Đồng thời, xử lý nghiêm trường hợp làm chậm, vi phạm quy định về cổ phần hóa, thoái vốn. Xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, nhất là người đứng đầu trong sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước.
Nội dung đẩy mạnh cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đã có trong báo cáo của Chính phủ gửi Quốc hội về tình hình thực hiện Nghị quyết 74/2022/QH15 của Quốc hội về đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, do Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thừa ủy quyền của Thủ tướng ký gửi Quốc hội.
Thu về ngân sách từ thoái vốn hàng nghìn tỷ đồng
Về đẩy mạnh cơ cấu lại DNNN, trọng tâm là các tập đoàn, tổng công ty; nâng cao năng lực quản trị theo nguyên tắc, chuẩn mực quốc tế, theo Bộ Tài chính, hệ thống các cơ chế chính sách pháp luật về cơ cấu lại DNNN đã được ban hành đầy đủ, tiếp tục được nghiên cứu hoàn thiện.
Các chính sách đã đảm bảo chặt chẽ hơn, công khai minh bạch, tối đa hóa lợi ích của Nhà nước, tháo gỡ khó khăn vướng mắc nhằm đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn và hạn chế thất thoát vốn, tài sản nhà nước trong quá trình cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN và doanh nghiệp có vốn nhà nước.
Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 đối với Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp (sửa đổi).
Thực hiện ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo rà soát, hoàn chỉnh toàn bộ hồ sơ xây dựng Luật theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, để khắc phục các tồn tại, hạn chế từ thực tiễn quá trình cổ phần hóa trong thời gian vừa qua, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính rà soát, trình cấp có thẩm quyền xem xét, sửa đổi các nghị định của Chính phủ quy định về cổ phần hóa.
Tính đến tháng 8/2023, đã có 45 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án cơ cấu lại doanh nghiệp theo Quyết định số 360/QĐ-TTg ngày 17/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ, gồm 6 doanh nghiệp thuộc trung ương là: Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (thuộc Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp), Công ty Mua bán nợ Việt Nam (thuộc Bộ Tài chính), Tổng công ty Cơ khí xây dựng, Tổng công ty Đầu tư và phát triển nhà và đô thị (thuộc Bộ Xây dựng) và 39 doanh nghiệp thuộc các địa phương.
Năm 2022, thực hiện cổ phần hóa 1 doanh nghiệp (Công ty TNHH MTV Phà An Giang) với tổng giá trị doanh nghiệp là 309 tỷ đồng (giá trị thực tế phần vốn nhà nước là 278 tỷ đồng); thoái vốn nhà nước tại 1 doanh nghiệp với giá trị 195 tỷ đồng thu về 390 tỷ đồng; các tập đoàn, tổng công ty, DNNN thoái vốn tại 31 doanh nghiệp với giá trị là 688,7 tỷ đồng thu về 3.900,6 tỷ đồng.
Lũy kế 8 tháng đầu năm 2023, thoái vốn nhà nước tại 4 doanh nghiệp (trong đó 3 doanh nghiệp theo Quyết định số 1479/QĐ-TTg, 1 doanh nghiệp theo Thông báo số 281/TB-VPCP) với giá trị 8,8 tỷ đồng, thu về 19 tỷ đồng.
Các tập đoàn, tổng công ty, DNNN đã thoái vốn tại 7 doanh nghiệp với giá trị là 53,5 tỷ đồng, thu về 206,3 tỷ đồng. Số thu từ bán vốn nhà nước của Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp đã nộp về NSNN năm 2021 là 1.000 tỷ đồng; số thu từ bán vốn nhà nước năm 2022 là 3.848 tỷ đồng.
Chậm quyết toán cổ phần hóa ảnh hưởng tiến độ thoái vốn
Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, tiến độ triển khai cổ phần hóa, thoái vốn chậm. Nguyên nhân là do: Công tác chuẩn bị cổ phần hóa, thoái vốn chưa tốt, một số phương án cổ phần hóa chưa hấp dẫn với nhà đầu tư nên khi chào bán cổ phần lần đầu (IPO) không bán hết số lượng cổ phần, do đó khi niêm yết trên thị trường chứng khoán bị hạn chế giao dịch.
Việc chậm quyết toán cổ phần hóa cũng đã ảnh hưởng đến tiến độ thoái vốn. Việc xây dựng danh mục, kế hoạch thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn còn chưa khả thi, chưa sát với thực tế. Vai trò, nhận thức, trách nhiệm của người đứng đầu doanh nghiệp, cơ quan đại diện chủ sở hữu còn chưa cao.
Việc phối hợp giữa các cơ quan đại diện chủ sở hữu với các ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố, bộ, ngành liên quan trong việc thực hiện lập, phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất còn chưa tốt, chậm.
Thời gian tới, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục được rà soát, nghiên cứu, sửa đổi các cơ chế chính sách, pháp luật để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp.
Các bộ, ngành, địa phương, DNNN theo chức năng, nhiệm vụ được giao thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 12/5/2022 về tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động và huy động nguồn lực của DNNN và các quyết định có liên quan.
Ngoài ra, cơ quan đại diện chủ sở hữu xây dựng, lập kế hoạch, phương án cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp và tổ chức triển khai thực hiện đảm bảo phù hợp, khả thi. Cơ quan đại diện chủ sở hữu đôn đốc các doanh nghiệp trực tiếp quản lý, sử dụng nhà đất kê khai báo cáo, lập phương án sắp xếp lại các cơ sở nhà, đất theo quy định tại Nghị định số 167/2017/NĐ-CP, Nghị định số 67/2021/NĐ-CP để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo thẩm quyền.
Bộ Tài chính đề nghị, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sớm có ý kiến về phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất của các doanh nghiệp của trung ương đóng trên địa bàn để bảo đảm tiến độ phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất phục vụ việc xây dựng phương án sử dụng đất khi thực hiện cổ phần hoá.
Đồng thời, xử lý nghiêm trường hợp làm chậm, vi phạm quy định về cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan, nhất là người đứng đầu trong công tác sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN.
Thời gian tới, tiếp tục tăng cường công khai, minh bạch thông tin về tình hình tài chính, hoạt động sản xuất kinh doanh của DNNN để tạo niềm tin, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư trước khi triển khai công tác cổ phần hóa, thoái vốn; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp./.
Xây dựng lộ trình giải quyết các dự án sử dụng vốn nhà nước thua lỗ tại doanh nghiệp
Thực hiện nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ đã giao các bộ, ngành, địa phương (Cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp) trong giai đoạn năm 2023 - 2025 xây dựng lộ trình, kế hoạch, giải pháp cụ thể giải quyết các dự án sử dụng vốn nhà nước thua lỗ tại các doanh nghiệp.
Làm rõ trách nhiệm và kết quả xử lý nghiêm trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân, nhất là người đứng đầu các doanh nghiệp làm ăn không hiệu quả, gây ra thua lỗ, thất thoát, lãng phí trong quản lý, sử dụng nguồn vốn nhà nước tại doanh nghiệp và các nguồn vốn nhà nước khác.
Hiện nay, các bộ, ngành, địa phương đang tiếp tục xây dựng lộ trình, kế hoạch, giải pháp và triển khai thực hiện. Trên cơ sở báo cáo kết quả thực hiện của các bộ, ngành, địa phương, Bộ Tài chính sẽ tổng hợp báo cáo Chính phủ, Quốc hội.
Thực hiện nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện xây dựng kế hoạch, giải pháp, giải quyết các dự án sử dụng vốn nhà nước thua lỗ, đồng thời làm rõ trách nhiệm và kết quả xử lý nghiêm trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân, nhất là người đứng đầu.
