Từ một vùng núi non hiểm trở, hoang sơ khi được Đoàn thám hiểm của Sở Địa lý Đông Dương phát hiện vào cuối năm 1903, Sapa đã ẩn giấu trong mình cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, hùng vĩ, bềnh bồng trong mây; núi thì tuyệt đỉnh, sông thì đầu nguồn và khí hậu trong lành, mát mẻ, mang sắc thái đa dạng.
Khi về thăm tỉnh Lào Cai năm 1958, Bác Hồ đã căn dặn: Sapa có thể thiết kế làm đường lên để thành nơi du lịch, tu nghiệp cho tỉnh nhà và cho cả nước.
Thực hiện lời căn dặn của Bác, nhiều thế hệ những người yêu Sapa, vì Sapa, nhất là đồng bào các dân tộc nơi đây, bằng bàn tay, khối óc đã hăng say lao động, vượt qua gian khổ, hy sinh để xây dựng Sapa trở thành điểm đến du lịch văn hóa và thiên nhiên hàng đầu thế giới.
Vẻ đẹp thiên nhiên hòa quyện cùng những nét văn hóa độc đáo
Đến với Sapa, du khách được chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên hòa quyện cùng những nét văn hóa độc đáo của cộng đồng các dân tộc chung sống lâu đời. Sự đa dạng đầy sắc màu của không gian văn hóa của các làng bản, những nếp nhà sàn bình yên ẩn hiện trong sương mờ; những bãi đá cổ huyền bí; những trang phục, điệu múa đặc sắc; tiếng sáo, khèn, đàn môi réo rắt; các lễ hội, những phiên chợ tình và những ngành nghề thủ công truyền thống hay khu ruộng bậc thang được hình thành trong quá trình lao động sản xuất của nông dân uốn lượn trải dài khắp các bản làng Tả Van, Tả Phìn... kéo tận đến chân trời.
Điều đó đã làm nên sức hấp dẫn đặc biệt, bản sắc riêng có của Sapa với du khách trong nước và quốc tế. Sapa ngày nay không chỉ là một trong bảy Khu du lịch Quốc gia mà đã vươn tầm, được ghi danh trên bản đồ du lịch toàn cầu, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng, phát triển kinh tế của tỉnh Lào Cai, thị xã Sapa; tạo việc làm, thu nhập, nâng cao đời sống cho Nhân dân.
Phó Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao những thành tựu đáng tự hào của Đảng bộ, chính quyền, đồng bào các dân tộc tỉnh Lào Cai nói chung và Sapa nói riêng, trong nỗ lực bảo tồn, phát huy, lan tỏa giá trị văn hóa bản địa độc đáo, đặc sắc.
"Đây cũng là bài học kinh nghiệm quý báu trong phát triển văn hóa; bởi văn hóa trường tồn khi trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống kinh tế - xã hội của nhân dân", Phó Thủ tướng nói.
Du lịch cộng đồng đang ngày càng quan trọng
Theo Phó Thủ tướng, Sapa đang tiến bước trên hành trình trở thành trung tâm du lịch nghỉ dưỡng tầm cỡ quốc tế, với hệ thống các sản phẩm du lịch đa dạng, đặc sắc, điểm giao lưu văn hóa khu vực Trung du miền núi phía bắc.
Đảng, Nhà nước đang và sẽ tập trung hoàn thiện các cơ chế, chính sách đột phá để phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn. Tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, minh bạch, bình đẳng, thuận lợi cho doanh nghiệp; hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng.
Tiếp tục quan tâm dành nguồn lực công và huy động nguồn lực xã hội để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, phát triển không gian văn hóa; hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng, chú trọng phát triển các tiện ích số nhằm hướng tới phát triển hệ sinh thái du lịch Sapa thông minh.
Cùng với hoàn thành dự án đường cao tốc Lào Cai - Sapa, Cảng hàng không Sapa và các hạ tầng du lịch khác sẽ được ưu tiên đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách đến với Sapa; thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao đời sống Nhân dân.
Ở một góc nhìn khác, việc phát triển du lịch Sapa cũng tạo ra cũng áp lực lớn lên các tài nguyên tự nhiên mà nếu không giải quyết hài hòa sẽ làm cạn kiệt, mai một, thậm chí mất đi những giá trị thiên nhiên, văn hóa đặc sắc đã làm nên thương hiệu của du lịch Sapa.
Đáng chú ý, du lịch cộng đồng ở Sapa đang giữ vai trò ngày càng quan trọng, góp phần xóa đói, giảm nghèo, tuy nhiên, loại hình du lịch này còn mang tính tự phát, tiềm ẩn nguy cơ mai một văn hóa truyền thống, không hài hòa với thiên nhiên, dễ bị ảnh hưởng tiêu cực của các yếu tố văn hóa ngoại lai, môi trường thiếu an toàn, thân thiện.
Sức hấp dẫn của du lịch cộng đồng Sapa là sự kết hợp giữa nét đẹp của tự nhiên hoang sơ, những sản phẩm du lịch độc đáo, sáng tạo được hình thành từ đời sống lao động mộc mạc, giản dị nhưng đầy sắc màu văn hóa của cộng đồng các dân tộc.
Vì vậy, ngành du lịch Sapa cần đặc biệt quan tâm đến quy hoạch, định hướng phát triển các mô hình du lịch cộng đồng bảo vệ sự nguyên sơ của cảnh quan thiên nhiên và phong tục, tập quán của người dân; tăng cường tập huấn, đào tạo nhân lực; bảo đảm môi trường du lịch an toàn, an ninh, trật tự.
Mỗi người dân Sapa sẽ trở thành một sứ giả về văn hóa
Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, tỉnh Lào Cai trong quá trình phát triển du lịch Sapa cần có những giải pháp tổng thể, đồng bộ trong tổ chức thực hiện quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch Quốc gia Sapa đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, hướng tới một Sapa phát triển bền vững, hài hoà và chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai.
Phát triển du lịch đi đôi với bảo tồn các giá trị văn hoá, bản sắc kiến trúc cốt lõi; lấy cộng đồng các dân tộc Sapa vừa là chủ thể, mục tiêu, động lực và là người thụ hưởng thành quả từ phát triển.
Chú trọng chuyển đổi xanh trong du lịch, phát triển các loại hình du lịch dựa vào hệ sinh thái; phát huy giá trị văn hoá bản địa để thúc đẩy kinh tế du lịch, lấy kinh tế du lịch làm nền tảng để bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá bản địa. Đây chính là thế mạnh riêng có của Sapa, và cũng là xu thế chung, tất yếu của thế giới.
Quy hoạch du lịch Sapa phải giữ gìn cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp của nơi gặp gỡ đất trời, thị trấn bồng bềnh trong biển mây, thiên đường nghỉ dưỡng châu Âu giữa lòng Việt Nam… Để mỗi du khách đến với Sapa sẽ cảm nhận được vẻ đẹp mang hơi thở của cuộc sống bình yên, thơ mộng, chốn bồng lai tiên cảnh vùng non cao.
Tỉnh Lào Cai, thị xã Sapa cần quan tâm xây dựng môi trường du lịch văn minh, thân thiện và bền vững. Mỗi người dân Sapa sẽ trở thành một sứ giả về văn hóa; mỗi du khách khi đến với Sapa sẽ đều trách nhiệm trong giữ gìn, bảo vệ môi trường, cảnh quan bởi đó chính là nguồn sống của hôm nay và mai sau. "Tôi mong muốn chúng ta hãy hành động ngay, bắt đầu bằng việc rất đơn giản là khi chương trình này kết thúc, hãy cùng nhau thu dọn sạch rác trước khi ra về", Phó Thủ tướng bày tỏ.
Phó Thủ tướng cũng đặt ra yêu cầu nhanh chóng chuyển đổi số, hướng tới mô hình quản trị hiệu quả, ứng dụng công nghệ để truyền thông, quảng bá mạnh mẽ du lịch Sapa ra thế giới; tạo ra không gian mới cho phát triển du lịch, giảm thiểu tác động đến môi trường, nguyên thiên nhiên, cảnh quan, các hệ sinh thái, các di sản.
Theo Phó Thủ tướng, với chi phí không quá lớn, sự kết hợp giữa những trải ngiệm "ảo" với những trải nghiệm "thực" về cảnh quan thiên nhiên, môi trường, văn hoá, con người Sapa chắc chắn sẽ nâng cao sức hút, mời gọi và giữ chân du khách ở Sapa. Cùng với đó, tỉnh Lào Cai cần chú trọng quảng bá du lịch Sapa qua các tác phẩm, loại hình nghệ thuật, đặc biệt là văn học, nhiếp ảnh, điện ảnh.
"Chúng ta đã có một "Lặng lẽ Sapa" của nhà văn Nguyễn Thành Long được đưa vào sách giáo khoa phổ thông; những thước phim về sự hùng vĩ của dãy Hoàng Liên Sơn, đỉnh Fansipan hay vẻ đẹp lộng lẫy của ruộng bậc thang mùa vàng, mùa nước đổ… đã thôi thúc bước chân du khách đến với Sapa. Du lịch Sapa cần thêm nhiều tác phẩm như vậy để đưa những giá trị cốt lõi của vùng đất, con người nơi đây đến với du khách trên toàn thế giới", Phó Thủ tướng nói.
Tỉnh Lào Cai cần đẩy mạnh liên kết, hợp tác giữa các địa phương, giữa các loại hình, sản phẩm du lịch, tạo thành chuỗi điểm đến trong đó Khu du lịch quốc gia Sapa phải là động lực, thu hút du khách đến với các điểm đến trên tuyến. Ngược lại, các điểm đến này cũng tạo nên sức hút chung cho du lịch Sapa. Đồng thời tập trung đào tạo phát triển nguồn nhân lực du lịch đặc biệt là trang bị kỹ năng, hình thành tư duy làm du lịch chuyên nghiệp cho đồng bào các dân tộc Sapa, bởi chính họ làm nên sức hút và sự đặc sắc của du lịch Sa pa.
Phó Thủ tướng cũng đề nghị các bộ, ngành Trung ương cần phối hợp chặt chẽ, ưu tiên tạo điều kiện thuận lợi để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, ưu tiên phát triển hạ tầng đồng bộ, xây dựng cơ chế để thu hút nguồn lực về vốn, nguồn nhân lực nhằm đầu tư, phát triển chuỗi giá trị du lịch Sapa một cách bền vững.
"Với sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước; lãnh bằng sự năng động, sáng tạo, quyết tâm cao của các cấp ủy Đảng, chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp và người dân, du lịch Sapa nói riêng và du lịch Lào Cai nói chung sẽ trở thành điểm đến của du lịch thiên nhiên, bản sắc văn hóa, thể thao mạo hiểm hàng đầu Việt Nam và khu vực; nơi du khách sẽ có được những trải nghiệm khác biệt và đích thực vượt cả sự mong đợi với những cảm xúc đặc biệt trên mỗi hành trình", Phó Thủ tướng tin tưởng.
