Có lẽ cũng vì thế mà những ngày cận Tết, làng quất cảnh Tứ Liên (phường Tứ Liên, quận Tây Hồ, Hà Nội) lại tấp nập người ra kẻ vào. Không rõ chính xác từ bao giờ làng quất cảnh Tứ Liên lại nổi tiếng với nghề trồng quất cảnh. Những năm gần đây, người trồng quất cảnh của làng đã nhận ra xu hướng mang lại hiệu quả cao hơn trồng quất truyền thống, đó là trồng quất thế, quất bonsai. Bất kỳ ai có mặt tại làng quất vào dịp này đều choáng ngợp trước những chậu quất với nhiều hình dáng khác nhau.
Để hiểu thêm về công việc trồng quất nghệ thuật cũng như cách chọn, chăm sóc quất để gúp chậu quất các gia đình trong ngày Tết luôn đẹp và mang ý nghĩa tài lộc, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Bùi Thế Mạnh, một nghệ nhân có tiếng của làng quất Tứ Liên.
 |
| Nghệ nhân Bùi Thế Mạnh đang giới thiệu về nghệ thuật bon sai được kết hợp với thế dáng của một cây quất bình |
Theo ông Mạnh, thời tiết năm nay ủng hộ quất cảnh. Tuy có nhiều đợt rét đậm, mưa nhỏ nhưng xen kẽ là những ngày nắng hanh, giúp cây quang hợp tốt hơn. Lá xanh và quả to, đều, không bị rụng nhiều như năm trước, hứa hẹn một mùa quất Tết bội thu.
Nói về nét văn hóa chơi quất cảnh vào dịp Tết, nghệ nhân Bùi Thế Mạnh nói: “Theo quan niệm của người Việt ta, cây quất tượng trưng cho sự thu hoạch “bội thu” và cũng là một khởi đầu cho năm mới tốt đẹp. Vì thế, vào đầu năm mới, ta thường thấy mỗi gia đình mua một cây quất quả vàng xum xuê, lá xanh tốt với mong muốn khởi đầu một năm mới tốt đẹp, giúp gia tăng tiền tài và vận may cho các thành viên trong gia đình. Quả thật, khi bạn mua một cây quất cho năm mới cần phải có một sự nghiên cứu kỹ lưỡng. Theo nhiều người chọn quất chơi Tết cũng phải nghiên cứu phong thủy. Bởi ý nghĩa mà cây quất mang lại còn hàm chứa, nhiều ý nghĩa cao đẹp. Một cây quất lý tưởng, lá phải to, xanh đậm và bóng mượt, bên cạnh đó quả cây quất phải đều, căng mọng. Bên cạnh đó, còn phải có nhiều nụ, lộc non thì mới “chơi” lâu được”.
 |
| Anh Thiên Bảo, phố Bạch Mai, Hà Nội tới tận vườn quất Tứ Liên đặt cây ưng ý để chơi dịp Tết. |
“Những cây quất lá xanh tốt, quả vàng chi chít thể hiện sự trù phú, hứa hẹn năm mới được mùa, ăn nên làm ra, dồi dào sức sống. Bài trí cây quất trong nhà với hy vọng mang lại niềm vui và may mắn cả năm cho gia đình, trong kinh doanh, đặt cây quất ở văn phòng hoặc cửa hàng sẽ đem lại cát khí lớn lao, sự đầu tư sáng suốt và thu được nhiều tài lộc”, ông Mạnh cho biết.
Hầu như nhà vườn nào tại làng quất Tứ Liên đều có rất nhiều thế quất. Từ những thế đại trà như quất trên lưng heo vàng gốm sứ hay quất trên bình gốm sứ… chúng tôi cũng có những mẫu quất nghệ thuật, quất phong thủy và quất bonsai. Giá thành khá chênh nhau. Chẳng hạn, những bình quất đơn giản trên bình gốm sứ dao động từ 300.000 đồng đến 400.000 đồng. Thế đẹp hơn dao động từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng. Thậm chí có những thế quất đặc biệt có mức giá trên 10 triệu đồng hoặc vài chục triệu đồng. Giá cả phụ thuộc vào từng chậu và tuổi đời của cây. Hiện tại, dáng quất đang được mọi người ưa chuộng nhiều nhất mua để trưng Tết Kỷ Hợi 2019 đó là dáng huyền hay còn gọi là dáng thác đổ.
 |
| Hiện quất bình được các chủ vườn tại Tứ Liên trồng với số lượng lớn để phục vụ thị trường Tết Nguyên đán 2019 |
Nói về việc chăm sóc và tạo ra được một chậu quất ưng ý, ông Mạnh chia sẻ, để có được một chậu quất bonsai thì khâu nào cũng quan trọng như nhau. Từ khâu trồng cây vào chậu đến cách chăm sóc hoa và quả. Tất cả đều đòi hỏi sự chăm sóc và chú tâm rất lớn. Chỉ không cẩn thận một chút là cây sẽ hỏng. Do đó, việc tạo nên những chậu quất bonsai khá vất vả. Để có một chậu quất như ý bán dịp Tết sẽ mất nhiều tháng trời, đôi khi có những chậu quất thời gian chăm sóc và tạo dáng mất cả một năm.
 |
| Nổi bật nhất là cây quất có dáng "kim long bạch mã" của nghệ nhân Bùi Thế Mạnh được đánh giá độc nhất chưa từng có. |
Với kinh nghiệm nhiều năm làm nghề của mình, nghệ nhân Bùi Thế Mạnh cũng chia sẻ thêm về cách chọn mua quất để chơi trong dịp Tết. “Khi chọn mua quất, mọi người nên chọn mua những gốc cây to, khỏe nhiều cành huyền. Chọn mua những chậu quất sai quả, quả tròn, đều và nên chọn những cây quất có đầy đủ cả hoa, quả xanh và lộc. Như vậy cây quất sẽ mang ý nghĩa sum vầy và tài lộc cho năm mới nhiều may mắn”, ông Mạnh nói.
 |
| Quất bon sai ghép hình con lợn để phục vụ thị yếu của người dân chào đón năm mới năm 2019 với linh vật của năm. |
Trong tiết trời đang se lạnh nhìn những bình quất bonsai chuẩn bị được chở đi trong niềm vui của người mua và người bán, chúng ta như cảm thấy Tết thực sự đang tới rất gần…
Nguyễn Đăng
