UBND xã Bình Yên tự ý giữ sổ đỏ của người dân trong thời gian dài là vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người sử dụng đất
- Thưa luật sư, việc UBND xã Bình Yên giữ hơn 150 cuốn sổ đỏ đất nông nghiệp của người dân trong hơn 13 năm (từ năm 1999) có vi phạm pháp luật đất đai?
Theo quy định tại khoản 2 Điều 36 Luật đất đai 1993 (tại thời điểm năm 1999, Luật Đất đai năm 1993 vẫn còn hiệu lực) thì việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được thực hiện theo các quy định sau đây: “Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định giao đất thì cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.”
Điều luật này được hiểu là khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền (tức UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện) giao đất cho người dân quản lý, sử dụng thì phải cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho họ. Do đó, nếu chính quyền giao đất nhưng không cấp (trao tay) Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân thì chính quyền đã vi phạm quy định của Luật đất đai.
Cũng theo Luật đất đai 1993 quy định tại Điều 86: “Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc vượt quá quyền hạn giao đất, thu hồi đất, cho phép chuyển quyền, chuyển mục đích sử dụng đất trái với quy định của pháp luật, bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật đất đai, quyết định xử lý trái pháp luật hoặc có hành vi khác gây thiệt hại đến tài nguyên đất đai, quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất, thì tuỳ theo mức độ nhẹ hoặc nặng mà bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự”.
- Ông Lê Văn Mão – Chủ tịch UBND xã Bình Yên cho rằng, UBND xã giữ sổ đỏ của người dân là để đỡ phải thu hồi vì xã biết phần đất được cấp sổ đỏ đó nằm trong diện quy hoạch và giải phóng mặt bằng. Theo luật sư, lý do vị chủ tịch này đưa ra có hợp lý?
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 3 Nghị định 04/2000/NĐ-CP về thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai quy định: “Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ quy định tại khoản 2 Điều 3 của Nghị định số 17/1999/NĐ-CP ngày 29 tháng 3 năm 1999 của Chính phủ về thủ tục chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế quyền sử dụng đất và thế chấp, góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất (gọi tắt là Nghị định số 17/1999/NĐ-CP của Chính phủ) thì được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Trong trường hợp tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất nêu tại khoản này mà đất đó nằm trong quy hoạch xây dựng đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt nhưng chưa có quyết định thu hồi đất để thực hiện quy hoạch đó thì vẫn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng phải chấp hành đúng các quy định về xây dựng”.
Như vậy, lý do ông Lê Văn Mão đưa ra chưa đúng với quy định của pháp luật áp dụng trong trường hợp này. Thêm vào đó, năm 1999, mới chỉ có quy hoạch khu công nghệ cao Láng Hòa Lạc, chưa có kế hoạch sử dụng đất mà UBND xã Bình Yên đã tự ý giữ sổ đỏ của hơn 150 hộ dân là trái với quy định của pháp luật
- Việc UBND xã Bình Yên "ém" sổ đỏ của dân suốt hơn 13 năm ảnh hưởng như thế nào đến quyền lợi của người sở hữu đất, thưa luật sư?
Theo Quyết định số 201-QĐ/ĐKTK ngày 14/7/1989 của Tổng cục Quản lý ruộng đất (có hiệu lực đến hết ngày 19/4/2000) quy định: "Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là chứng thư pháp lý xác lập mối quan hệ hợp pháp giữa Nhà nước với người sử dụng đất".
Vì vậy, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp hay còn gọi là sổ đỏ là cơ sở pháp lý để nhà nước công nhận và bảo hộ quyền sử dụng đất của người dân. Trong pháp luật về đất đai, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có vai trò quan trọng, là căn cứ để xây dựng các quy định, cụ thể như, quy định về đăng ký, theo dõi biến động đất, kiểm soát các giao dịch dân sự về đất đai.
Khi không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong tay, người sử dụng đất bị hạn chế rất nhiều các quyền về: Chuyển đổi, chuyển nhượng, thế chấp, thừa kế và góp vốn kinh doanh,… trong khuôn khổ mà pháp luật cho phép. Điều này gây tác động tiêu cực trong việc quản lý, sử dụng đất đai ở địa phương, đặc biệt là quyền lợi của người sử dụng đất.
- Nhiều người dân xã Bình Yên cho rằng, chính vì bị UBND xã giữ sổ đỏ khiến nhiều hộ dân bỗng dưng mất cả vài trăm triệu tiền đền bù mà không có bằng chứng gì để đòi quyền lợi. Ý kiến của luật sư về việc này như thế nào? Trách nhiệm chính quyền địa phương trong việc này ra sao?
Việc UBND xã Bình Yên tự ý giữ sổ đỏ của người dân trong thời gian dài là vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người sử dụng đất. Theo quy định của pháp luật hiện hành, khi có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi hành chính là trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích của mình thì người dân có khiếu nại hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của pháp luật. Nếu có dấu hiệu của tội phạm thì có thể làm đơn tố cáo gửi đến cơ quan công an để được giải quyết theo quy định của pháp luật.
Việc xác định trách nhiệm của lãnh đạo, cán bộ UBND xã Bình Yên đến đâu, bị xử lý bằng hình thức nào phải căn cứ vào các tình tiết, chứng cứ khách quan trong từng vụ việc, vụ án cụ thể để đánh giá, kết luận.
Chúng tôi cần tiếp cận tài liệu, hồ sơ và lắng nghe người dân trình bày thì mới có thể đưa ra lời khuyên cụ thể vì mỗi người dân bị thiệt hại vì những lý do khác nhau, số tiền bị thiệt hại cũng khác nhau.
Xin cảm ơn luật sư!
