Để đáp ứng nhu cầu vật liệu đất đắp phục vụ thi công các dự án cao tốc Bắc - Nam, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) liên tục có văn bản đề nghị các địa phương nơi có cao tốc đi qua quan tâm, ưu tiên tạo mọi điều kiện thuận lợi, hoàn tất các điều kiện, thủ tục còn thiếu cho các mỏ đã được cấp phép nhưng chưa khai thác được (do chưa GPMB mỏ, chưa có đường tiếp cận...), cấp phép khai thác (các mỏ đã có trong quy hoạch), nâng công suất khai thác mỏ (các mỏ đang khai thác có công suất nhỏ), gia hạn giấy phép mỏ (các mỏ đã hết hạn khai thác nhưng còn trữ lượng) để bảo đảm đáp ứng đủ nhu cầu vật liệu phục vụ thi công.
Đồng thời, cơ quan này cũng kiến nghị các sở, ban, ngành và các địa phương có liên quan thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước về giá vật liệu xây dựng; có giải pháp, chế tài kịp thời và phù hợp để chống độc quyền, đầu cơ, tùy tiện nâng giá vật liệu xây dựng.
Không phải mới đây Bộ GTVT nêu ra vấn đề này mà tại buổi kiểm tra hiện trường thi công tuyến cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây cùng Đoàn công tác Ủy ban Kinh tế của Quốc hội ngày 21/1, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật cũng khẳng định, dự án cao tốc Bắc - Nam được Quốc hội và Chính phủ đặc biệt quan tâm. Chính phủ cũng đã giao cho các cơ quan chức năng theo dõi, giám sát quá trình triển khai dự án. Vì vậy, mọi bước, mọi thủ tục đều vừa phải đúng quy định, vừa phải bảo đảm tiến độ.
“Nếu phải ra hạn tiến độ mà không có lý do chính đáng thì sẽ được coi là gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Vì thế, giá vật liệu nếu không có cơ sở cũng sẽ không được điều chỉnh. Các dự án cao tốc đang triển khai, chúng tôi thấy rằng vấn đề phát sinh tại tất cả các dự án là mỏ vật liệu. Mặc dù công tác chuẩn bị đã làm rất kỹ, nhưng khi triển khai đồng loạt thì đều xảy ra tình trạng thiếu mỏ, vật liệu tăng giá, làm ảnh hưởng đến tiến độ, mức đầu tư", Thứ trưởng Nguyễn Nhật nói.
Để giải quyết tình trạng thiếu vật liệu cho “đại công trường” cao tốc Bắc - Nam, các địa phương cũng đang rốt ráo vào cuộc.
Ông Lê Tuấn Phong, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận cho biết, tỉnh Bình Thuận xác định cao tốc Bắc - Nam là công trình đặc biệt có ý nghĩa đối với việc phát triển kinh tế địa phương. Do đó, riêng để phục vụ nguồn vật liệu cho cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết, năm 2021, Bình Định đã đấu giá 59 mỏ, trong đó có 4 mỏ đá và các mỏ vật liệu khác.
Tỉnh Bình Thuận cũng khẳng định, trong thời gian sớm nhất, những mỏ đã có trong quy hoạch sẽ ưu tiên cung cấp phục vụ thi công. Còn lại, các mỏ chưa được cấp phép cần có cơ chế đặc thù để rút ngắn thời gian cấp phép.
Với tỉnh Đồng Nai, địa phương đang có hàng loạt công trình giao thông lớn như: Sân bay Long Thành, cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết, chuẩn bị triển khai các tuyến cao tốc Dầu Giây - Đà Lạt, Biên Hòa - Vũng Tàu và nhiều công trình giao thông trọng điểm khác. Do đó, Đồng Nai là địa phương cần rất lớn nguồn đá xây dựng, vật liệu san lấp để thi công các dự án.
Ông Cao Tiến Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết, Đồng Nai đã có văn bản gửi Chính phủ, đề nghị đơn giản hóa thủ tục hành chính cấp phép hoạt động khai thác vật liệu san lấp để phục vụ thi công các công trình trọng điểm nằm trên hoặc đi qua địa bàn tỉnh.
UBND tỉnh Đồng Nai cho rằng hiện nay đất làm vật liệu san lấp (đặc biệt là đất phún sỏi đỏ dùng làm đường giao thông) chưa bảo đảm đủ khối lượng theo yêu cầu các công trình. Lý do là các khu đất làm vật liệu san lấp có diện tích không lớn (từ 2ha đến 5ha), chiều dày tầng đất làm vật liệu san lấp dao động từ 3m đến 10m. Tuổi thọ mỏ thường theo tiến độ thực hiện dự án (dưới 5 năm) mặt bằng kết thúc khai thác không thay đổi mục đích sử dụng đất ban đầu.
Trong khi đó, thời gian thực hiện việc cấp giấy phép khai thác vật liệu san lấp, theo quy định về khoáng sản, môi trường, đất đai, đầu tư, xây dựng chưa theo kịp yêu cầu tiến độ của các dự án.
"UBND tỉnh Đồng Nai kính đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét chỉ đạo thực hiện quy trình cho phép khai thác vật liệu san lấp theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính. Chỉ đạo các bộ, ngành có liên quan rà soát bỏ bớt các thủ tục không cần thiết để thống nhất ban hành quy định về cấp giấy phép đất làm vật liệu san lấp sao cho vẫn bảo đảm việc đánh giá trữ lượng, chất lượng và bảo vệ môi trường và bảo đảm an toàn khai thác như trước đây đã được quy định tại Điều 63 Nghị định số 68-CP năm 1996 và Điều 63 Nghị định số 76/2000/NĐ-CP năm 2000 của Chính phủ", văn bản nêu.
