Hải Phòng: Đề xuất đầu tư tuyến đường Đông - Tây hơn 19.000 tỷ đồng

Trục giao thông mới kết nối giữa 2 trung tâm đô thị Đông – Tây Hải Phòng

Với diện tích lên đến hơn 111,698km2, quy mô dân số thường trú hơn 307.000 người, vùng đô thị Hải Dương (TP. Hải Dương trước đây và khu vực phụ cận) được xác định là đô thị vệ tinh của thành phố Hải Phòng (sau hợp nhất). Khu vực này cũng tập trung nhiều khu công nghiệp như: KCN Đại An (hơn 603ha); KCN Nam Sách (hơn 60ha); CCN Ba Hàng, Thạch Khôi, Ngô Quyền, Cẩm Thượng – Việt Hoà, Ba Quyền…

Tuy nhiên, hiện kết nối giữa khu vực đô thị vệ tinh nói riêng, khu vực Tây Hải Phòng nói chung với đô thị trung tâm (thành phố Hải Phòng cũ) cùng hệ thống cảng biển, cảng hàng không quốc tế với khoảng cách từ 47 - 75km vẫn chỉ dựa trên 2 tuyến giao thông chính là tuyến quốc lộ 5 và đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng.

Trong đó, tuyến quốc lộ 5 (chiều dài 47km) phục vụ chính cho phương tiện xe container, xe tải, năng lực vận tải của tuyến đường đã vượt công suất thiết kế từ 5 - 6 lần. Do hiện trạng hai bên quốc lộ 5 là các khu dân cư, khu đô thị, khu công nghiệp nên tuyến đường này không có quy hoạch mở rộng. Bởi vậy, năng lực lưu thông của quốc lộ ở mức độ thấp, tốc độ lưu thông trung bình chỉ khoảng 40 - 50km/giờ lại hay xảy ra tai nạn, ùn tắc giao thông.

Còn tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, đoạn trên địa bàn Hải Phòng, tính từ điểm tiếp giáp tỉnh Hưng Yên đến điểm cuối (phía Nam Hải Phòng) có chiều dài tới 75km. Trên toàn tuyến, trung bình phải tới 15km mới có điểm giao với hệ thống giao thông trong khu vực. Hơn nữa, tuyến cao tốc thực hiện thu phí với mức phí cao đẩy chi phí vận tải lên tương đối cao.

Trước thực trạng trên, Hải Phòng đề xuất xây dựng tuyến giao thông mới (tuyến giao thông thứ 3) kết nối đô thị phía Tây với đô thị phía Đông thành phố. Cụ thể, thành phố sẽ đầu tư tuyến đường có chiều dài khoảng hơn 23km, nối từ đường vành đai 1 (khu vực nút giao và đường dẫn cầu Bùi Thị Xuân, TP. Hải Dương trước đây) đến nút giao quốc lộ 10 - đường Nguyễn Trường Tộ (khu vực Đông Hải Phòng). Tuyến đường sẽ đi qua các xã phường Nam Đồng, Hà Tây, Thanh Hà, Hà Bắc, Hà Nam, Kim Thành, An Phong, An Dương trên địa bàn Hải Phòng.

Khi dự án hoàn thành, Hải Phòng sẽ có trục giao thông mới kết nối giữa 2 trung tâm đô thị (đô thị phía Tây và đô thị phía Đông), rút ngắn khoảng cách, thời gian di chuyển từ đô thị phía Tây đến trung tâm thành phố Hải Phòng, giảm tải năng lực vận tải cho quốc lộ 5 đang quá tải.

Tuyến giao thông mới đi qua các huyện Thanh Hà, Kim Thành (trước đây), sẽ giúp Hải Phòng mở rộng không gian phát triển kinh tế về phía Tây, tối ưu hóa tiềm năng, lợi thế quỹ đất hai bên hành lang tuyến đường, tạo thêm động lực thu hút đầu tư, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Đề xuất đầu tư theo hình thức xây dựng – chuyển giao (BT)

Theo khái toán sơ bộ, để triển khai, dự án tuyến đường kết nối Đông - Tây có tổng mức đầu tư khoảng 19.128 tỷ đồng. Trong đó, chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, hỗ trợ và tái định cư khoảng 4.537 tỷ đồng, chi phí xây dựng khoảng 11.970 tỷ đồng, chi phí dự phòng, quản lý dự án và các chi phí khác khoảng 2.621 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo báo cáo từ UBND TP. Hải Phòng, giai đoạn 2026 - 2030, Hải Phòng đã cân đối, tập trung ưu tiên bố trí vốn ngân sách cho các dự án khác, nếu tiếp tục bố trí vốn ngân sách cho dự án sẽ gây áp lực cho ngân sách thành phố.

Theo đó, UBND TP. Hải Phòng đề xuất dự án được đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), hình thức Hợp đồng BT. Hải Phòng sẽ hoàn trả nhà đầu tư bằng quỹ đất ở, đất thương mại - dịch vụ bên tuyến đường mới mở. Dự kiến, Hải Phòng sẽ trả cho nhà đầu tư từ khoảng từ 650 - 700ha đất quy hoạch phát triển đô thị, dịch vụ thương mại là quỹ đất hai bên tuyến đường hoặc khu vực khác.

UBND TP. Hải Phòng đánh giá nếu thực hiện đầu tư theo phương thức đối tác công tư, hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) sẽ có những ưu điểm như: Có nhiều nhà đầu tư có thể độc lập hoặc liên danh thực hiện dự án. Các nhà đầu tư có thể chủ động thực hiện dự án, rút ngắn tối đa thời gian đầu tư, sớm hoàn thành, đưa tuyến đường vào khai thác.

Cũng theo thông tin từ UBND TP. Hải Phòng, dự án được dự liệu có sử dụng đất của một số quy hoạch, dự án như dự án KCN Kim Thành 2, quy hoạch dự án khu dân cư phía Bắc sông Hương (những dự án phía Tây Hải Phòng) và quy hoạch, dự án Cụm công nghiệp Tràng Duệ (Đông Hải Phòng). Mặt khác, dự án chưa có quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nên Hải Phòng cần phải điều chỉnh, cập nhật lại nhiều quy hoạch như quy hoạch chung thành phố, các quy hoạch vùng huyện, phân khu đô thị và khu cụm công nghiệp.

Theo tính toán sơ bộ của UBND TP. Hải Phòng, diện tích hai bên hành lang tuyến đường khoảng 18.464ha. Trong đó, có khoảng 10.655ha (chiếm 57,71% tổng diện tích đất trong khu vực) là đất nông nghiệp, khoảng 4.257ha (chiếm 23,65%) là đất quy hoạch khu dân cư và hơn 567ha (chiếm 3,06%) được phát triển các khu công nghiệp (KCN Tràng Duệ, An Dương thuộc khu vực phía Đông Hải Phòng).

Dư địa trong khu vực nghiên cứu dự án vẫn còn khoảng 11.777ha đất. Nếu quy hoạch lại, trong ngắn hạn có thể phát triển khoảng 2.229ha đất đô thị, thượng mại - dịch vụ phát triển thành 4 khu đô thị, thương mại – dịch vụ (khu đô thị hỗn hợp phía Bắc 414ha, khu đô thị sinh thái kết hợp nông nghiệp công nghệ cao, khu đô thị sinh thái ven sông Hương 628ha, khu thương mại, dịch vụ hỗn hợp ven đường vành đai 1 TP. Hải Dương 674ha).

Đồng thời, có thể phát triển khoảng 2.398ha đất công nghiệp dự kiến phát triển công nghiệp. Diện tích này được nghiên cứu, định hướng phát triển 3 khu công nghiệp gồm khu công nghiệp Kim Thành 2 mở rộng (khoảng 979ha), khu công nghiệp ven vành đai 2 Hải Dương (khoảng 266ha), khu công nghiệp ven tuyến vành đai 5 thủ đô (khoảng 1.153ha).

Ngoài ra, khu vực này cũng sẽ tiếp tục quy hoạch khoảng 1.541ha cho phát triển nông nghiệp công nghệ cao, hơn 4.792ha cho phát triển hỗn hợp dịch vụ, du lịch, hạ tầng kỹ thuật, đất mặt nước và đất cây xanh cùng hơn 817ha đất còn lại được quy hoạch cho phát triển hạ tầng giao thông mới.

Khi triển khai, đất phát triển đô thị, thương mại - dịch vụ có thể thu thêm cho ngân sách khoảng 66.870 tỷ đồng. Đất công nghiệp có thể đóng góp khoảng 78 tỷ đồng tiền thuê đất/năm. Khu vực đất nông nghiệp hai bên tuyến đường mới mở sẽ trở thành các khu công nghiệp liên hoàn, các khu đô thị, thương mại – dịch vụ.