Ủy ban Pháp luật của Quốc hội mới đây đã có buổi làm việc với TP. Hà Nội để khảo sát việc thi hành một số quy định của luật Cư trú (sửa đổi) trên địa bàn.
Báo cáo của UBND TP. Hà Nội cho rằng, nếu bỏ điều kiện riêng về đăng ký thường trú vào thành phố trực thuộc T.Ư thì tạo điều kiện thuận lợi cho người dân được đăng ký thường trú đảm bảo các quyền lợi khi được đăng ký thường trú, số lượng người được đăng ký thường trú sẽ tăng lên.
Những trường hợp có nhu cầu đăng ký thường trú đang bị hạn chế bởi quy định riêng như chưa đủ thời gian cư trú trên 3 năm, thuê nhà, ở nhờ không đủ diện tích bình quân sẽ được đăng ký thường trú.
Nếu bỏ điều kiện riêng cũng không tác động nhiều đến hệ thống cơ sở hạ tầng như y tế, giáo dục của địa phương vì thực tế công dân các tỉnh đến thuê nhà, ở nhờ tạm trú có nhu cầu đăng ký thường trú nhưng không đủ điều kiện thì công dân vẫn sinh sống trên địa bàn, vẫn sử dụng các dịch vụ y tế, giáo dục… (quy định này chỉ hạn chế công dân không được đăng ký thường trú chứ không hạn chế được công dân đến nhập cư).
Hà Nội cũng chỉ ra các ưu điểm của việc bãi bỏ quy định này, trong đó có việc cải cách hành chính (theo thống kê, năm 2017 có khoảng gần 40 thủ tục hành chính liên quan đến hộ khẩu, đến nay, sau 3 năm cải cách, vẫn còn khoảng 25 thủ tục buộc phải có sổ hộ khẩu).
Ngoài ra, việc đăng ký thường trú khó khăn khiến người lao động thêm phần vất vả, họ phải mất nhiều thời gian làm thủ tục hành chính; trường hợp không đăng ký thường trú thì con em họ phải học trường tư, không được tuyển dụng vào cơ quan nhà nước...
Vì vậy, Hà Nội bày tỏ “nhất trí với việc bỏ quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc T.Ư, bỏ thời hạn tạm trú liên tục từ 3 năm trở lên và quy định về diện tích ở bình quân”.
Lý do được Hà Nội nêu là các biện pháp này chỉ giảm được nhập khẩu, không giảm được nhập cư, gây bất bình đẳng về quyền cư trú, gây khó khăn cho người ngoài tỉnh về sinh sống phải chi phí tốn kém hơn các dịch vụ như điện, nước, con em học tập trái tuyến và các thủ tục hành chính khác...
Hà Nội cũng đề xuất phải có chính sách đầu tư phát triển về y tế, giáo dục, giao thông, nhà ở…; đưa các cơ sở sản xuất; các trường đại học, trung học chuyên nghiệp dạy nghề ra các khu công nghiệp, ra ngoại thành, đầu tư xây dựng các khu đô thị ở ngoại thành để kéo dãn số cư dân về nội thành…
Hà Nội cũng kiến nghị những người tỉnh ngoài làm hợp đồng không xác định thời hạn trong các công ty TNHH, doanh nghiệp tư nhân nên quy định phải có thời gian cư trú từ một 1 năm trở lên thì mới giải quyết đăng ký thường trú để tránh việc một số người lợi dụng cơ cấu tổ chức đơn giản của doanh nghiệp tư nhân làm hợp đồng lao động không đúng người, đúng việc, tạo bất bình đẳng trong đăng ký thường trú.
Theo báo cáo của Hà Nội, hiện thành phố có số dân đông thứ 2 cả nước (sau TP.HCM) và cũng có mật độ dân số cao thứ 2 trong 63 tỉnh, thành, với trung bình 2.398 người/km2, cao gấp 8,2 lần so với mật độ dân số cả nước.
Dân số Hà Nội phân bố không đều, tập trung đông nhất ở các quận nội thành như Đống Đa, Thanh Xuân. Tốc độ tăng dân số trong những năm gần đây với khoảng 210.000 người/năm, chủ yếu là tăng cơ học, chiếm khoảng 70%.
Đến thời điểm ngày 30/6, toàn TP có 7,855 triệu nhân khẩu, trong đó thường trú khoảng 6,744 triệu và tạm trú khoảng 1,1 triệu.
