Những thông tin liên quan đến việc lãnh đạo cấp thượng tầng tại Công ty CP Đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng (mã: NDN), Công ty CP Phát triển Nhà Thủ Đức (Thuduc House, mã: TDH), Công ty CP Y Dược phẩm Vimedimex (mã: VMD)… bị bắt giam liên quan đến những sai phạm đất đai đang góp phần làm “nóng” thị trường tài chính thời gian gần đây. Sẽ không có gì đáng nói nếu đây không phải là các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán, chịu trách nhiệm với “túi tiền” của hàng nghìn cổ đông.
Thiệt hại nhãn tiền
Thông tin Tổng giám đốc Nguyễn Quang Trung bị bắt tối ngày 7/12 đã lập tức gây ra phản ứng tiêu cực trên thị trường, cổ phiếu NDN đã có một phiên giao dịch ngày 8/12 “đỏ lửa” với mức giảm hơn 8% về 19.000 đồng/cp, vốn hóa doanh nghiệp giảm xuống còn hơn 1.360 tỷ đồng. Ngay sau đó đại diện doanh nghiệp đã lên tiếng khẳng định "sự việc này không ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh" giúp giá cổ phiếu NDN hồi phục về vùng giá hơn 20.000 đồng/cp.
Tuy nhiên, niềm vui của các cổ đông Nhà Đà Nẵng chỉ kéo dài trong 6 phiên giao dịch, NDN lại quay trở lại quỹ đạo giảm giá, thậm chí còn sâu hơn phiên 8/12 về mức dưới 19.000 đồng/cp.So với mức đỉnh 26.000 đồng/cp hồi giữa tháng 11, NDN đã đánh mất 27,3% giá trị. Điều đáng nói ở đây là khi giá cổ phiếu NDN ở mốc 25.000 đồng/cp, trước khi ông Trung rơi vào vòng lao lý, vợ ông là bà Mai Thị Thi đã đăng ký bán sạch 1,2 triệu cổ phiếu NDN đang sở hữu. Giao dịch sẽ được thực hiện từ 29/11 đến 24/12.
Hiện nay chưa rõ bà Thi đã bán xong cổ phiếu chưa nhưng thanh khoản cổ phiếu NDN tăng rất mạnh gần đây. Tạm tính, những cổ đông mua vào giữa tháng 11 cổ phiếu NDN đã phải chịu lỗ mức bình quân từ 20-27%.
Nổi lên như một hiện tượng của sàn chứng khoán trong giai đoạn cuối tháng 8 đến cuối tháng 9 khi giá cổ phiếu TDH bất ngờ tăng mạnh nhờ thông tin Công ty CP Louis Land (mã: BII) trở thành cổ đông lớn. Theo đó, giá cổ phiếu TDH đã có 10 phiên tăng trần liên tục từ 9-23/9 chạm mức 15.800 đồng/cp.
Sau đó, do bị ảnh hưởng bởi thông tin cổ đông lớn Louis Land đột ngột hủy hợp tác bán ra cổ phiếu cùng việc vi phạm quy định về thuế, bị truy thu hơn 400 tỷ đồng của Thuduc House đã khiến giá cổ phiếu TDH điều chỉnh về vùng giá 13.000 đồng/cp, khiến các nhà đầu tư “khóc ròng”.
Chưa kịp vơi bớt “nỗi đau”, cổ đông của Thuduc House tiếp tục nhận sự đả kích khi thông tin một loạt lãnh đạo doanh nghiệp bị bắt được công bố trong nửa cuối tháng 10, giá cổ phiếu đã ngay lập tức giảm về vùng giá hơn 10.000 đồng/cp, tương đương gần 21%.
Và cũng có nét tương đồng với NDN, trước khi hàng loạt lãnh đạo Thuduc House bao gồm cả Tổng giám đốc Nguyễn Vũ Bảo Hoàng bị khởi tố, bắt tạm giam, cổ phiếu TDH giảm sâu, nhiều “sếp của doanh nghiệp, trong đó có cả những người bị bắt sau này đã bán hết cổ phiếu nắm giữ khiến giới đầu tư thời điểm đó không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Ngoài ra, Thuduc House cũng tiến hành thoái vốn ở một loạt công ty con và liên quan, thu về số tiền lên tới hơn 1.700 tỷ đồng.
Không chỉ các cổ đông Nhà Đà Nẵng, Thuduc House, cổ đông của Vimedimex cũng chịu chung cảnh ngộ khi giá cổ phiếu liên tiếp gặp khó sau khi Chủ tịch HĐQT là bà Nguyễn Thị Loan bị khởi tố và bắt tạm giam ngày 9/11/2021.
Theo đó, cổ phiếu VMD đã có 2 phiên giảm sàn liên tiếp (10 - 11/11) đưa thị giá từ mức trên 46.000 đồng/cp về mức 40.050 đồng/cp. Tính đến thời điểm hiện nay, VMD vẫn đang trong đà giảm, giao dịch tại mức giá dưới 35.900 đồng/cp.
Dù hoạt động tại lĩnh vực dược nhưng nhiều năm gần đây Vimedimex đã “lấn sân” sang lĩnh vực bất động sản với thương hiệu Vimefull Land. Bà Nguyễn Thị Loan vướng vòng lao lý là do liên quan đến sai phạm đấu giá đất tại huyện Đông Anh (Hà Nội).
Hỗn loạn nội tại, uy tín giảm sút
Dù đã có văn bản khẳng định, mọi hoạt động kinh doanh vẫn diễn ra bình thường, nhưng Thuduc House cũng đang phải gấp rút thực hiện các thủ tục liên quan đến việc họp Đại hội đồng cổ đông nhằm thông qua các nội dung quan trọng cũng như kiện toàn nhân sự Hội đồng Quản trị và Ban điều hành, xây dựng chiến lược, định hướng phát triển tiếp theo. Gấp rút bổ nhiệm nhân sự, “thay máu” một loạt lãnh đạo cũng là diễn biến tại Nhà Đà Nẵng và Vimedimex.
Tính chung trong khoảng nửa đầu năm 2021, nhân sự của Vimedimex liên tục thay đổi, tổng cộng Hội đồng Quản trị đã ra quyết định miễn nhiệm 4 Phó Tổng Giám đốc và bổ nhiệm 8 Phó Tổng Giám đốc.
Đáng chú ý, một số vị Phó Tổng giám đốc của Vimedimex bị miễn nhiệm khi chỉ mới nhậm chức được vài tháng như ông Nguyễn Sơn được bổ nhiệm vào tháng 2, bà Nguyễn Thị Thanh Lan được bổ nhiệm vào tháng 4 hay ông Kiều Huy Hoàng được bổ nhiệm vào tháng 6/2021.
Có thể nói, những sự việc xấu diễn ra quá nhanh cùng với yêu cầu sau những vi phạm doanh nghiệp cần phải cơ cấu lại hoạt động kinh doanh dẫn đến khả năng cắt giảm nhân sự thì người lao động gánh chịu trước tiên.
Ngoài hệ lụy gây ra sự hỗn độn trong hoạt động kinh doanh, những sai phạm của dàn lãnh đạo cấp thượng tầng còn mang lại nhiều hậu quả xấu cho chính bản thân doanh nghiệp và cho nền kinh tế.
Ví dụ như câu chuyện tại Thuduc House, Tổng giám đốc Nguyễn Vũ Bảo Hoàng cùng một số lãnh đạo trong công ty này bị cáo buộc lập hồ sơ hoàn thuế Giá trị gia tăng khống chiếm đoạt gần 366 tỷ đồng, hay gọi cách khác là chiêu thức lừa đảo “xuất khẩu giả và hoàn thuế thật”
Trước đó, theo dữ liệu của Tổng cục Hải quan, phía Thuduc House đã lập 501 tờ khai xuất khẩu linh kiện điện tử có xuất xứ từ Trung Quốc, Malaysia, Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc, Hồng Kông với giá trị tính thuế gần 5.286 tỷ đồng, trong thời gian từ tháng 2/2017 đến tháng 8/2019.
Đáng lưu ý là hàng mua từ đối tác trong nước được Thuduc House xuất khẩu cho các đối tác nước ngoài, không trải qua bất kỳ công đoạn sản xuất nào. Sau khi hoàn tất thủ tục xuất khẩu, doanh nghiệp này đã làm thủ tục hoàn thuế Giá trị gia tăng tại Cục Thuế TP.HCM và được hoàn thuế 17 lần, với số tiền hơn 260,97 tỷ đồng trong thời gian từ tháng 2/2018 đến tháng 8/2019.
Không những vậy, kết quả xác minh cho thấy phần lớn doanh nghiệp bán hàng cho Thuduc House đều không có tại địa chỉ đăng ký, thường xuyên thay đổi thông tin về địa chỉ trụ sở chính, thông tin về chủ doanh nghiệp. Xác minh tại Hải quan Hồng Kông cho biết 3 lô hàng xuất khẩu không được nhập khẩu vào Hồng Kông. Hay các sai phạm của lãnh đạo Nhà Đà Nẵng, Vimedimex cũng khiến hàng trăm tỷ đồng tài sản Nhà nước bị thất thoát.
Nhìn chung, dù vì bất kỳ nguyên nhân nào thì sai phạm đến mức phải xử lý hình sự của ban lãnh đạo, cũng như động thái nhanh chân “chốt đơn” cổ phiếu trên sàn chứng khoán của người nhà trước khi các thông tin xấu được công bố đã khiến hình ảnh của doanh nghiệp trở nên “xấu xí” hơn trong mắt các nhà đầu tư. Doanh nghiệp muốn lấy lại niềm tin với thị trường sẽ cần một quá trình rất dài, vì thế khó khăn lại càng chồng chất, đặc biệt là với các doanh nghiệp trong lĩnh vực bất động sản phải có uy tín thì mới thuận lợi khi huy động vốn trên thị trường chứng khoán.
Chia sẻ với Reatimes, ông Nguyễn Văn Toại - Giám đốc tư vấn đầu tư công ty chứng khoán VPS nói: "Quy luật chung của các cổ phiếu có scandal (bê bối) là luôn phản ứng tiêu cực khi sự việc diễn ra, nhưng sau đó sẽ xuất hiện những điểm mua hỗ trợ, tiếp đến là sự khẳng định không ảnh hưởng từ dàn lãnh đạo mới, hoặc có một bàn tay vô hình nào đó giúp giá cổ phiếu có thể hồi phục trong ngắn hạn.
Tuy nhiên, có một thực tế là với cái bóng của người cũ, các công ty này sẽ còn rất nhiều việc phía trước để có thể lèo lái con thuyền vượt bão, tương lai là bất định. Bằng chứng là các ngân hàng 0 đồng, hay các doanh nghiệp có liên quan đến 12 dự án thua lỗ của ngành Công thương, Công ty Thiết bị Y tế Việt Nhật (mã: JVC)... vẫn gặp nhiều khó khăn với thực trạng tài chính không được cải thiện, hoạt động kinh doanh tiếp tục thua lỗ, gần như đã bị quên lãng khỏi trí nhớ của nhà đầu tư".
