Cách đây 5 tháng, Reatimes đã đăng tải nhiều kỳ về một vụ án điển hình khi cơ quan tố tụng đã có nhiều vi phạm trong quá trình điều tra, hình sự hóa một quan hệ dân sự "Lộ diện điều tra viên cao cấp tạo dựng án oan sai?" khiến cho đến nay, doanh nghiệp thì phá sản, nhà đầu tư thì lâm vào cảnh tù tội, số lần phiên tòa sơ thẩm đã diễn ra lên đến 2 con số mà vẫn không kết được tội.
Mới đây, Tòa soạn lại nhận được Đơn kêu cứu của ông Nguyễn Đình Bang, người đã bị tù giam gần 6 năm và nay vẫn nằm trong tình trạng tại ngoại. Ông cho biết, bản kết luận điều tra bổ sung và bản cáo trạng gần đây nhất của các cơ quan tố tụng vẫn khăng khăng chấp nhất, khẳng định ông có tội. Và ông vẫn tiếp tục khẳng định ông mới là người bị hại và bị tù oan.
Như trong các bài viết lần trước, chúng tôi đã phân tích và nhận định rằng, lời kêu oan của ông Nguyễn Đình Bang là có căn cứ với 7 lý do như sau:
Thứ nhất, không tìm thấy động cơ phạm tội của bị cáo;
Thứ hai, bản thân dự án hiện tại có giá trị cao hơn nhiều so với số vốn huy động mà được coi là lừa đảo. Nếu cho phát mãi để khắc phục thiệt hại thì khi ấy, sẽ không còn người bị hại. Đây là yếu tố vật chất rất quan trọng để có thể xác định quan hệ dân sự như kết luận của Công an quận Đống Đa;
Thứ ba, nhiều căn cứ trong vụ án đã dựa vào bản photo copy làm bằng chứng để buộc tội;
Thứ tư, nhiều biểu hiện biến những lỗi hành chính thành hành vi phạm pháp;
Thứ năm, phức tạp hóa những vấn đề thông thường;
Thứ sáu, không chứng minh được nguyên đơn bị hại (Công ty Huy Phát ký hợp đồng góp vốn với Công ty Trường Sinh nhưng không góp tiền; ông Thái Khắc Toàn là người góp tiền nhưng không ký hợp đồng với Công ty Trường Sinh);
Thứ bảy, có dấu hiệu dựng án qua 6 video của ông Bang cung cấp tại Tòa.
Những điều này đã được chứng minh trong quá trình xét xử phiên phúc thẩm ngày 13/10/2017 của TAND cấp cao tại Hà Nội. Hội đồng xét xử (HĐXX) gồm Thẩm phán Nguyễn Huyền Cường làm Chủ tọa phiên tòa, cùng các Thẩm phán Bùi Thị Minh và Đặng Văn Hưng đã quyết định hủy toàn bộ bản án sơ thẩm, giao hồ sơ về cấp sơ thẩm điều tra lại vụ án theo đúng quy định của pháp luật.
Tại phiên phúc thẩm này, về tố tụng hình sự, HĐXX cho rằng việc phiên sơ thẩm buộc 2 bị cáo Nguyễn Đình Bang và Nguyễn Huy Khang liên đới bồi thường 22.315.248.000 đồng cho công ty Huy Phát là thiếu căn cứ: “Nếu số tiền này thuộc sở hữu của công ty Huy Phát thì cần phải có các tài liệu thể hiện chủ trương đầu tư của công ty, trong kết quả sản xuất kinh doanh và báo cáo thuế, tài chính của công ty. Như vậy, việc xác định công ty Huy Phát tham gia tố tụng với tư cách nguyên đơn dân sự là chưa có cơ sở thuyết phục”.
Một nhận xét quan trọng nữa của HĐXX là: “Trong quá trình điều tra, do điều tra viên không ghi đúng lời khai của bị cáo Khang nên bị cáo nhiều lần phải tự ghi lại và đã nhiều lần đề nghị thay đổi điều tra viên theo quy định của Bộ Luật tố tụng hình sự, nhưng tất cả những lần yêu cầu này đều không được giải quyết theo quy định của pháp luật”.
Về phần nội dung vụ án, HĐXX nhận thấy có nhiều sai sót nghiêm trọng.
Thứ nhất, “chưa có cơ sở vững chắc để xác định việc anh Toàn và bị cáo Khang là quan hệ vay nợ cá nhân và được đảm bảo dưới hình thức góp vốn, hay là quan hệ góp vốn để thực hiện dự án, và quan hệ này có liên quan gì đến vai trò đồng phạm của bị cáo Bang trong vụ án này không”. Bởi theo HĐXX, anh Toàn đã có nhiều lời khai mâu thuẫn nhau và mâu thuẫn với các chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án, nhưng mâu thuẫn này đã không được phiên sơ thẩm xử lý.
Nhận xét này rất quan trọng ở chỗ, nếu quan hệ giữa anh Toàn và bị cáo Khang là quan hệ vay nợ giữa cá nhân với cá nhân và được đảm bảo dưới hình thức góp vốn nào đó thì không liên quan đến người thứ ba.
Thứ hai, về vấn đề có liên quan đến thủ đoạn gian dối của các bị cáo nhằm chiếm đoạt tài sản, HĐXX cho rằng, dự án là có thật, vẫn đang tồn tại và chưa bị thu hồi. Ý chí chuyển nhượng giữa các bên về 80% cổ phần của dự án cũng là có thật và đã hoàn thành việc giao nhận tiền đặt cọc. Vì thế, theo HĐXX: “Vấn đề này cần được làm rõ để xác định có hay không sự gian dối của Khang, Bang trong vụ án này”.
Thứ ba, về việc bị cáo Khang tự nhận là Giám đốc công ty Trường Sinh cùng một số giấy tờ liên quan khác để khiến anh Toàn tin tưởng Khang và ký hợp đồng góp vốn, HĐXX nhận xét: “Nếu cho rằng anh Toàn tin Khang là Giám đốc công ty Trường Sinh thì tại sao Khang phải dẫn Toàn đến nhà Bang và chỉ đồng ý chuyển tiền vào tài khoản của Bang, không đồng ý chuyển tiền vào tài khoản của Khang?”.
Thứ tư, về ý thức đồng phạm của ông Bang trong vụ án, HĐXX nhận thấy:
“Bang và Toàn không có quan hệ quen biết nhau, việc Khang và Toàn ký hợp đồng góp vốn ngày 8/4/2010, Bang không biết và không được ai thông báo cho biết.
Việc chuyển tiền vào tài khoản của Bang không ai báo trước cho Bang; số tiền này là tiền Khang mua cổ phần của Bang tại Công ty Trường Sinh (số nợ này hai bên xác nhận nên thuộc trường hợp không phải chứng minh). Sau khi chuyển thì Khang báo cho Bang và sau đó vài ngày thì chuyển ủy nhiệm chi cho Bang.
Sau khi nhận tiền chuyển nhượng thì Bang giao giấy tờ, sổ đỏ, con dấu cho Khang, Toàn để hoàn tất thủ tục thay đổi đăng ký kinh doanh.
Trong hồ sơ không có tài liệu nào thể hiện Khang, Bang cùng bàn bạc, thống nhất ý chí để cùng thực hiện hành vi phạm tội.
Tại cơ quan điều tra, Bang nói sẽ trả lại số tiền này và yêu cầu trả lại giấy tờ, tài liệu, sổ đỏ dự án và hủy hợp đồng mua bán để bảo đảm an toàn cho mình nhưng không được xem xét giải quyết.
Một số tài liệu liên quan đến chuyển nhượng dự án còn có sự tham gia của ông Hải chứ không phải chỉ có mình Bang.
Như vậy: Việc đánh giá ý thức của Bang cũng cần phải được xem xét lại”.
Đến đây, ai cũng biết rằng, muốn xác định hành vi đồng phạm cần phải căn cứ vào Khoản 1 Điều 17 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017: "Đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm". Qua các chứng cứ và tài liệu trong vụ án này, hành vi “cố ý” của ông Nguyễn Đình Bang đã không được chứng minh một cách thuyết phục.
Thứ năm, HĐXX nhận xét: “Bản án sơ thẩm hầu như không xem xét, đánh giá chứng cứ thu thập tại cơ quan Công an quận Đống Đa, điều này vi phạm nguyên tắc phải đánh giá đầy đủ, toàn diện các chứng cứ liên quan đến vụ án”.
Cuối cùng, HĐXX nhận định “Những sai sót trên không thể khắc phục được ở cấp phúc thẩm” và quyết định hủy toàn bộ bản án sơ thẩm, giao hồ sơ về cấp sơ thẩm điều tra lại vụ án theo đúng quy định của pháp luật.
Và như bạn đọc đã biết, tại phiên tòa sơ thẩm mới đây nhất ngày 16/9/2019, lời tuyên bố “xin cung cấp cho HĐXX 6 đoạn video và các bản dịch là các cuộc trao đổi giữa bị cáo và điều tra viên” của bị cáo Nguyễn Đình Bang, trong đó có đoạn thể hiện nội dung điều tra viên đã hướng dẫn những người khác khai báo không đúng sự thật, tạo dựng chứng cứ để làm oan sai cho ông, đã khiến phiên tòa kéo dài suốt gần 10 năm càng thêm nghẹt thở.
Trước những chứng cứ mới mà bị cáo Nguyễn Đình Bang cung cấp, HĐXX tạm dừng phiên xử để hội ý. Sau khi hội ý, HĐXX TAND TP. Hà Nội quyết định trả hồ sơ để điều tra, làm rõ các đoạn video của ông Nguyễn Đình Bang.
Trong Bản kết luận điều tra bổ sung ngày 2/12/2019 của Công an TP. Hà Nội đã khẳng định 6 đoạn video ghi lại việc điều tra viên đến nhà ông Nguyễn Đình Bang tự thú nhận là đã nhận tiền 2,2 tỷ đồng bên nguyên đơn để làm sai lệch hồ sơ ban đầu, nay yêu cầu ông Bang đưa 2,3 tỷ đồng để giúp ông Bang thoát tội chỉ là “đùa vì bị can Bang không nhận tội”!?.
Không biết HĐXX phiên sắp tới có tin rằng, 6 đoạn video kia có đúng là công an đùa với bị can hay không, nhưng theo ông Nguyễn Đình Bang cho biết, vị điều tra viên ấy đã đến nhà ông “đùa” kiểu này không dưới 10 lần!
