhiều môi giới tham gia bán những sản phẩm không đủ điều kiện pháp lý ra thị trường và thường để lại hậu quả nặng nề cho cả khách hàng, chính bản thân nhà môi giới và cho thị trường bất động sản.
Trong thời điểm bùng nổ công nghệ, dưới tác động của dịch bệnh Covid-19 kéo theo sự dịch chuyển mạnh mẽ các mô hình kinh doanh, mô hình bán hàng, mô hình đầu tư bất động sản, pháp luật kinh doanh bất động sản cũng liên tục có sự điều chỉnh và thay đổi, đòi hỏi các nhà môi giới bất động sản phải không ngừng nâng cao năng lực, tiếp cận các kiến thức và tri thức mới. Việc học tập liên tục, học tập suốt đời là yêu cầu bắt buộc đối với các nhà môi giới bất động sản trong giai đoạn hiện nay.
Đối với các hoạt động của Hội Môi giới Bất động sản, có thể thấy công tác phát triển, quy tụ đội ngũ môi giới bất động sản tham gia Hội còn gặp rất nhiều khó khăn, số lượng hội viên chiếm tỷ lệ rất thấp trong số những người hành nghề thực tế; hoạt động của Hội hầu như chưa có nguồn quỹ từ đóng góp hội phí của hội viên để triển khai các hoạt động mà phải thông qua vận động tài trợ từ các mạnh thường quân và từ các ủy viên Ban chấp hành. Công tác đào tạo, phát triển năng lực cho hội viên, việc phổ biến, cập nhật kiến thức pháp luật nhà nước chưa được triển khai đúng mức.
Môi giới bất động sản thiếu kiến thức và kỹ năng, thiếu nơi sinh hoạt cộng đồng, thiếu tổ chức nghề nghiệp để lên tiếng bảo vệ cho mình khi cần thiết. Hội Môi giới Bất động sản thiếu hội viên, thiếu nguồn lực tài chính và cả con người để xây dựng, tổ chức hoạt động và phát triển. Việc kết hợp và bổ sung cho nhau là nhu cầu vô cùng cấp bách cho các nhà môi giới, cho Hội Môi giới và cho cả sự phát triển bền vững, ổn định, hướng đến hội nhập quốc tế của thị trường bất động sản Việt Nam.
Đề xuất phát triển Hội Môi giới và quản lý môi giới
Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam phải nhanh chóng nhận lấy sứ mệnh tham gia tổ chức đào tạo phát triển nguồn nhân lực chất lượng để chuyên nghiệp hóa thị trường bất động sản. Đó cũng là con đường duy nhất để nhanh chóng phát triển Hội vững mạnh như các nước tiên tiến trên thế giới.
Để làm được việc này, thứ nhất, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam phải nhanh chóng xây dựng và đề xuất bộ khung giáo trình quốc gia về nghề môi giới bất động sản để làm tài liệu đào tạo thống nhất chung cho toàn quốc. Kèm theo đó là bộ ngân hàng câu hỏi thi cấp Chứng chỉ hành nghề quốc gia sử dụng chung cho cả nước để đảm bảo chất lượng đồng đều, đồng thời đảm bảo sự công bằng giữa các địa phương khi sử dụng chung các tiêu chí và nội dung đánh giá sát hạch.
Thứ hai, đề xuất Bộ Xây dựng cho phép Hội Môi giới Bất động sản được tổ chức thi cấp Chứng chỉ hành nghề môi giới như Sở Xây dựng các địa phương. Đây là điều kiện quan trọng để thu hút các nhà môi giới đến với Hội.
Thứ ba, xây dựng phần mềm thi trắc nghiệm để tổ chức thi sát hạch qua máy tính, có kết quả tự động và nhanh chóng, đảm bảo tổ chức các kỳ thi minh bạch và hiệu quả.
Thứ tư, hằng năm Hội tổ chức các chương trình đào tạo miễn phí để cập nhật kiến thức pháp luật, tổ chức định kỳ các hội thảo tại các khu vực để truyền thông, thu hút các nhà môi giới.
Thứ năm, xây dựng hệ thống nền tảng công nghệ thông tin để liên thông dữ liệu định danh môi giới, quản lý thông tin nhà môi giới và dữ liệu cấp Chứng chỉ hành nghề, tổ chức, quảng bá các chương trình đào tạo của Hội.
Thứ sáu, xây dựng hệ thống công nghệ tích hợp giảng dạy online để truyền tải kiến thức đến hội viên mọi lúc mọi nơi, lan toả kiến thức đến đông đảo cộng đồng nhà môi giới.
Quản lý môi giới bất động sản qua mã số định danh
Những môi giới bất động sản trong nỗ lực dài hạn cần được cấp chứng chỉ hành nghề. Đó không chỉ là điều kiện hành nghề, mà còn mang đến một giá trị to lớn khi được khai thác đúng đắn, qua đó sẽ góp phần đưa thị trường ngày càng minh bạch và chuyên nghiệp hơn. Đó chính là mã số chứng chỉ hành nghề hay còn được gọi là mã số định danh môi giới. Theo đó, mỗi môi giới sẽ có một mã số định danh trong suốt quá trình hoạt động.
Mã số này sẽ giúp gia tăng sự minh bạch và bảo đảm quyền lợi khách hàng trong mỗi hoạt động giao dịch. Ở quy mô lớn hơn, việc quản lý mã số định danh sẽ giúp hệ thống hóa toàn bộ hoạt động của môi giới từ đơn vị làm việc, quản lý các giao dịch và ràng buộc trách nhiệm tối đa không giới hạn thời gian, địa điểm hay môi trường làm việc.
Từ bước đi này, thị trường bất động sản sẽ dần tiến đến sự minh bạch mã số định danh trong hồ sơ hành nghề của môi giới để tất cả các bên bao gồm khách hàng, công ty, các cơ quan chức năng có thể dễ dàng theo dõi và có các biện pháp chế tài cần thiết để đảm bảo chất lượng giao dịch và quyền lợi cho khách hàng, nâng cao chất lượng hoạt động môi giới.
Khi đó, các chủ thể mua bán tham gia vào thị trường cũng sẽ yên tâm hơn trong các giao dịch. Đồng thời, đây cũng là động lực để tất cả nhà môi giới cùng có ý thức hành nghề nghiêm túc và chuyên nghiệp.
Ông Phạm Lâm - Phó Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam
