Doanh nghiệp bất động sản vi phạm công bố thông tin và lo ngại rủi ro trên thị trường chứng khoán

Vi phạm công bố thông tin - "điểm nóng" của các doanh nghiệp bất động sản

Thị trường chứng khoán luôn được ví như "hàn thử biểu" của nền kinh tế, là kênh dẫn vốn trung và dài hạn quan trọng. Đi cùng với việc nâng hạng thị trường, các vấn đề về minh bạch thông tin và tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp đặc biệt được đề cao. 

Tuy nhiên, vừa qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) liên tục ban hành các quyết định về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán đối với một loạt doanh nghiệp, trong đó có nhiều doanh nghiệp bất động sản. Những vi phạm chủ yếu xoay quanh việc chậm trễ hoặc không công bố thông tin theo quy định, đặc biệt là các tài liệu quan trọng liên quan đến trái phiếu, báo cáo tài chính hay tình hình sử dụng vốn từ đợt phát hành cổ phiếu.

Chỉ trong tháng 10/2025, UBCKNN đã liên tiếp đưa ra các quyết định xử phạt nặng đối với nhiều doanh nghiệp bất động sản lớn. Điển hình là trường hợp của Công ty cổ phần Đầu tư – Phát triển Đô thị Ân Phú, bị phạt 92,5 triệu đồng vì không công bố hoặc gửi nội dung công bố thông tin không đúng thời hạn cho Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) đối với nhiều tài liệu quan trọng, bao gồm tình hình thanh toán lãi, gốc trái phiếu năm 2021 và 6 tháng đầu năm 2022, báo cáo tình hình sử dụng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu, và báo cáo tài chính.

Theo tìm hiểu, Công ty cổ phần Đầu tư – Phát triển Đô thị Ân Phú có địa chỉ tại phường Bàn Thạch, TP. Đà Nẵng (trước đây là phường Hòa Thuận, TP. Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam); thành lập ngày 23/5/2006; người đại diện pháp luật là ông Nguyễn Quốc Trường và hoạt động chính trong lĩnh vực xây dựng công trình dân dụng, công nghiệp, giao thông, thủy lợi, điện, các công trình viễn thông, công trình hạ tầng kỹ thuật, hệ thống cấp thoát nước.

Nghiêm trọng hơn là trường hợp của Công ty Cổ phần Sonadezi Châu Đức (mã: SZC), bị phạt tổng cộng 507,5 triệu đồng vì hàng loạt vi phạm. Đáng chú ý nhất là việc thay đổi phương án sử dụng vốn thu được từ đợt phát hành cổ phiếu năm 2024 mà không thông qua Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ), bị phạt 350 triệu đồng. Cụ thể, SZC đã dùng 67,4 tỷ đồng trong tổng số 1.199,7 tỷ đồng thu được để chi cho các mục đích khác (thanh toán các hạng mục thuộc dự án Khu đô thị và Sân golf Châu Đức, trả nợ vay cho dự án đầu tư BOT đường 768, góp vốn vào công ty con) mà không hề có sự chấp thuận của cổ đông. Cơ quan thanh tra đã yêu cầu doanh nghiệp này trình ĐHĐCĐ gần nhất xem xét, thông qua việc thay đổi phương án sử dụng số tiền.

Theo báo cáo tài chính quý II/2025, Sonadezi Châu Đức ghi nhận doanh thu 217,83 tỷ đồng, giảm 17% so với cùng kỳ, lợi nhuận sau thuế đạt 94,93 tỷ đồng, giảm 7,1%. Biên lợi nhuận gộp cải thiện từ 57% lên 62,6%, song không đủ bù đắp mức sụt giảm doanh thu.

Đáng chú ý, dòng tiền kinh doanh chính giảm mạnh xuống chỉ còn 60,8 tỷ đồng, so với 346,7 tỷ đồng cùng kỳ năm trước; dòng tiền đầu tư âm 310,5 tỷ đồng và dòng tiền tài chính âm 105,7 tỷ đồng. Tính đến 30/6/2025, tổng tài sản của công ty đạt 8.162,9 tỷ đồng, giảm nhẹ 0,8% so với đầu năm. Trong đó, nợ vay ngắn và dài hạn đạt 2.187,8 tỷ đồng, tương đương 70% vốn chủ sở hữu – cho thấy áp lực tài chính vẫn ở mức cao.

Tổng công ty IDICO - CTCP (mã: IDC) cũng bị xử phạt tổng cộng 152,5 triệu đồng do vi phạm công bố thông tin, bao gồm không công bố Báo cáo tình hình sử dụng số tiền thu được từ việc phát hành trái phiếu đối với trái phiếu còn dư nợ và công bố thông tin không đúng thời hạn. Thậm chí, IDC còn bị phạt do công bố thông tin không đầy đủ nội dung, không trình bày đầy đủ một số giao dịch với bên liên quan tại Báo cáo tình hình quản trị công ty.

Về tình hình kinh doanh, theo báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2025, IDICO ghi nhận doanh thu thuần đạt hơn 1.763 tỷ đồng, giảm 17,9% so với cùng kỳ năm ngoái; lợi nhuận sau thuế đạt gần 416 tỷ đồng, giảm 28,8%. Lũy kế 6 tháng đầu năm, IDICO ghi nhận doanh thu thuần đạt 3.556,7 tỷ đồng, giảm 22,9% so với cùng kỳ; lợi nhuận sau thuế đạt xấp xỉ 833 tỷ đồng, giảm 39,7% so với cùng kỳ năm ngoái.

Năm 2025, công ty đặt mục tiêu doanh thu 8.918 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế 2.596 tỷ đồng. Như vậy, kết thúc 6 tháng với lợi nhuận trước thuế đạt 1.040 tỷ đồng, giảm hơn 40% so với cùng kỳ, IDICO mới chỉ hoàn thành 40% mục tiêu cả năm.

Có thể thấy, không ít doanh nghiệp bất động sản, dù là "ông lớn" trên sàn, vẫn chưa thực sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc về thời gian cung cấp thông tin cũng như minh bạch thông tin ra thị trường.

Ngoài ra, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) mới đây cũng công bố danh sách 63 mã chứng khoán không đủ điều kiện giao dịch ký quỹ (margin) trong quý IV/2025. Danh sách này bao gồm nhiều cổ phiếu bất động sản quen thuộc, bị loại trừ do các lý do như vi phạm quy định giao dịch, kết quả kinh doanh âm, thời gian niêm yết ngắn, hoặc các vấn đề liên quan đến báo cáo tài chính và tuân thủ pháp luật. Đơn cử một số mã như CTCP Tập đoàn Bamboo Capital (mã: BCG); CTCP Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (mã: NVL); Công ty Cổ phần Địa ốc Long Điền (mã: LDG); Cổ phần Đầu tư và Xây dựng 3-2 (mã: C32); CTCP Vạn Phát Hưng (mã: VPH). Quyết định "cắt" margin không chỉ hạn chế dòng tiền và làm giảm thanh khoản của các mã này, mà có thể ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư, buộc họ phải đánh giá lại rủi ro mã chứng khoán của các doanh nghiệp này.

Hệ lụy rủi ro cho thị trường

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mang tính bản lề, khi Việt Nam chính thức được FTSE Russell công bố nâng hạng lên nhóm "Thị trường mới nổi thứ cấp", có hiệu lực từ tháng 9 năm 2026. Đây là cột mốc không chỉ giúp cải thiện thanh khoản mà còn mở ra cơ hội tăng trưởng mạnh, thu hút vốn từ sàn chứng khoán. Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp, đặc biệt trong ngành bất động sản cũng đẩy mạnh tái cấu trúc nguồn vốn thông qua việc huy động vốn trên sàn để giảm bớt sự lệ thuộc vào vốn tín dụng ngân hàng. Xu hướng này dù tích cực nhưng lại đặt ra câu hỏi lớn về việc cung cấp và minh bạch các thông tin của doanh nghiệp.

Theo quy định của Nhà nước, doanh nghiệp niêm yết phải luôn tuân thủ chặt chẽ quy chế về công bố thông tin. Các quy định này bao gồm cả thông tin định kỳ và bất thường.

Về công bố thông tin định kỳ, hàng năm các công ty bắt buộc phải công bố báo cáo tài chính đã được kiểm toán trong thời hạn không vượt quá 90 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính. Ngoài ra, các thông tin quan trọng khác cũng cần được công bố định kỳ như kết quả cuộc họp Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ), thông tin về hoạt động chào bán chứng khoán, báo cáo sử dụng vốn chi tiết, và các thông tin liên quan đến tỷ lệ sở hữu cổ đông nước ngoài.

Đặc biệt, về công bố thông tin bất thường, doanh nghiệp phải thực hiện trong thời hạn 24 giờ kể từ lúc phát sinh các sự kiện có thể ảnh hưởng lớn đến giá cổ phiếu và quyết định đầu tư. Các sự kiện này bao gồm tài khoản của công ty tại ngân hàng bị phong tỏa, việc bổ sung hoặc rút bớt ngành nghề kinh doanh, hay việc thông qua nghị quyết của cuộc họp ĐHĐCĐ bất thường hoặc thường niên mang tính quyết định.

Những quy định pháp lý này được đặt ra nhằm mục tiêu cốt lõi là đảm bảo tình trạng hoạt động tốt của các công ty niêm yết, đồng thời duy trì tính minh bạch về mọi mặt của doanh nghiệp, qua đó giảm thiểu rủi ro cho các nhà đầu tư khi tham gia giao dịch. Do đó, việc chậm trễ công bố thông tin hay thiếu minh bạch sẽ làm ảnh hưởng đến niềm tin của thị trường, tạo ra sự bất đối xứng thông tin, và đặc biệt là tạo cơ hội cho một số nhóm nhà đầu tư gây ảnh hưởng và thao túng giá cổ phiếu, gây thiệt hại lớn cho các nhà đầu tư riêng lẻ khác.

Ông Phan Dũng Khánh, Chuyên gia chứng khoán cho hay, khi doanh nghiệp không công bố đầy đủ và kịp thời các thông tin về tình hình tài chính và nợ trái phiếu, cổ đông đối mặt với nguy cơ không thể đánh giá chính xác rủi ro thực sự của doanh nghiệp.

Việc thông tin không rõ ràng và thiếu minh bạch cũng gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, tạo tâm lý e ngại và gia tăng rủi ro cho các nhà đầu tư.

Ông Khánh ví von: "Khi doanh nghiệp vi phạm công bố thông tin minh bạch, nhà đầu tư như đi trong bóng đêm. Họ không biết doanh nghiệp đang nợ bao nhiêu, tình hình tài chính thực sự ra sao, và khả năng thanh toán như thế nào. Việc không nắm bắt được thông tin kịp thời có thể khiến cổ đông vướng vào các rủi ro lớn, đặc biệt vấn đề đáo hạn trái phiếu, nợ trái phiếu rất được quan tâm".

Một hệ lụy khác của việc vi phạm công bố thông tin là doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc huy động vốn từ các nhà đầu tư tổ chức và các quỹ đầu tư lớn. Ông Khánh nhấn mạnh, các quỹ đầu tư quốc tế rất coi trọng yếu tố minh bạch. Khi doanh nghiệp bị xử phạt hoặc mất uy tín, họ sẽ ngần ngại rót vốn, dẫn đến việc tăng chi phí huy động vốn của công ty, cản trở kế hoạch phát triển.

Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, vi phạm công bố thông tin có thể dẫn đến việc công ty bị đình chỉ giao dịch hoặc thậm chí hủy niêm yết. Khi đó, các cổ đông sẽ mất khả năng giao dịch cổ phiếu trên thị trường chính thức, khiến giá trị tài sản của họ bị giảm mạnh và khả năng thanh khoản gần như không còn.

Ông Khánh kết luận, vi phạm công bố thông tin gây ra nhiều hệ lụy cho cả doanh nghiệp lẫn cổ đông. Trong khi doanh nghiệp phải đối mặt với khó khăn trong việc huy động vốn và phát triển, các cổ đông lại chịu thiệt hại nặng nề về giá trị cổ phiếu và niềm tin.

"Thị trường chứng khoán chỉ có thể phát triển bền vững khi có sự minh bạch và doanh nghiệp tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp lý", ông Khánh nhấn mạnh./.